Προσπαθώ εδώ και μέρες να καταλάβω «τα παιδιά», όπως έχουμε συνηθίσει να τα αποκαλούμε. Να διευκρινίσω πρώτα απ’ όλα πως θεωρώ δημαγωγικό και επικίνδυνο αυτό που γίνεται αυτές τις ώρες, δηλαδή τη μυθοποίηση ακόμη και της τυφλής βίας, το μελό, τη ρομαντική κάλυψη του χουλιγκανισμού. Οταν κάποια τηλεοπτικά κανάλια κάνουν εμπορική πολιτική στο κοινό 15-24 ετών -που τόσο θέλουν οι διαφημιστές- στην πλάτη της υπόθεσης του νεκρού μαθητή, σημαίνει ότι ξαναορίζουμε τον πάτο στην ελληνική κοινωνία. Είμαι βέβαιος ότι θα έλθει η ώρα που θα μπορέσουμε να συζητήσουμε ως κοινωνία με ψυχραιμία, αλλά και τόλμη τι συνέβη τις τελευταίες δέκα ημέρες. Τώρα είναι αδύνατον, γιατί είμαστε όλοι θυμωμένοι και γιατί κάποιοι λειτουργούν με ακραίο φασιστικό τρόπο, απειλώντας όποιον τολμήσει να φύγει από τα κλισέ ή να κάνει απλά ρεπορτάζ για το τι συνέβη από το μοιραίο Σάββατο και μετά.
Σκέπτομαι όμως τώρα έναν έφηβο, που μεγαλώνει στην Ελλάδα χωρίς πια να νιώθει δίπλα του αυτό που εμείς είχαμε παλαιότερα σαν δίχτυ προστασίας, την άμεση οικογένεια. Το απίστευτο άγχος των πανελληνίων εξετάσεων σε συνδυασμό με την παγκόσμια πρωτοτυπία των φροντιστηρίων τον βάζουν «στην πρίζα». Στόχος η είσοδος στο πανεπιστήμιο. Από την ώρα που μπαίνει στο πανεπιστήμιο έρχεται η μεγάλη απογοήτευση. Το μόνο οργανωμένο πράγμα στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι οι κομματικές νεολαίες. Δεν υπάρχει διοίκηση, δεν υπάρχει «δάσκαλος» που μπορείς εύκολα να πλησιάσεις για να μάθεις γράμματα, δεν υπάρχει περιβάλλον γνώσης. Αντίθετα μπαίνεις σε ένα περιβάλλον μιζέριας με πανό, κατεστραμμένες αίθουσες, στέκια αναρχικών και μια γενική αίσθηση ανομίας. Αν θέλεις να μάθεις πραγματικά γράμματα είναι εξαιρετικά δύσκολο σε αυτό το περιβάλλον, πρέπει να προσπαθήσεις ασύλληπτα και να είσαι τυχερός. Η μεταρρύθμιση της κ. Γιαννάκου, που ήταν από τις ελάχιστες γενναίες προσπάθειες της μεταπολίτευσης, κατέρρευσε στην πράξη. Ακόμη και φοιτητές που ήλπιζαν σε κάτι καλύτερο βλέπουν το ανίκανο υπουργείο Παιδείας να μην έχει ακόμη καταφέρει, μήνα Δεκέμβριο, να τους μοιράσει βιβλία με βάση το νέο νόμο. Τελειώνουν τα παιδιά το πανεπιστήμιο και πάνε στον στρατό. Αλλο μπάχαλο, άλλη πλήρης απομυθοποίηση του ελληνικού κράτους. Τα παιδιά γελάνε με τις εμπειρίες τους και μαθαίνουν γρήγορα να παίρνουν τους γονείς τους για να μιλήσουν στον βουλευτή Χ για μια μετάθεση.
Εν τω μεταξύ έχουν ακούσει ή διαβάσει πως «όλοι τα παίρνουν» και πως δεν υπάρχει θεσμός της ελληνικής δημοκρατίας που δεν έχει πληγεί τα τελευταία χρόνια. Η Εκκλησία εξευτελίσθηκε πρώτα με την υπόθεση Βαβύλη και κατόπιν με το Βατοπέδι. Η δικαστική εξουσία με το παραδικαστικό κύκλωμα. Λογικό είναι σε μια χώρα χωρίς αρμούς, θεσμούς ή και πρότυπα, να δικαιολογείται η ανομία παντού. «Αφού όλα επιτρέπονται στην καθώς πρέπει κοινωνία γιατί όχι και στους δρόμους;» αναρωτιούνται τα παιδιά. Εδώ βεβαίως επεισέρχεται η νεοελληνική μας σχιζοφρένεια, ο «αριστερός υλισμός» μας. Οι γονείς της γενιάς του Πολυτεχνείου έχουν μεγαλώσει τα παιδιά τους με μια ρομαντική άποψη για τις εξεγέρσεις, για το πραγματικό Πολυτεχνείο, για την ανάγκη να ανακαλύπτουμε αστυνομικό κράτος ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει. Από την άλλη, τα παιδιά μεγαλώνουν, από τους ίδιους γονείς, σε μια κοινωνία όπου η βασική αγωνία στα βόρεια προάστια είναι πώς θα μπορέσουν να αποκτήσουν κάποτε ένα ακριβό τζιπ. Oταν, σε ένα βαθμό δικαιολογημένα, δεν μπορείς να διακρίνεις πότε το τζιπ αποκτάται με διάβασμα και σκληρή δουλειά και πότε μέσω διαφθοράς, ανομίας ή διαπλοκής, λογικό είναι να διαλέγεις τον εύκολο δρόμο του πλιάτσικου.
Τα παιδιά νιώθουν την αγωνία της επόμενης μέρας και παράλληλα την οδυνηρή ανία μιας γενιάς, που είναι και κακομαθημένη, αλλά και «ψαγμένη». Τα αδιέξοδα της ελληνικής δημοκρατίας, από τη διαλυμένη Αστυνομία έως τη διαφθορά, τους ωθούν σε μια ενστικτώδη απόγνωση. Τώρα όμως παντρεύθηκαν πολλά πράγματα μαζί και το πράγμα γίνεται επικίνδυνο. Επαγγελματικές ομάδες «αναρχικών», ποινικά στοιχεία, οργισμένοι (δικαιολογημένα) μετανάστες μπήκαν σε ένα εκρηκτικό μπλέντερ μαζί με την οργή των παιδιών. Για να αντιμετωπίσει η δημοκρατία μας όσα συμβαίνουν πρέπει να αναγκάσει τους πολιτικούς να βγουν από το κώμα στο οποίο έχουν περιπέσει και να αρχίσουν να μιλάνε πρακτικά, συγκεκριμένα και τολμηρά για το τι πρέπει να αλλάξει στην Παιδεία, στο άσυλο, στην Αστυνομία, παντού. Ακόμη και η χθεσινή τους στάση στην υπόθεση του Βατοπεδίου δείχνει πως είναι κατώτεροι των περιστάσεων και αυτό καθιστά τη σημερινή κατάσταση ακόμη πιο επικίνδυνη. Ενα διαλυμένο κράτος, θερμοκέφαλοι και «πληγωμένοι» αστυνομικοί, μια απονομιμοποιημένη πολιτική τάξη, οργισμένα παιδιά, οργανωμένοι επαγγελματικοί πυρήνες βίας, μαζί με χούλιγκανς, συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα που αν δεν ξυπνήσουμε εγκαίρως θα μας πάει ακόμη πιο πίσω.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16/12/2008)