Οι αρμόδιοι πέριξ του υπουργείου Εξωτερικών επιμένουν να κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους όσον αφορά την ακριβή ημερομηνία έκδοσης της απαιτούμενης NAVTEX, προκειμένου να σηματοδοτηθεί η επιστροφή του ερευνητικού πλοίου στην περιοχή (πιθανότατα πρόκειται για το «NGWorker», το οποίο έως το βράδυ της Τρίτης βρισκόταν αγκυροβολημένο στη Μεσίνα της Ιταλίας), παραπέμποντας μεν στον προγραμματισμό της γαλλικής εταιρείας Nexans, προετοιμάζοντας δε το πεδίο διά στοχευμένων διαρροών. Σύμφωνα, πάντως, με τις διαρροές, η ΝΑVΤΕΧ θα πρέπει να έχει εκδοθεί το αργότερο εντός του ερχόμενου Σαββατοκύριακου.
Η ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί στις δύο πλευρές του Αιγαίου, κυρίως διά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνεται εκατέρωθεν η δημόσια σφαίρα, προδιαθέτει ότι από τη στιγμή έκδοσης της NAVTEX και δη αμέσως μόλις το ερευνητικό προσεγγίσει την οριοθετημένη περιοχή, Αθήνα και Aγκυρα θα βρεθούν σε τροχιά αντιπαράθεσης, γεγονός που θα δοκιμάσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, επηρεάζοντας προφανώς και τη διάθεση της πολιτικής ηγεσίας, εκατέρωθεν, για συνέχιση του διαλόγου στη λογική των τελευταίων μηνών.
Τις τελευταίες ώρες οι δημόσιες παρεμβάσεις αναλυτών, βουλευτών και μελών του υπουργικού Συμβουλίου στην Αθήνα συμφωνούν στην άποψη ότι η επαναδρομολόγηση των ερευνών δεν θα μείνει αναπάντητη από την Τουρκία, ειδικά αν κανείς αναλογιστεί το γεγονός ότι το καλοκαίρι του 2024 η Αγκυρα έστειλε στα ανοιχτά της Κάσου πέντε πολεμικά πλοία, με την Αθήνα να επιλέγει τότε το δρόμο της αποκλιμάκωσης, αποφεύγοντας να στρατιωτικοποιήσει το περιστατικό. Μια αντίστοιχη επιλογή σήμερα φαντάζει μακρινή, καθώς εν μέσω της ατμόσφαιρας που έχει καλλιεργηθεί, η κυβέρνηση θα κατηγορηθεί ότι αδυνατεί να υπερασπίσει τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα και μάλιστα σε μια συγκυρία που δεν διαθέτει τέτοια πολιτικά περιθώρια.
Οι προθέσεις της Αθήνας, καθώς και ο τρόπος που διεξήχθη ο δημόσιος διάλογος στην Ελλάδα, έδωσε τη λαβή στην Αγκυρα να εκφράσει για ακόμα μια φορά τις αδιάλλακτες θέσεις της. Μέσω διπλωματικών πηγών ξεκαθαρίστηκε ότι «τέτοια τετελεσμένα γεγονότα σίγουρα δεν θα επιτραπούν», ενώ οι «μονομερείς ενέργειες» της Ελλάδας χαρακτηρίστηκαν «προκλητικές», καθώς «δεν έχουν οριστεί τα όρια Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας». Οι διατυπώσεις που επιλέγουν οι τούρκοι αξιωματούχοι υποδεικνύουν ξεκάθαρα ότι πράγματι οι δύο πλευρές οδηγούνται σε ένταση, με τη μπάλα να βρίσκεται ουσιαστικά στην πλευρά της ελληνικής πρωτεύουσας: είναι αυτή που πρέπει να επιλέξει το χρόνο έκδοσης και τα γεωγραφικά όρια της NAVTEX, εκτός πάντως των εθνικών χωρικών υδάτων, καθώς και να αποφασίσει, πρώτον, αν το ερευνητικό θα συνοδευτεί από πλοία του Πολεμικού Ναυτικού και, δεύτερον, μέχρι ποιου σημείου είναι διατεθειμένη να αντιπαρατεθεί με την Τουρκία.
Από την Αθήνα προσθέτουν στην εξίσωση τόσο την παρουσία του γαλλικού αεροπλανοφόρου «Ντε Γκολ» στην περιοχή –σύμφωνα με πληροφορίες του Protagon θα βρίσκεται στα ανοικτά της Κρήτης περί της 10ης Απριλίου– όσο και την εν εξελίξει πολυεθνική άσκηση της Πολεμικής Αεροπορίας «Ηνίοχος» με τη συμμετοχή 12 κρατών μεταξύ των οποίων και το Ισραήλ. Η μεν Γαλλία θεωρείται ως άμεσα ενδιαφερόμενη για την ηλεκτρική διασύνδεση λόγω της εκτέλεσης του έργου από τη Nexans, ενώ ανέκαθεν επιδιώκει την προβολή σημαίας στην Ανατολική Μεσόγειο, το δε Ισραήλ εμπλέκεται, ακόμα εμμέσως, καθώς το καλώδιο θα μεταφέρει «καθαρή ενέργεια» και από τα δικά του εδάφη.
Προφανώς, ουδείς μπορεί να περιμένει απευθείας εμπλοκή Γαλλίας και Ισραήλ επί του πεδίου, η ανάπτυξη όμως των δυνάμεών τους στην ευρύτερη περιοχή θεωρείται εν γένει αποτρεπτικός παράγοντας έναντι μιας πιθανής κλιμάκωσης που ενδεχομένως να προβληματίζει την τουρκική ηγεσία. Για την ελληνική κυβέρνηση αυτό που έχει σαφώς μεγαλύτερη βαρύτητα είναι η ευρωπαϊκή διάσταση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αλλά και το γεγονός ότι η Τουρκία δοκιμάζεται σε μια σειρά από ανοιχτά μέτωπα, μεταξύ των οποίων και η επιδιωκόμενη συμμετοχή της στο εγχείρημα της αμυντικής αυτονομίας της ΕΕ.
