Η ετήσια έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού (ΙΕΑ) World Energy Outlook που δόθηκε εχθές στη δημοσιότητα στέλνει ηχηρά μηνύματα για την επικρατούσα σήμερα ενεργειακή κατάσταση του πλανήτη αλλά και τις προδιαγραφόμενες εξελίξεις, ιδιαίτερα στον τομέα της ζήτησης και παραγωγής ενέργειας. Στο μέτωπο της ζήτησης προβλέπεται σημαντική αύξηση σε παγκόσμιο επίπεδο, σχεδόν διπλασιασμός μέχρι το 2030, το έτος αναφοράς. Η σημερινή διεθνής αρνητική χρηματοοικονομική συγκυρία αν και προσωρινά αναμένεται ότι θα ανακόψει τον ρυθμό αύξησης της ενεργειακής ζήτησης, εν τούτοις μακροπρόθεσμα δεν πρόκειται να επηρεάσει τα μεγέθη.
Το πετρέλαιο, μαζί με το φυσικό αέριο, θα συνεχίσουν να έχουν την πρωτοκαθεδρία στο ενεργειακό μίγμα μέχρι το 2030 με την επιπλέον ζήτηση να καλύπτεται από τον λιθάνθρακα και τα πυρηνικά και οριακά από τις ΑΠΕ, η συμμετοχή των οποίων θα αυξάνεται μεν συνεχώς αλλά θα αδυνατούν από μόνες τους να καλύψουν ένα αξιόλογο μέρος του ενεργειακού ισοζυγίου.
Τα μηνύματα της έκθεσης του ΙΕΑ είναι μάλλον απαισιόδοξα γιατί η προβλεπόμενη και η ζητούμενη αύξηση στην παραγωγή ενέργειας, τόσο από συμβατικές όσο και από εναλλακτικές πηγές ενέργειας, δεν θα είναι μία εύκολη υπόθεση, αφού διαπιστώνονται μεγάλες δυσκολίες σχεδόν παντού. Ήδη η παραγωγή πετρελαίου από τις χώρες εκτός OPEC είναι σταθερή τα τελευταία 4 – 5 χρόνια και προβλέπεται να παραμείνει έτσι τα αμέσως επόμενα. Αυτό όμως δίδει το πάνω χέρι στον OPEC, ο οποίος αυξομειώνοντας την παραγωγή επηρεάζει τις τιμές. Ήδη προδιαγράφεται αύξηση των τιμών το Α΄ Τρίμηνο του 2009 σαν αποτέλεσμα της πρόσφατης μείωσης κατά 1.8 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Παράλληλα η κατασκευή νέων λιθανθρακικών ή πυρηνικών μονάδων προσκρούει σε περιβαλλοντικά και άλλα προβλήματα ενώ μία μαζική ανάπτυξη των ΑΠΕ θα εξαρτηθεί κυρίως από τις τιμές του πετρελαίου και των δικαιωμάτων CO2. Η μετάβαση σε ένα καθεστώς καθαρής ενέργειας, όσο αναγκαία και αν είναι αυτή, εν τούτοις παρουσιάζει τεράστιες δυσκολίες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, πρωτοπόρος στην ανάπτυξη των ΑΠΕ αλλά και στην αντιμετώπιση των αερίων ρύπων, έχει από καιρό κατανοήσει την ανάγκη ριζικής αλλαγής στην ιεράρχηση των ενεργειακών και περιβαλλοντικών προτεραιοτήτων. Η πρόταση της Ε. Επιτροπής για τα τρία 20 (20% μείωση ρύπων, 20% εξοικονόμηση ενέργειας και 20% συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο) εάν τελικά υιοθετηθεί από τις κυβερνήσεις μέλη της Ε.Ε, θα σημάνει την αρχή για την εισαγωγή μιας νέας ενεργειακής ατζέντας.
Η δε εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα στο ύπατο αξίωμα των ΗΠΑ, έρχεται την κατάλληλη στιγμή να ενισχύσει αυτήν την νέα προοπτική αφού ως γνωστόν ο νέος πρόεδρος έχει θέσει ως μία από τις άμεσες προτεραιότητες του την ενίσχυση των ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας στον οικιστικό χώρο και την αναδιάρθρωση του Αμερικανικού συστήματος παραγωγής και διαχείρισης ενέργειας. Μία αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής των ΗΠΑ με στόχο την καθαρότερη και πιο ορθολογική χρήση ενέργειας αναμένεται ότι θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στην παγκόσμιο οικονομία, κυρίως μέσα από τον επηρεασμό της αλλαγής τάσεων (trend setting). Έτσι δεν είναι παράλογο να ελπίζουμε ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι μία καθοριστική περίοδος για την διατύπωση της ζητούμενης νέας ενεργειακής ατζέντας.