Ίσως να προξενεί έκπληξη, αλλά είναι πραγματικότητα. Την ώρα που αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν σημαντικές παρενέργειες από την διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου, το ελληνικό σύστημα, με πρωταγωνιστή τον αναβαθμισμένο σταθμό της Ρεβυθούσας, ανταποκρίνεται στην κρίση χωρίς οποιοδήποτε πρόβλημα.
Το πρόβλημα της τιμολόγησης του ρωσικού φυσικού αερίου, το οποίο αποτελεί την αφορμή της τελευταίας ρωσοουκρανικής διένεξης, θα τεθεί εκ νέου επί τάπητος στην Μόσχα την Πέμπτη, στο πλαίσιο συνάντησης των ηγεσιών της Gazprom και της Naftogaz.
Οι θέσεις των δύο πλευρών απέχουν σημαντικά, όχι μόνο ως προς την ουσία του θέματος – τιμή περί τα 418 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα ζητούν οι Ρώσοι, τιμή γύρω στα 200 δίνουν οι Ουκρανοί – αλλά και ως προς τις διαστάσεις του.
Το Κίεβο κάνει λόγο για περικοπή του 75% των ποσοτήτων – για περισσότερα από 240 εκατ. κυβικά μέτρα ημερησίως, δηλαδή – ενώ η Μόσχα μιλά για περικοπές της τάξης των 65 εκατομμυρίων, οι οποίες ισούνται προς τις ποσότητες που η Gazprom υποστηρίζει πως οι Ουκρανοί παρακρατούν από εκείνες που προορίζονται για τις ευρωπαϊκές καταναλώσεις.
Το «πράσινο φως» για την περικοπή δόθηκε την Δευτέρα το μεσημέρι, μετά την συνάντηση που είχε ο Ρώσος πρωθυπουργός Βλαντιμίρ Πούτιν με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Gazprom κ. Αλεξέι Μίλερ. Ξημερώματα των Φώτων γινόταν γνωστό επισήμως από το βουλγαρικό υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας ότι η ροή αερίου προς την Βουλγαρία, την Τουρκία, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Ελλάδα έχει πλήρως διακοπεί.
Και από τότε, πέραν από μία σειρά διπλωματικών διαβουλεύσεων, παραινέσεων ή και σε αυστηρό τόνο εκκλήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ρωσία και την Ουκρανία για επίλυση του προβλήματος, η Ευρώπη αρχίζει να μετρά τις πληγές της.
Μπαράζ διπλωματικών επαφών
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Ενέργειας, Αντρίς Πίμπαλγκς συνομίλησε χτες τηλεφωνικά με εκπροσώπους της Gazprom και με την ουκρανική Κυβέρνηση, ενώ ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Μίχαελ Γκλος ζήτησε την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για το φυσικό αέριο.
Ο Γκλος είχε προγραμματιστεί να δεχθεί σήμερα τον αντιπρόεδρο της Γκαζπρόμ Αλεξάντερ Μεντβέντεφ που πραγματοποιεί περιοδεία στην Ευρώπη. Σύμφωνα με πηγή που πρόσκειται στον ρωσικό όμιλο, με τον Μεντβέντεφ θα συναντηθεί πιθανότατα σήμερα στο Βερολίνο και αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Επιπλέον, γίνεται λόγος για μία πιθανή συνάντηση κορυφής της ευρωπαϊκής προεδρίας με τη Ρωσία και την Ουκρανία στις επόμενες ημέρες, σε μία προσπάθεια εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης.
Την ερχόμενη Παρασκευή (9/1) φαίνεται τελικά ότι, θα πραγματοποιηθεί συνάντηση του ευρωπαϊκού EU Gas Coordination Group, στην οποία έχουν προσκληθεί να παραστούν η Gazprom και η Naftogaz.
Σε Τουρκία και Βουλγαρία τα μεγαλύτερα προβλήματα
Σύμφωνα με ανεπίσημη ενημέρωση από αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, η κατάσταση σε εμπλεκόμενες ευρωπαϊκές αγορές έχει ως εξής:
Τουρκία και Βουλγαρία φαίνεται ότι είναι οι δύο χώρες που αντιμετωπίζουν αυτήν την στιγμή τα μεγαλύτερα προβλήματα τόσο σε επίπεδο κάλυψης των αναγκών των νοικοκυριών σε θέρμανση όσο και σε ό,τι αφορά την ηλεκτροπαραγωγή
Δεν είναι, προφανώς, τυχαίο ότι χτες ο Βούλγαρος πρόεδρος κ. Γκεόργκι Παρβάνοφ δήλώσε πως η χώρα ίσως θα πρέπει να ενεργοποιήσει και πάλι τον παλαιό πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι, ο οποίος βρίσκεται εκτός λειτουργίας.
Στην Βουλγαρία, υπάρχει πλήρης διακοπή παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία και η κατανάλωση φυσικού αερίου στη χώρα έχει μειωθεί κατά τα δύο τρίτα σε σύγκριση με το φυσιολογικό επίπεδο. Όπως αποφάσισε το χτεσινό έκτακτο υπουργικό συμβούλιο, οι υπόγειες δεξαμενές στο Σιρέν (570 εκατ.κ.μ.) – κοντά στην πόλη Πλέβεν – θα χρησιμοποιηθούν για την παροχή 4,5 εκατ.κ.μ. ημερησίως, που όμως αντιστοιχεί μόλις στο ένα τρίτο της φυσιολογικής κατανάλωσης.