Αυτό, επίσης, που δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα που προκύπτουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με χαρακτηριστικότερο των τελευταίων ημερών τη δημόσια προσφορά του αμερικανού προέδρου να λειτουργήσει ως μεσολαβητής μεταξύ Τουρκίας – Ισραήλ, με τον Ντόναλντ Τραμπ μάλιστα να εκφράζεται με θερμά λόγια για τον Ταγίπ Ερντογάν παρά τις βαθιές διαφορές του πρόσφατου παρελθόντος που έφεραν τους δύο άνδρες σε τροχιά σύγκρουσης. Στην Αθήνα γνωρίζουν ότι εν μέσω της ρευστότητας που επιβάλει η νέα αμερικανική διοίκηση, δεν πρέπει να αναμένεται κάποιου είδους παρέμβαση από την πλευρά της Ουάσινγκτον, ειδικά σε πολύπλοκα ζητήματα που άπτονται στο Διεθνές Δίκαιο και τις επιθυμητές οριοθετήσεις των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ανεξαρτήτως των εξελίξεων, η ελληνική κυβέρνηση είναι, σχεδόν, υποχρεωμένη να προχωρήσει στην ολοκλήρωση των ερευνών, καθώς εκτός από ζήτημα διεθνούς αξιοπιστίας δεν πρέπει να αφήσει ζωτικό χώρο στην Άγκυρα προκειμένου να επιβάλει τις παράνομες θέσεις της. Σύμφωνα με αυτές, η Ελλάδα δεν έχει κυριαρχικά δικαιώματα πέραν των 6 ναυτικών μιλίων, η τουρκική υφαλοκρηπίδα επί της οποίας η Αγκυρα κατέχει τη δικαιοδοσία έκδοσης ΝΑVΤEX φθάνει στα 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές της Μικράς Ασίας, ενώ οι οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να πραγματοποιηθούν στη βάση του τουρκολιβυκού μνημονίου. Οι έρευνες για το καλώδιο, άλλωστε, δεν εμπίπτουν στις προβλέψεις περί υφαλοκρηπίδας, αλλά είναι έργο στην ελεύθερη θάλασσα.
Αν κανείς θεωρήσει ως δεδομένο ότι η τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα προς μια αντιπαράθεση εν είδει αυτοεκπληρούμενης προφητείας δεν αρέσει στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, αναμένεται με ενδιαφέρον να αποδειχθεί, αν πράγματι προκύψει κρίση, ο βαθμός λειτουργίας του προσωπικού διαύλου επικοινωνίας μεταξύ του Γιώργου Γεραπετρίτη και του Χακάν Φιντάν. Αν δηλαδή οι δύο υπουργοί θα διαχειριστούν την κατάσταση με τέτοιο τρόπο που πρώτον να αποφευχθεί μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση και δεύτερον να εξασφαλίσουν ότι τα γεγονότα θα επικοινωνηθούν καταλλήλως στο εσωτερικό. Αλλωστε, μια αντίστοιχη προσπάθεια καταγράφηκε και στον απόηχο του περσινού περιστατικού στην Κάσο, χωρίς πάντως να ορθωθούν εμπόδια στη συνέχιση του ελληνοτουρκικού διαλόγου.
Πάντως, διπλωματικές πηγές από την Αθήνα με γνώση του τρόπου σκέψης του κ. Γεραπετρίτη, εκτιμούν ότι άνευ σημαντικού απροόπτου, ο προγραμματισμός που ανακοινώθηκε μετά τη συνάντηση του έλληνα υπουργού Εξωτερικών με τον Χακάν Φιντάν στις Βρυξέλλες, θα υλοποιηθεί κανονικά: το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας θα συνεδριάσει εντός του Απριλίου, ενώ οι κ. Γεραπετρίτης και Φιντάν θα επανεκτιμήσουν την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων και στην επόμενη συνάντησή τους στις 14-15 Μαΐου στο περιθώριο της άτυπης Συνόδου Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές «και ατζέντα υπάρχει και πρόοδος μπορεί να καταγραφεί στο Συμβούλιο», ενώ πάντοτε ένα τετ-α-τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν δίνει ξεχωριστή δυναμική στη διαδικασία, η οποία όμως κατά γενική ομολογία έχει τελματώσει και πιθανότατα θα τεθεί εν αμφιβόλω σε περίπτωση που οι δύο πλευρές φθάσουν την πιθανή αντιπαράθεση πέριξ της Κάσου σε οριακό σημείο.
Ουδείς θα πρέπει να αποκλείσει το ενδεχόμενο, ειδικά μετά και τις σαφείς τουρκικές θέσεις που εκφράστηκαν από διπλωματικές πηγές όπως προαναφέρθηκε, στην Αθήνα να επικρατήσουν δεύτερες σκέψεις και το χρονοδιάγραμμα των ερευνών να μετατεθεί για αργότερα, ακόμα και μετά τη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας. Σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να αιτιολογηθούν οι διαρροές περί άμεσα επικείμενης έρευνας αλλά και να απαντηθεί το καίριο ερώτημα: αν δηλαδή η μετάθεση των ερευνών σχετίζεται με το ιδιότυπο τουρκικό τελεσίγραφο ή και με τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα που βρίσκονται υπό διαμόρφωση.
*Από το Protagon.gr