Η ανακοίνωση, στις 21 Οκτωβρίου, για τη σχεδιαζόμενη δημιουργία ενός οργανισμού χωρών-παραγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ, προκάλεσε κάποιες βεβιασμένες αντιδράσεις οι οποίες σκόπιμα διέσπειραν φόβους περί δημιουργίας ενός νέου καρτέλ, κατά το πρότυπο του ΟΠΕΚ
Στην παρούσα συγκυρία της παγκόσμιας χρηματιστηριακής και οικονομικής κρίσης φαίνεται πως η Μόσχα χαράζει τη δική της πολιτική και παίρνει τα αναγκαία μέτρα με στόχο τη δημιουργία μιας ένωσης χωρών-παραγωγών φυσικού αερίου. Σύμφωνα με διεθνείς παρατηρητές, οι κινήσεις αυτές συνιστούν τη ρωσική απάντηση στις αμερικανικές πιέσεις διεθνώς και οι οποίες αποσκοπούν στην περιθωριοποίηση του ρόλου της Ρωσίας στον τομέα της παροχής ενέργειας στην Ευρώπη.
Η ανακοίνωση, στις 21 Οκτωβρίου, για τη σχεδιαζόμενη δημιουργία ενός οργανισμού χωρών-παραγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ, προκάλεσε κάποιες βεβιασμένες αντιδράσεις οι οποίες σκόπιμα διέσπειραν φόβους περί δημιουργίας ενός νέου καρτέλ, κατά το πρότυπο του ΟΠΕΚ. Ωστόσο, διεθνείς εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν πως η κίνηση της Μόσχας να μετατραπεί το υπάρχον διεθνές φόρουμ χωρών-προμηθευτών φυσικού αερίου σε έναν πραγματικό οργανισμό δεν θα είχε καθόλου αρνητικές επιπτώσεις στις προμήθειες ενέργειας για την Ευρώπη.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στις αρχές Νοεμβρίου, η δημιουργία ενός οργανισμού που θα περιλαμβάνει τη Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ, θα σταθεροποιήσει τη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου. «Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία Ρωσίας, Ιράν και Κατάρ για τη δημιουργία ενός 'G3 Φυσικού Αερίου', αυτό προωθείται ως μέρος της κοινής προσπάθειας για τη διασφάλιση σταθερής ροής φυσικού αερίου στις καταναλώτριες χώρες», τόνισε, προσθέτοντας πως όλες οι χώρες που παράγουν φυσικό αέριο ενδιαφέρονται και επιδιώκουν τη σταθερότητα των αγορών.
Ο Ρώσος υπουργός τόνισε επίσης πως η χώρα του θα αναπτύξει τις σχέσεις της με τους εταίρους της με πλήρη διαφάνεια, πως δεν θα υπάρξουν μυστικές συμφωνίες. «Θέλουμε να σταθεροποιήσουμε την παγκόσμια αγορά, θέλουμε να διασφαλίσουμε τις καλύτερες τιμές που θα είναι ευνοϊκές τόσο για τις χώρες-παραγωγούς όσο και για τις χώρες-καταναλωτές», διαβεβαίωσε ο Λαβρόφ.
Διεθνείς παρατηρητές σημειώνουν εδώ πως μια τέτοια εξέλιξη αποτελεί καλό σημάδι και για την Ελλάδα, η οποία θα είναι και αυτή μία χώρα εμπλεκόμενη στην προμήθεια φυσικού αερίου μέσω του σχεδιαζόμενου αγωγού «South Stream», και ως γνωστό η Ελλάδα ενδιαφέρεται για σταθερές και προβλέψιμες αγορές.
Η ιδέα για τη δημιουργία ενός οργανισμού φυσικού αερίου αντανακλά και την ευρωπαϊκή αντίληψη περί ενεργειακής ασφάλειας. Ο διοικητής της ρωσικής Gazprom Αλεξάντρ Μίλερ δήλωνε στις 27 Οκτωβρίου πως η Ρωσία επιθυμεί τη δημιουργία ενός θεσμού διαρκούς διαλόγου μεταξύ Ρωσίας, Ιράν και Κατάρ, προσθέτοντας πως η δημιουργία του G3 αποτελεί κάτι πού επιβάλλεται από τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο στον τομέα της παραγωγής και εμπορίας φυσικού αερίου. Διαβεβαίωσε δε πως, αντίθετα από τους ισχυρισμούς που διατυπώνουν μερικοί εμπειρογνώμονες, η Ρωσία δεν επεξεργάζεται κανενός είδους «συνωμοσίες» ώστε οι χώρες-παρωγοί να κυριαρχήσουν επί των χωρών-καταναλωτών!
