Αν θέλετε το πιστεύετε, αλλά η χρηματοπιστωτική κρίση «εδώ» δεν φοβίζει κανέναν. «Εδώ», δηλαδή στην Ελβετία: στην Μπιλ, στο Καντόνι του Φριμπούρ, με τους 16.000 κατοίκους της και με ό,τι πιο λαμπρό διαθέτει η ελβετική οικονομία, εργαστήρια ωρολογοποιίας και εργοστάσια εργαλειομηχα- νών. Είναι πάντως μια γωνιά της Ελβετίας όπου, όπως και στις άλλες, οι δυσκολίες των δύο επιφανών τραπεζικών κολοσσών της χώρας, UΒS και Credit Suisse, δεν προκαλούν ούτε καν βλέμμα ανησυχίας. Το πολύ πολύ κανένα ειρωνικό χαμόγελο: «Η κρίση; Ποια κρίση;».
Από σκληρά λόγια, τόσο οι κάτοικοι της Μπιλ όσο και πολλοί άλλοι Ελβετοί έχουν πολλά, ιδιαίτερα για τις αμοιβές των τέως επικεφαλής της UΒS, όπως του Μαρσέλ Οσπέλ, ο οποίος έφυγε τον Απρίλιο έχοντας τσεπώσει 15 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Αλλά αληθινές ανησυχίες δεν υπάρχουν. Η UΒS και η Credit Suisse είναι για τον κόσμο εδώ οι τράπεζες «των πλουσίων», προσπαθεί να εξηγήσει ο δήμαρχος της Μπιλ Ζαν-Πολ Γκλασόν. Δύσκολα να γίνει πιστευτό στη χώρα των τραπεζών- 14% του ΑΕΠ- ότι «κανείς δεν κατάλαβε», εκτός αν είναι εξορκισμός.
«Περισσότερο ανησυχούμε για όλες αυτές τις χώρες γύρω μας που μας λένε στην τηλεόραση» εξηγεί η Σόνια Μαρεσάλ, 60 ετών, παιδαγωγός, από τη Γενεύη. « Η πτώση του τζίρου ή η μακροχρόνια ανεργία δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι θα συμβούν σε εμάς» λέει η Βιρζίν, 32 ετών, νεαρή διαζευγμένη που αναγκάστηκε να πουλήσει- με ζημιά- το σπίτι της εξαιτίας της κρίσης.
Και όμως, στις 16 Οκτωβρίου, σε μια χώρα όπου ο φιλελευθερισμός είναι ένα δόγμα που όλοι το πιστεύουν, το κράτος αναγκάστηκε να παρέμβει για να σώσει από τη χρεοκοπία τη UΒS, τη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας και μεγαλύτερη τράπεζα παγκοσμίως στη διαχείριση περιουσιών. Από αυτήν εξαρτώνται οι πιστώσεις στις ελβετικές επιχειρήσεις και όλος ο χρηματοπιστωτικός τομέας. Και η Credit Suisse αναγκάστηκε να στραφεί σε μεσανατολικά κεφάλαια για να απορροφήσει τις ζημιές της.
Ωστόσο, τόσο στην Μπιλ όσο και στη Ζυρίχη ή στη Γενεύη το σύνδρομο της «ελβετικής νησίδας» εξακολουθεί να είναι ισχυρό. Στην ομοσπονδία του τουρισμού παραπονιούνται το πολύ πολύ για μερικές ακυρώσεις από ρώσους ολιγάρχες στα πολυτελή ξενοδοχεία της Ενγκαντίν στο Καντόνι Γκριζόν. Η ομοσπονδία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (85% της οικονομίας) ορκίζεται ότι δεν έχει έλλειψη πιστώσεων. Και η ομοσπονδία ωρολογοποιίας λέει πως, αν υπάρξει κρίση, αυτή θα αφορά μόνο τη «μεσαία γκάμα».
Υπάρχει, βέβαια, ένα «παράδοξο». Για την Ελβετία τα δύο τελευταία χρόνια ήταν «ιστορικά». Οχι τόσο εξαιτίας του παγκόσμιου «κραχ», αλλά εξαιτίας των κερδών ρεκόρ. Οι τελευταίοι δείκτες εξακολουθούν να δείχνουν αυξανόμενη κατανάλωση των νοικοκυριών, ακόμη και για τα Χριστούγεννα. Και τα συνδικάτα έχουν συμφωνήσει σε αυξήσεις των μισθών κατά 3% για το 2009.
«Τα θεμελιώδη μεγέθη είναι καλά» λέει η Κριστινά Γκαζινί, διευθύντρια του γαλλόφωνου τμήματος της ΕconomieSuisse, που είναι ο ελβετικός ΣΕΒ. Δεν υπάρχει υπερθέρμανση στις οικοδομές, δεν υπάρχει υπερβολικός δανεισμός των νοικοκυριών, η αγορά εργασίας παραμένει ευέλικτη. Αν υπάρξει ύφεση «θα είναι απλώς τεχνικό ζήτημα», εξαιτίας της μείωσης των εξαγωγών προς τους ευρωπαίους γείτονες. Από τους οποίους ωστόσο εξαρτάται το 35% του ΑΕΠ.
«Η ελβετική οικονομία έχει αρχές» υποστηρίζει η Γκαζινί: «Προτιμάει πάντα να βλέπει μισογεμάτο το ποτήρι».
ΗΕλιζαμπέτ Εκέρ, επικεφαλής του τμήματος οικονομικών της «Τribune de Geneve», εφημερίδας της Γενεύης, τα βλέπει διαφορετικά τα πράγματα: «Οι Ελβετοί», λέει, «έχουν αυτή την ικανότητα να ζουν στον Παράδεισο» τη στιγμή που η χώρα τους είναι «κρεμασμένη» πάνω στο κύμα ενός «τσουνάμι» που τελικά θα συντριβεί. Περιμένοντας, και επικοινωνιακά επικρατεί ο πατροπαράδοτος «πραγματισμός».
Οπως λέει ο γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Ιδιωτικών Τραπεζών Μισέλ Ντερομπέρ , «βλέπουμεσαν να είμαστε μέσα σε ομίχλη». Δηλαδή ελάχιστα. Αυτό δικαιολογεί τις αισιόδοξες αναλύσεις- αν και κοντόφθαλμες.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 02/12/2008)