Η Ιταλία παραλαμβάνει πλέον μόλις το 10% των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου του πρόσφατου παρελθόντος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η Ρωσία προμηθεύει την Ιταλία κατά μέσο όρο με 60 εκατ.κ.μ. ημερησίως μέσω του αγωγού TAG, που διέρχεται από τη Σλοβακία και την Αυστρία. Ο Ιταλός υπουργός Βιομηχανίας, Κλαούντιο Σκαγιόλα, χτες υπέγραψε απόφαση για αύξηση εισαγωγών φυσικού αερίου από Λιβύη, Αλγερία, Ολλανδία, Βρετανία και Νορβηγία. Η Ιταλία κάνει λόγο για ικανότητα ικανοποίησης της ζήτησης «για πολλές ακόμα εβδομάδες».
Στην Σερβία, η προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου έχει μειωθεί κατά 50% σε σύγκριση με το φυσιολογικό επίπεδο. Η βαλκανική χώρα προμηθεύεται το 92% των ετήσιων αναγκών της 2,4 εκατ.κ.μ. φυσικού αερίου, από τη Ρωσία, μέσω Ουγγαρίας και Ουκρανίας, ενώ 8% προέρχεται από πηγές στο εσωτερικό της χώρας. Το μερίδιο του φυσικού αερίου στο σύνολο της κατανάλωσης ενέργειας αντιστοιχεί σε 15%. Η κρατική εταιρεία φυσικού αερίου ήδη έχει διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στους μεγαλύτερους καταναλωτές, ενώ προτρέπει τον πληθυσμό να προσφύγει σε εναλλακτικά καύσιμα.
Στην Αυστρία, η παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία έχει μειωθεί κατά 90%, όμως η χώρα φαίνεται ότι θα καταφέρει να ανταπεξέλθει στη ζήτηση φυσικού αερίου, διοχετεύοντας στην κατανάλωση μέρος των αποθεμάτων της 1,7 δισ.κ.μ.. Η Αυστρία καταναλώνει ετησίως 8 δισ.κ.μ., εκ των οποίων 51% προέρχεται από τη Ρωσία.
Ουγγαρία, Κροατία, Σλοβενία, Γερμανία και Γαλλία, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Αυστρία, θα λαμβάνουν μόνον το 10% της φυσιολογικής προμήθειάς τους με ρωσικό φυσικό αέριο, έχοντας πάντως εναλλακτικές πηγές προμήθειας.
Στην Ρουμανία έχει κλείσει εντελώς ο βασικός αγωγός φυσικού αερίου, που προμηθεύει τα δύο τρίτα των αναγκών της χώρας σε φυσικό αέριο.
Στην Τσεχία, υπάρχουν αναφορές για μείωση κατά 75% της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου. Η χώρα δε φαίνεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα, καθώς έχει τη δυνατότητα να αντλήσει περισσότερο φυσικό αέριο από τη Νορβηγία, καθώς και από υπόγειες δεξαμενές της.
Στη Σλοβακία, υπάρχουν σκέψεις για κήρυξη της χώρας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, καθώς η παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία έχει ήδη μειωθεί κατά 70%.
Στην Πολωνία, έχει εκδηλωθεί μεγάλη μείωση στην προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε την προσωρινή ανάσχεση παροχής φυσικού αερίου σε βιομηχανικούς πελάτες.
Και η Ελλάδα;
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα προβλημάτων, το ελληνικό σύστημα παραμένει αλώβητο και από το υπουργείο Ανάπτυξης και την Δημόσια Επιχείρηση Αερίου δίνονται επίσημες διαβεβαιώσεις ως προς το ότι επιχειρήσεις και νοικοκυριά στην χώρα μας δεν θα αντιμετωπίσουν κανένα πρόβλημα.
Το ελληνικό σύστημα φυσικού αερίου στηρίζεται κυρίως στον σταθμό της Ρεβυθούσας, ο οποίος υποδέχεται καράβια με φορτία υγροποιημένου αερίου (LNG) από την Αλγερία αλλά και από την spot αγορά, στο πλαίσιο των διεθνών συμφωνιών που έχει συνάψει η ΔΕΠΑ με εταιρείες όπως η Gaz de France, η British Gas, η ENI κ.α.
