«Τέλος εποχής» για το φθηνό φυσικό αέριο προανήγγειλε χθες ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, μεσούσης της νέας διένεξης με την Ουκρανία, όπου ορατός προβάλλει και πάλι ο κίνδυνος «κλεισίματος της στρόφιγγας» από τη Μόσχα αν δεν ρυθμιστούν εκκρεμούντα χρέη. Επικαλούμενος την κατακόρυφη αύξηση του κόστους έρευνας, παραγωγής και μεταφοράς αερίου, ο κ. Πούτιν προειδοποίησε ότι «η εποχή των φθηνών ενεργειακών πόρων, του φθηνού αερίου, βεβαίως φθάνει στο τέλος της».
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ενέργειας και Οικονομικών της Μόσχας, το κάθε ρούβλι κεφαλαιακής επένδυσης προσθέτει πέντε ρούβλια στην οικονομική ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι η μη εξόφληση των χρεών της Ουκρανίας θα σημάνει μείωση του ρωσικού ΑΕΠ κατά 301 δισ. ρούβλια (10,6 δισ. δολάρια), ήτοι «απολεσθείσα ανάπτυξη» της τάξης του 0,7%. Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Gazprom, Βίκτορ Ζούμπκοφ, δήλωνε προχθές ότι η Ουκρανία -την οποία διέρχονται τα τέσσερα πέμπτα των ρωσικών εξαγωγών αερίου στην Ευρώπη μέσω αγωγών- θα πρέπει να αναλάβει «εις ακέραιον» την ευθύνη για την όποια διακοπή της ροής του αερίου.
Αυτά, στο πλαίσιο της συνόδου υπουργών Ενέργειας του Φόρουμ Εξαγωγών Χωρών Φυσικού Αερίου (GECF) όπου οι μεγάλες παραγωγοί του κόσμου συμφώνησαν χθες σε μετατροπή του χαλαρού, συμβουλευτικού συνασπισμού τους σε έναν πιο επίσημο οργανισμό με διαρκή γραμματεία. Σε μια κίνηση που σύμφωνα με αναλυτές τις φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στη δημιουργία ενός οργανισμού στα πρότυπα του ΟΠΕΚ -αλλά και έπειτα από καθυστερήσεις λόγω διαφωνίας των μελών- οι παραγωγοί χώρες προκαλούν και πάλι ρίγη ανησυχίας στους καταναλωτές της Δύσης, οι οποίοι φοβούνται για απόπειρα χειραγώγησης των τιμών και της προσφοράς αερίου. Ιδιαίτερα ανήσυχη εμφανίζεται η Ευρώπη για την πιθανή ενίσχυση του ρόλου της Ρωσίας, βασικής προμηθεύτριας αερίου στη «Γηραιά Ηπειρο». Οι ίδιες οι χώρες του GECF -μεταξύ των οποίων η Αλγερία, το Ιράν, το Κατάρ, η Βενεζουέλα, η Ινδονησία και η Νιγηρία, μέλη και του ΟΠΕΚ- διαβεβαιώνουν ότι στόχος τους δεν είναι να ελέγξουν τις τιμές, αλλά να εποπτεύουν την αγορά και να διενεργούν κοινές έρευνες, καθώς μάλιστα η αγορά αερίου είναι δομικά ακατάλληλη να δεχθεί τέτοιες επιρροές. Σύμφωνα με τον υπουργό Πετρελαίου της Νιγηρίας, Οντεϊν Ατζουμογκόβια, «το αέριο είναι πολύ διαφορετικό από το πετρέλαιο, όπου υπάρχει μόνο μια διεθνής τιμή. Στο αέριο υπάρχει η εγχώρια τιμή, η διεθνής για τις εξαγωγές κ.ο.κ.». Αλλωστε, σε αντίθεση με το πετρέλαιο, τα συμβόλαια που αφορούν το φυσικό αέριο δεσμεύουν τις συμβαλλόμενες πλευρές για πολλά χρόνια.
Σε ό,τι αφορά, πάντως, την ενίσχυση του ρόλου της Ρωσίας, η χθεσινή σύνοδος δεν στάθηκε και τόσο ευνοϊκή. Η Μόσχα δέχθηκε πυρά εκ μέρους των χωρών του ΟΠΕΚ για την άρνησή της να συμμετάσχει στη συντονισμένη μείωση της παραγωγής πετρελαίου ώστε να στηριχθούν οι τιμές, με τον πρόεδρο του καρτέλ, Σακίμπ Χελίλ, να αποφαίνεται στο περιθώριο της συνάντησης ότι η Ρωσία επωφελήθηκε των μειώσεων χωρίς καμιά δική της θυσία. Ενδεικτική ίσως είναι η απόφαση των συμμετεχόντων να επιλέξουν -άνευ περαιτέρω εξηγήσεων- την Ντόχα του Κατάρ ως έδρα του νέου οργανισμού, αντί της Αγίας Πετρούπολης που είχε προτείνει αρχικά η Μόσχα.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 24/12/2008)