Υπογραμμίζοντας το ισχυρό ενδιαφέρον της Ρωσίας για το γεγονός ότι οι χώρες-καταναλωτές πρέπει να είναι σίγουρες πως θα λαμβάνουν όλες τις αναγκαίες γι' αυτές ποσότητες φυσικού αερίου, ο κ. Μίλερ υπενθυμίζει πως η χώρα του διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και ταυτόχρονα παρέχει τις εγγυήσεις πως όλα τα διεθνή συμβόλαια που υπεγράφησαν θα εκπληρωθούν μέσα στον 21ο αιώνα.
Κανείς βεβαίως δεν αμφισβητεί πως η Ρωσία θα έχει την πρωτοκαθεδρία στο G3, δεδομένου ότι είναι η μεγαλύτερη παραγωγός φυσικού αερίου. Ο διάλογος που σήμερα υπάρχει μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών οδηγεί νομοτελειακά στη δημιουργία ενός τέτοιου διεθνούς οργανισμού, και το θέμα αυτό θα είναι πολύ ψηλά στην ημερήσια διάταξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ε.Ε. και Ρωσίας που επαναλαμβάνονται σύντομα.
Ως γνωστό, η ιδέα για τη δημιουργία του οργανισμού παρουσιάστηκε εδώ και αρκετό καιρό. Τον Απρίλιο του 2008, έγινε σύσκεψη χωρών-παραγωγών φυσικού αερίου στο Κατάρ, όπου συζητήθηκε το θέμα χωρίς όμως να ληφθεί καμιά απόφαση. Ταυτόχρονα όμως συνεστήθη επιτροπή εμπειρογνωμόνων η οποία και επεξεργάστηκε σχέδια για το πώς πρέπει να λειτουργούν οι μηχανισμοί καθορισμού της τιμής του φυσικού αερίου και οι οποίοι μηχανισμοί οφείλουν να είναι διαφανείς τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές.
Όσοι βέβαια αντιτίθενται στη δημιουργία του G3, αρέσκονται να υποστηρίζουν πως πρόκειται για ένα νέο ΟΠΕΚ στον τομέα του φυσικού αερίου. Ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Σεργκέι Σμάτκο δήλωσε πρόσφατα πως δεν του αρέσει το όνομα «ΟΠΕΚ Φυσικού Αερίου» τονίζοντας πως «εδώ δεν μιλάμε για ενεργειακό πόλεμο».
Στις 21 περασμένου Οκτωβρίου διεξήχθησαν στην Τεχεράνη συνομιλίες Ρωσίας, Ιράν και Κατάρ που αφορούσαν τη δημιουργία του οργανισμού G3. Σχολιάζοντας τις συνομιλίες αυτές δύο σημαντικοί Ευρωπαίοι παράγοντες στην εμπορία φυσικού αερίου δήλωναν (Reuters 22 Οκτωβρίου 2008):
Ο μεν Gerard Mestrallet, διευθύνων σύμβουλος της GDF Suez, της μεγαλύτερης εταιρείας φυσικού αερίου στη Γαλλία πως «Έχουμε τη αίσθηση πως το σχεδιαζόμενο φόρουμ δεν αποτελεί αναγκαστικά ένα καρτέλ - εάν ήταν θα το καταδικάζαμε - αλλά ένας χώρος διαλόγου και είμαστε προετοιμασμένοι να τον εξετάσουμε θετικά».
Ο δε Bernhard Reutersberg, πρόεδρος της γερμανικής Ruhrgas, δήλωσε πως η εταιρεία του δεν ανησυχεί καθόλου για τα σχέδια δημιουργίας από τη Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ ενός G3 φυσικού αερίου επειδή η Ruhrgas έχει ήδη υπογράψει με την Gazprom μακρόχρονο (μέχρι το 2035) συμβόλαιο του οποίου οι όροι είναι αδύνατο να αλλάξουν.
Στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής, εξάλλου, η προοπτική της δημιουργίας ενός τέτοιου οργανισμού προετοιμάζει όσο το δυνατόν καλύτερα το έδαφος για την ομαλή ενσωμάτωση του Ιράν στις παγκόσμιες και Ευρωπαϊκές ενεργειακές υποθέσεις, υπό συνθήκες πλήρους διαφάνειας, καθιστώντας τη χώρα αυτή προβλέψιμη τόσο στις πολιτικές της όσο και στις εμπορικές συναλλαγές της. Επιπλέον, θα είναι ίσως ακόμη δυσκολότερο να χρησιμοποιηθεί, από κάποιους, η ενέργεια ως «όπλο».
(Από την εφημερίδα Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 22/12/2008)