Τις τελευταίες εβδομάδες έχει φουντώσει η συζήτηση γύρω από τη ΔΕΗ με αφορμή τις επιπλέον αυξήσεις στα τιμολόγια που ζήτησε από την κυβέρνηση ο Πρόεδρος της κ. Τάκης Αθανασόπουλος αλλά και του νέου επιχειρησιακού σχεδίου που παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα.
Παρά το γεγονός ότι η συζήτηση και ο διάλογος για ένα θέμα που στο κάτω – κάτω αφορά όλους μας, δηλαδή την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε συνεχή βάση και σε υποφερτές τιμές είναι επιθυμητή, αυτό που βλέπουμε και ακούμε στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα και διαβάζουμε στις εφημερίδες λίγη σχέση έχει με την πραγματικότητα. Σχεδόν όλα τα Μέσα κατακρίνουν τη διοίκηση της ΔΕΗ ότι έχει παράλογες απαιτήσεις ζητώντας νέες αυξήσεις για το 2009 και υποδεικνύουν στον υπουργό Ανάπτυξης τι πρέπει να κάνει οι δε βουλευτές, οι περισσότεροι μάλιστα από το κυβερνητικό στρατόπεδο, απαιτούν εδώ και τώρα την εκδίωξη του κ. Αθανασόπουλου από τη ΔΕΗ.
Η αλήθεια είναι ότι οι αυξήσεις του 5.0% που ζητά η διοίκηση της ΔΕΗ είναι οριακές και δια της βίας καλύπτουν τα επιπλέον έξοδα που καλείται να αντιμετωπίσει η Επιχείρηση συνέπεια των αυξήσεων στα καύσιμα, που δεν ελέγχει, όπως είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Το λάθος της κυβέρνησης Καραμανλή είναι ότι την περίοδο 2007 – 2008 δεν επέτρεψε τις μεγαλύτερες αυξήσεις που είχε ζητήσει αρχικά η ΔΕΗ και αυτές που δόθηκαν τελικά, ασφαλώς και δεν κάλυψαν τα σημαντικά επιπλέον έξοδα για αγορές καυσίμων και οδήγησαν τελικά σε ζημίες την Επιχείρηση.
Για πολλά χρόνια όλοι μας μάθαμε ότι η ΔΕΗ είναι πρωτίστως μία Δημόσια Επιχείρηση που έχει υποχρέωση να παράγει ρεύμα και να το διανέμει σε όλες τις γωνιές της χώρας και προπάντων να το πωλεί φθηνά γιατί είναι κοινωνικό αγαθό. Μέχρι πρόσφατα η ΔΕΗ ήτο αμιγώς ένα κομμάτι του κράτους και λίγο ένοιαζε τους πολιτικούς – αν και θα έπρεπε – εάν έχει κέρδη ή ζημίες. Πάντως κάθε χρόνο η ΔΕΗ επιδοτείτο από τον τακτικό προϋπολογισμό του κράτους και για αυτό αποτελούσε τον κατ’ εξοχήν κρατικό οργανισμό που στήριζε το Ελληνικό πολιτικό πελατειακό σύστημα. Όμως από το 2001 και μετά η ΔΕΗ μετοχοποιήθηκε και στην συνέχεια ακόμη περισσότερο (το κράτος ελέγχει σήμερα το 51%), έτσι που είναι υποχρεωμένη τώρα να λειτουργεί με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και ως ιδιωτική επιχείρηση έχει υποχρέωση για κερδοφορία και με την απόδοση της να κρίνεται με τα αμείλικτα κριτήρια της αγοράς.
Όμως, παρά το γεγονός ότι η ΔΕΗ λειτουργεί ως μία ιδιωτική επιχείρηση θεωρείται δημόσια (το λέει εξ’ άλλου και ο παρωχημένος τίτλος της) και τα τιμολόγιά της καθορίζονται από τον εκάστοτε Υπουργό και με υποχρέωση για κοινωνικές παροχές. Αυτά τα δύο δεν συμβιβάζονται, δηλαδή η πρωτίστως κοινωνική αποστολή της με την ιδιωτική της λειτουργία.
Η κυβέρνηση θα πρέπει, όμως, ν’ αποφασίσει τι από τα δύο θέλει. Ή να ιδιωτικοποιήσει πλήρως την ΔΕΗ ή να την επανακρατικοποιήσει, ώστε αυτή να παρέχει φθηνό ηλεκτρικό σε όλους τους Έλληνες και τις ζημίες και τη ρέγουλα που αναπόφευκτα θα ακολουθήσει να τις επωμισθεί ο Έλληνας φορολογούμενος. Γιατί κανείς από τους πολιτικούς μας δεν τολμά να πει μία τόσο απλή αλλά οδυνηρή αλήθεια;
Εάν το κράτος, δηλαδή η εκάστοτε κυβέρνηση, επιθυμεί να διατηρήσει η ΔΕΗ τον κοινωνικό της χαρακτήρα, θα πρέπει να βρει τρόπο ή τρόπους να την στηρίξει αναλαμβάνοντας μέρος του κόστους όπως ακριβώς γίνεται σε άλλες χώρες (π.χ Πορτογαλία, Ισπανία) όπου υπάρχουν παρόμοιες περιπτώσεις. Εκεί οι κυβερνήσεις καλύπτουν πλήρως τις διαφορές που προκύπτουν, δηλαδή την ζημία της δημόσιας ηλεκτρικής επιχείρησης, από την λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς, η λειτουργία της οποίας αποτελεί προϋπόθεση για την μετάβαση μέσα στα επόμενα χρόνια σε μία ανοικτή και ανταγωνιστική αγορά, όπως το επιτάσσει η Ε. Ένωση. Όπως επίσης πληρώνουν τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας, τα γνωστά PSO’s, τα οποία είναι θεσμοθετημένα και δεν αποτελούν επιδότηση. Να σημειώσουμε ότι το κράτος χρωστά ήδη στη ΔΕΗ περί τα 2.5 δισεκ. ευρώ ΥΚΩ και μόνο ένα μικρό μέρος αυτού του τεράστιου ποσού αποπληρώνεται σταδιακά μέσω των αυξήσεων των τιμολογίων.
Ως εκ τούτου είναι λίγο παράλογο να ζητούν σύσσωμες κυβέρνηση και αντιπολίτευση από τον κ. Αθανασόπουλο να παρουσιάζει κέρδη, να μην μπορεί να απολύσει κανέναν, να μην δανειστεί, να μην κάνει τη ΔΕΗ «Ολυμπιακή» και να μην αυξήσει τα τιμολόγια. Του ζητούν με άλλα λόγια να τετραγωνίσει τον κύκλο και αντί η όλη συζήτηση και προβληματισμός να στραφεί γύρω από το πραγματικά πολύ αξιόλογο και καλά δουλεμένο business plan της ΔΕΗ, και να διατυπωθούν εναλλακτικές προτάσεις εάν υπάρχουν, παρατηρούμε μία πλειοδοσία φθηνού λαϊκισμού και απλουστεύσεων. Είναι καιρός πιστεύουμε η όλη συζήτηση για τη ΔΕΗ να διεξαχθεί σε άλλη βάση, με πραγματικά επιχειρήματα και τεκμηριωμένες προτάσεις. Εν τω μεταξύ καλά θα κάνουν οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι να αφήσουν ήσυχο τον κ. Αθανασόπουλο να κάνει την δουλειά του και να κυβερνήσει το καράβι που λέγεται ΔΕΗ μέσα από τις συμπληγάδες της παρούσης οικονομικής κρίσης.