Ενεργειακό δακτύλιο με εκτεταμένο «δίκτυο προστασίας» που περιλαμβάνει και την Ελλάδα, για την ασφάλεια της τροφοδοσίας της με φυσικό αέριο, επιχειρεί να φτιάξει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Σκοπός είναι να μειωθεί η εξάρτησή της από το ρωσικό καύσιμο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2006 η Ρωσία εξάγοντας στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης περίπου 150 δισ. κυβικά μέτρα κάλυπτε το 40% της ζήτησης στην Ευρώπη, ενώ το ποσοστό αυτό εφέτος θα φτάσει το 50%, γεγονός που σημαίνει ότι περίπου το μισό φυσικό αέριο που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση το εισάγει από μία μόνο χώρα, τη Ρωσία.
Για τον λόγο αυτόν η Ευρωπαϊκή Ενωση επιχειρεί να υλοποιήσει για πολλοστή φορά το σχέδιο διαφοροποίησης των προμηθευτών σε φυσικό αέριο, στο οποίο άμεσα εμπλέκεται και η χώρα μας. Οι Ευρωπαίοι παραπονούνται ότι ενώ οι ίδιοι εισάγουν το 50% του φυσικού αερίου που χρειάζονται και το 25% του πετρελαίου τους από τη Ρωσία και ταυτόχρονα επενδύουν το 80% των ξένων κεφαλαίων στη Ρωσία, η Μόσχα δεν τους αφήνει να εκμεταλλευτούν κοιτάσματα αερίου στην αχανή ενδοχώρα της και κυρίως στη χερσόνησο του Γιαμάλ που αποτελεί και το Ελντοράντο του φυσικού αερίου. Γι΄ αυτό και προχωρούν στο εναλλακτικό σχέδιο αντιμετώπισης της δύναμης που εκφράζει ο πρωθυπουργός (και μάλλον αυριανός πρόεδρος για δεύτερη φορά) Βλαντίμιρ Πούτιν. Το σχέδιο «Αντι-Πούτιν» Η σύλληψη του σχεδίου είναι μάλλον απλή: Σε κάθε μεγάλο άξονα τροφοδοσίας της Ευρώπης με ρωσικό φυσικό αέριο θα αντιστοιχεί τουλάχιστον ένας πλήρως ανταγωνιστικός άξονας προμήθειας. Για παράδειγμα, η Ρωσία και η Γερμανία βρίσκονται ήδη σε φάση κατασκευής του περιβόητου βόρειου αγωγού (Νorth Stream), ο οποίος θα ξεκινάει από την περιοχή της Αγίας Πετρούπολης, θα διασχίζει τη Βαλτική Θάλασσα και θα καταλήγει στη Γερμανία, χωρίς να παρεμβάλλεται άλλο κράτος ανάμεσα στον προμηθευτή και στον καταναλωτή. Ο αγωγός αυτός μπορεί να είναι χρήσιμος για τον εφοδιασμό της Γερμανίας, αλλά ταυτόχρονα πολλαπλασιάζει την εξάρτησή της από τη Ρωσία, ενώ η διστακτικότητα των Γερμανών πρόσφατα εξόργισε τον πρωθυπουργό Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος αναρωτήθηκε δημόσια αν οι Ευρωπαίοι θέλουν τον αγωγό. Στον αντίποδα, μόλις πριν από δύο μήνες οι Βρυξέλλες θέλησαν να ενεργοποιήσουν ένα παλαιό σχέδιο που δεν είχε προχωρήσει και το οποίο ονομάζεται «White Stream». Το συγκεκριμένο σύστημα αγωγών θα ξεκινάει από το Τουρκμενιστάν, θα διασχίζει υποθαλασσίως την Κασπία βγαίνοντας στο Αζερμπαϊτζάν και από εκεί μέσω Τουρκίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουκρανίας θα καταλήγει στην Τσεχία, στη Σλοβακία και τελικά στη Γερμανία.
Το κολοσσιαίο αυτό σχέδιο είναι ευθέως ανταγωνιστικό του Νorth Stream, αφού καταλήγει στον ίδιο μεγάλο καταναλωτή, μεταφέροντας όμως ποσότητες όχι από τη Ρωσία αλλά από το μεγαλύτερο κοίτασμα της Κεντρικής Ασίας και ίσως το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο, αυτό του Τουρκμενιστάν.