Η Ελλάδα συνεχίζει να προμηθεύεται ποσότητες φυσικού αερίου από την Τουρκία, της τάξης των 500.000 έως 1 εκατ. κυβικών μέτρων ημερησίως, έναντι των προγραμματισμένων 2 εκατ. Και αυτό γιατί, καθώς διακόπηκε η ροή αερίου από την Βουλγαρία προς την Τουρκία, οι Τούρκοι αντιμετωπίζουν πλέον πρόβλημα εξισορρόπησης της πίεσης στο σύστημά τους, διαβεβαιώνοντας πάντως ότι στις επόμενες ημέρες αυτό θα αποκατασταθεί, καθώς αυξάνεται η ροή ποσοτήτων ρωσικού αερίου από τον υποθαλάσσιο αγωγό Blue Stream
Ο σταθμός στη Ρεβυθούσα έχει αποθηκευμένες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου ίσες με 70 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, οι οποίες αντιστοιχούν στις εγχώριες ανάγκες συνολικά 8 ημερών, καθώς αυτό το διάστημα η Ελλάδα καταναλώνει περί τα 9 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως.
Ωστόσο, ήδη έχει προβλεφθεί ο κατάπλους τριών πλοίων LNG μέχρι και τις 26 Ιανουαρίου, με το πρώτο να είναι προγραμματισμένο να αφιχθεί την προσεχή Δευτέρα (Gaz de France) και το τρίτο να σχετίζεται με το σταθερό δρομολόγιο στο πλαίσιο της διακρατικής σύμβασης προμήθειας από την Αλγερία.
Με δεδομένα ότι κατά μέσο όρο τα φορτία είναι της τάξης των 80.000 κυβικών μέτρων υγροποιημένου αερίου, έχουμε να κάνουμε με μία ποσότητα που επαναεριοποιούμενη στην Ρεβυθούσα υπερβαίνει τα 140 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, δηλαδή για άλλες 16 ημέρες περίπου.
Πρακτικά δηλαδή είναι ήδη καλυμμένες οι συνολικές ανάγκες της χώρας μέχρι το τέλος του μήνα, αφού και ο Σταθμός μετά την προ διετίας αναβάθμισή του μπορεί να δίνει καθημερινά πάνω από 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οι τιμές βεβαίως του LNG είναι κατά τεκμήριο υψηλότερες εκείνων που χαρακτηρίζουν την ροή αερίου από αγωγούς, σε κάθε περίπτωση όμως χαρακτηρίζονται από πηγές της ΔΕΠΑ ως ιδιαίτερα καλές.
Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι οι καταναλώσεις της χώρας μας έχουν πέσει στα 9 εκατομμύρια κυβικά ημερησίως και λόγω της προσπάθειας που έχει κάνει η ΔΕΗ να μειώσει, λόγω κόστους, την χρήση φυσικού αερίου, στην ηλεκτροπαραγωγή, αλλά και γιατί δύο μεγάλες μονάδες, εκείνη των Ελληνικών πετρελαίων στην Θεσσαλονίκη, καθώς και η μονάδα συμπαραγωγής της Endesa Ελλάς στην Αλουμίνιον της Ελλάδος είναι εκτός λειτουργίας, λόγω βλάβης.
Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι αυτήν την περίοδο είναι ιδιαίτερα χαμηλή και η χρήση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, καθώς το Νοέμβριο, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ, το καύσιμο συμμετείχε με 17% στην παραγωγή ηλεκτρισμού, έναντι 58% του λιγνίτη, 7,6% του πετρελαίου, 2,6% των αιολικών πάρκων, 4,2% των υδροηλεκτρικών και πάνω από 10% των εισαγωγών.
Διαβεβαιώσεις Φώλια και Παπαγεωργίου
Ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Χρήστος Φώλιας είχε χτες επαφές με τους Hilmi Guller. Υπουργό Ενέργειας της Τουρκίας, Andri Piebalgs, Κοινοτικό Επίτροπο για την Ενέργεια και Galina Tosheva, Αναπληρώτρια Υπουργό Οικονομίας και Ενέργειας της Βουλγαρίας ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Χρήστος Φώλιας.
Ο ίδιος δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «ο σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα, μετά την πρόσφατη αναβάθμιση που τον ανέδειξε στον πιο σύγχρονο της Ευρώπης, μάς δίνει τη δυνατότητα, χωρίς κανένα πρόβλημα να υποστηρίξουμε στο ακέραιο οποιαδήποτε ανάγκη, ανεξάρτητα από τη λειτουργία των αγωγών. Ως εκ τούτου, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας, τόσο για τους οικιακούς καταναλωτές όσο και για τη βιομηχανία».
Ανάλογες διαβεβαιώσεις είχε δώσει νωρίτερα, μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ κ. Μάκης Παπαγεωργίου,
Σημειώνεται, ότι οι βιομηχανίες, με βάση την σύμβαση προμήθειας που έχουν με την ΔΕΠΑ, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης αλλάζουν την τροφοδοσία τους, προμηθευόμενες πετρέλαιο.,
Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και με μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού της ΔΕΗ, όπως λ.χ. το εργοστάσιο της Κομοτηνής, εφόσον παραταθεί το πρόβλημα με την Τουρκία, αφού η μεγάλη χιλιομετρική απόσταση από την Ρεβυθούσα δεν διασφαλίζει την τροφοδοσία του με την απαιτούμενη πίεση.
Από το δίκτυο της Ουκρανίας προς την Ευρώπη διέρχονται ετησίως 110 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου, δηλαδή το 80% των συνολικών ποσοτήτων που οι ευρωπαϊκές χώρες προμηθεύονται από την Gazprom.