Κάποια βασικά συμπεράσματα της προαναφερθείσας Έκθεσης μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
1. Η ανάγκη για βιώσιμη ενεργειακή ασφάλεια
Η μετάβαση σε βιώσιμες ενεργειακές πηγές είναι επιτακτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας. Το EASAC υπογραμμίζει ότι η εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα όχι μόνο επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά ενέχει και γεωπολιτικούς κινδύνους. Η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική, για να μειώσει την εξάρτησή της από εισαγόμενα καύσιμα και να ενισχύσει την ενεργειακή της αυτονομία.
2. Προκλήσεις στην ενεργειακή μετάβαση
Η ενεργειακή μετάβαση συνοδεύεται από τεχνικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Το EASAC επισημαίνει την ανάγκη για εκσυγχρονισμό των ενεργειακών υποδομών, ανάπτυξη τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας και ενίσχυση των ενεργειακών διασυνδέσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών δικτύων. Επιπλέον, απαιτείται η διασφάλιση της κοινωνικής αποδοχής για τις νέεςενεργειακές τεχνολογίες (βλέπε υδρογόνο, βιομεθάνιο, κλπ.) και η αντιμετώπιση των επιπτώσεων προς τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
3. Ο ρόλος της επιστήμης και της καινοτομίας
Η επιστημονική έρευνα και η καινοτομία είναι καθοριστικές για την επιτυχία της ενεργειακής μετάβασης. Το EASAC τονίζει τη σημασία της επένδυσης σε έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως οι προηγμένες μπαταρίες, τα «έξυπνα» δίκτυα και οι τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Η συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, βιομηχανίας και κυβερνήσεων είναι απαραίτητη για την επιτάχυνση της καινοτομίας σε θέματα ενέργειας.
4. Πολιτικές και ρυθμιστικά πλαίσια
Η διαμόρφωση αποτελεσματικών πολιτικών και ρυθμιστικών πλαισίων είναι κρίσιμη για την προώθηση της βιώσιμης ενέργειας. Το EASAC προτείνει την ενίσχυση των κινήτρων για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την κατάργηση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα και την υιοθέτηση μηχανισμών τιμολόγησης του άνθρακα. Επιπλέον, προτείνει την ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας για την ανάπτυξη κοινών ενεργειακών στρατηγικών.
5. Κοινωνικές διαστάσεις της ενεργειακής μετάβασης
Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να είναι κοινωνικά δίκαιη και να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες όλων των πολιτών. Το EASAC επισημαίνει την ανάγκη για πολιτικές που θα προστατεύουν τους ευάλωτους καταναλωτές από την ενεργειακή ένδεια και θα διασφαλίζουν την πρόσβαση σε καθαρή και προσιτή ενέργεια. Επιπλέον, προτείνει την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για την κατάλληλη προετοιμασία του εργατικού δυναμικού αναφορικά με τις νέες ενεργειακές τεχνολογίες.
6. Περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις
Η μετάβαση σε βιώσιμες ενεργειακές πηγές συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην προστασία του περιβάλλοντος. Το EASAC τονίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να επιταχύνει τις προσπάθειές της για την επίτευξη των κλιματικών στόχων και την προστασία της βιοποικιλότητας. Η ανάπτυξη βιώσιμων ενεργειακών λύσεων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Συμπερασματικά, η Έκθεση του EASAC αναφέρει ότι η ενεργειακή ασφάλεια και η βιωσιμότητα είναι αλληλένδετες έννοιες και απαιτούν συντονισμένες δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προτείνει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών, την επένδυση σε καινοτόμες τεχνολογίες και την υιοθέτηση πολιτικών που θα διασφαλίζουν μια δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση. Η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να ηγηθεί παγκοσμίως στην ανάπτυξη καθαρών ενεργειακών λύσεων και να συμβάλλει στην παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Το EASAC ιδρύθηκε το 2001 στη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία και απαρτίζεται από τις εθνικές ακαδημίες επιστημών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος του είναι η προώθηση της συνεργασίας των ευρωπαϊκών ακαδημιών μεταξύ τους και η παροχή επιστημονικής συμβουλευτικής στήριξης στους φορείς χάραξης της ευρωπαϊκής πολιτικής. Παράλληλα, το EASAC δίνει τη δυνατότητα στις εθνικές ακαδημίες να εκφράζονται συλλογικά.
Στο πλαίσιο εκπόνησης της συγκεκριμένης Έκθεσης, από την πλευρά της Ελλάδας συμμετείχε ο κ. Κωστής Σταμπολής, Πρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής του ΙΕΝΕ, ως εμπειρογνώμων, όπως ορίστηκε από την Ακαδημία Αθηνών.
Η δημοσίευση της Έκθεσης είναι εξαιρετικά επίκαιρη, καθώς πραγματοποιήθηκαν χθες και σήμερα οι εργασίες της συνόδου κορυφής για το μέλλον της ενεργειακής ασφάλειας, την οποία διοργάνωσαν η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου μαζί με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), με συμμετοχή του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νίκου Τσάφου (βλέπε εδώ).
Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να δείτε εδώ την πλήρη Έκθεση του EASAC.