Η δολοφονία 15χρονου μαθητή στην περιοχή των Εξαρχείων από ειδικό φρουρό πιθανόν να αποτελεί «τυχαίο» περιστατικό λόγω ανθρώπινου σφάλματος ή «επίδειξη ανδρισμού» από τον δράστη. Θα πρέπει να θεωρηθεί όμως σχεδόν νομοτελειακή εξέλιξη της πολιτικής που έχει ακολουθηθεί τόσο σχετικά με το «ανεξάρτητο κράτος των Εξαρχείων» όσο και με την κατάλυση και κατάχρηση της έννοιας του πανεπιστημιακού ασύλου από εξωπανεπιστημιακά και κακοποιά στοιχεία. Παράλληλα, παρατηρείται αδυναμία τήρησης της τάξης και επιβολής του νόμου όσον αφορά τη δράση των κουκουλοφόρων, αλλά και σχετικά με τη βία των γηπέδων, με δεδομένες και τις παθογένειες του δικαστικού συστήματος που καθιστούν εξαιρετικά δυσχερή (όχι προφανώς από πρόθεση) την καταδίκη των συλληφθέντων «κουκουλοφόρων» και χούλιγκαν.
Το ζήτημα προφανώς είναι πολύ ευρύτερο από την ανικανότητα ή την έλλειψη λογοδοσίας της αστυνομίας. Ο γράφων τρομάζει στη σκέψη και μόνο ότι μεταξύ των κουκουλοφόρων ίσως να υπάρχουν και παρακρατικοί, εξ ου και η ανοχή, και αναζητεί άλλες εξηγήσεις. Ισως λοιπόν για τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις η επίδειξη ανοχής για «διαμαρτυρίες» αυτού του τύπου να υπήρξε μια εύκολη και σχετικά φθηνή διέξοδος για την εκτόνωση κοινωνικών εντάσεων (που θα οξύνονται τόσο λόγω της οικονομικής κρίσης όσο και του αισθήματος αποκλεισμού και έλλειψης ελπίδας για το μέλλον που αισθάνεται τμήμα της νεολαίας, γηγενούς προς το παρόν, με τη μελλοντική προσθήκη μεταναστών) και την οποία σπεύδουν να εκμεταλλευθούν επιτήδειοι από τον αντι-εξουσιαστικό χώρο (και ίσως όχι μόνο). Η λύση προφανώς δεν είναι μόνο η αποτελεσματική καταστολή ή η ελεύθερη «επαναστατική γυμναστική». Τα κοινωνικά προβλήματα επιλύονται με κοινωνικά και οικονομικά εργαλεία, ως αποτέλεσμα σοβαρού προβληματισμού και μελέτης.
Είναι προφανές ότι στον χώρο της εθνικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης υπάρχει ένα γενικότερο πρόβλημα διαχείρισης και αξιοποίησης ανθρώπινου δυναμικού, ενώ σημαντικό έλλειμμα καταγράφεται και στον τομέα του συντονισμού. Οι ευθύνες είναι προφανώς διαχρονικές και διακομματικές και δεν αφορούν μόνο επιλογές προσώπων, τόσο όσον αφορά την πολιτική όσο και τη φυσική ηγεσία των αρμόδιων υπηρεσιών.
Το πρόβλημα έγκειται στη νοοτροπία, την εκπαίδευση και την οργανωσιακή κουλτούρα (και χαρακτηρίζει και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα στην Ελλάδα). Συνδέεται, επίσης, με την έλλειψη αξιοκρατίας και εδώ η ευθύνη βαρύνει κυρίως τα κόμματα εξουσίας. Τέλος, προβληματίζουν και τα φαινόμενα ατιμωρησίας, με «χαλαρή» αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών και παραμονή των παραβατών στο Σώμα (π.χ. «σύγκρουση με ζαρντινιέρα» Κύπριου φοιτητή στη Θεσσαλονίκη), προφανώς λόγω «παραθύρων» στον πειθαρχικό κώδικα (φαινόμενο που συναντάται και σε άλλους χώρους, π.χ. εφοριακοί, ιατροί, δικηγόροι κ.λπ.), αλλά και των πιέσεων που ασκούνται από συνδικαλιστικές οργανώσεις.
Βεβαίως, με τις ανωτέρω διαπιστώσεις αδικούμε πολλά άξια και ικανά στελέχη που κοπιάζουν καθημερινά και σε ορισμένες περιπτώσεις βάζουν σε κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιότητα και την ίδια τους τη ζωή για να εκτελέσουν το καθήκον τους (βλέπε Ζωνιανά, Σαντορίνη, και πολλές άλλες περιπτώσεις). Επίσης, θα πρέπει να εξάρει κανείς τόσο τη λειτουργία της ΕΛ.ΑΣ. στη σύλληψη Παλαιοκώστα όσο και τη θαρραλέα στάση αστυνομικών και δικαστικών λειτουργών στην υπόθεση Κεφαλογιάννη. ΄Η την πρωτοβουλία διοικητή πυροσβεστικού σταθμού για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των υφισταμένων του και την αύξηση της «επαγγελματικής τους υπερηφάνειας», με αναμενόμενη άνοδο της αποτελεσματικότητας στην εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Ομως, είναι επιτακτική η ανάγκη ανόδου του μέσου όρου και η δημιουργία μιας «κρίσιμης μάζας» .στελεχών και όχι συνέχιση της σημερινής κατάστασης όπου στηριζόμαστε στο φιλότιμο και το μεράκι αριθμητικά ολίγων ικανών ατόμων. Θεωρούμε ότι η ΕΛ.ΑΣ. και οι άλλες ελληνικές υπηρεσίες ασφαλείας διαθέτουν αξιόλογο έμψυχο δυναμικό. Θα προχωρήσουμε, όμως, στην αξιοποίησή του;
Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος διδάσκει στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 09/12/2008)