Για να αντισταθμίσουν τα ευρωπαϊκά αντίμετρα, οι Ρώσοι προωθούν τον «ΟΡΕC Φυσικού Αερίου» που σίγουρα θα φέρει υψηλότερες τιμές στο καύσιμο, ενώ προωθούν συμφωνίες με τη Λιβύη και την Αλγερία λόγω και της ανακατασκευής του δικού τους τεράστιου εσωτερικού δικτύου που θα επιφέρει επιβράδυνση στον ρυθμό τροφοδοσίας των Ευρωπαίων με ρωσικό αέριο, σύμφωνα με τους «Τimes» του Λονδίνου.
Η εμπλοκή της Ελλάδας Οσον αφορά τον ευρωπαϊκό Νότο, που περιλαμβάνει και την Ελλάδα, οι Ρώσοι ήδη ξεκίνησαν να κατασκευάζουν τον αγωγό South Stream που ξεκινάει από το Νοβοροσίσκ της Ρωσίας, διέρχεται υποθαλασσίως από τον Εύξεινο Πόντο, βγαίνει στο Μπουργκάς της Βουλγαρίας και από εκεί διακλαδώνεται προς Νότον για Ελλάδα- Ιταλία και προς Βορράν για Ρουμανία, Ουγγαρία και Αυστρία. Αυτή η βόρεια διακλάδωση του South Stream αποτελεί και τον μεγάλο αντίπαλο ενός μεγαλόπνοου ευρωπαϊκού και αμερικανικού σχεδίου που είναι ο αγωγός Νabucco.
Ο Νabucco ξεκινάει από το Αζερμπαϊτζάν και μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας διαγράφει ακριβώς την ίδια πορεία με τη βόρεια διακλάδωση του South Stream καταλήγοντας και αυτός στη Βιέννη. Ουσιαστικά οι δύο αγωγοί από τη Βουλγαρία ως την αυστριακή πρωτεύουσα κινούνται παράλληλα!
Αλλά και η νότια διακλάδωση του South Stream, που μέσω Ελλάδας φτάνει υποθαλασσίως στην Ιταλία, είναι η απάντηση των Ρώσων στον αγωγό ΤGΙ, δηλαδή στον αγωγό που μεταφέρει αζερικό φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας και Ελλάδας στην Ιταλία. Σε πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Ανάπτυξης κ. Χρ. Φώλια στο Αζερμπαϊτζάν συμφωνήθηκε να υπογραφεί η τετραμερής συνθήκη για τον ΤGΙ ως το τέλος του έτους. Ας μη γελιόμαστε όμως, όλο το παιχνίδι του «αντίπαλου δέους» στο ρωσικό φυσικό αέριο εστιάζεται όχι τόσο στο φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν όσο στα τεράστια αποθέματα που διαθέτουν τρεις γειτνιάζουσες χώρες, δηλαδή το Τουρκμενιστάν, το Ιράν και το Ιράκ. Τα αποθέματα των τριών αυτών χωρών μαζί με τα αποθέματα του Αζερμπαϊτζάν, εφόσον φτάσουν τελικά στη μεγάλη δυτικοευρωπαϊκή αγορά, θα «απελευθερώσουν» την Ευρώπη από το ρωσικό φυσικό αέριο. Τη «δίοδο» αυτή φαίνεται ότι επεξεργάστηκαν τα τελευταία τρία χρόνια μεθοδικά οι Αμερικανοί, ώστε να φέρουν στην Ευρώπη το τουρκμενικό αέριο, ενώ, αντίθετα, το ίδιο μεθοδικά εργάστηκαν οι άνθρωποι από την Ουάσιγκτον ώστε να μην επιτευχθεί οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των Βρυξελλών λόγω των γνωστών προβλημάτων που έχουν οι ΗΠΑ με την Τεχεράνη. Για το φυσικό αέριο από το Ιράκ οι αμερικανικές εταιρείες προετοιμάζονται εδώ και δύο χρόνια ώστε να εξάγουν φυσικό αέριο και από αυτή τη χώρα. Το ερώτημα είναι αν θα το εξάγουν σε υγροποιημένη μορφή, οπότε μάλλον το προορίζουν για την αμερικανική αγορά, ή αν η εξαγωγή θα γίνει μέσω Τουρκίας, οπότε θα φτάσει στην Κεντρική Ευρώπη, ώστε να ανταγωνιστεί και αυτό το ρωσικό φυσικό αέριο.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 19/11/2008)