Μπορεί τα κίνητρα της επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα να μην έχουν διευκρινισθεί αλλά και τα πραγματικά κέρδη από τις πολεμικές επιχειρήσεις να παραμένουν αμφίβολα, ένα πράγμα είναι όμως βέβαιο: Η εξουσία της Χαμάς στη Γάζα είναι στέρεη όσο ποτέ, ενώ η υπό τον Αμπάς Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Όχθη αποδυναμωμένη λόγω της λήξης της θητείας του προέδρου και της στάσης θεατή που κράτησε στις επιχειρήσεις. Είναι φανερό ότι βρίσκεται στο ναδίρ της νομιμοποίησής της.
Η διάσπαση της εξουσίας στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη αντανακλά και μια ευρύτερη σύγκρουση στον αραβομουσουλμανικό κόσμο, με τον άξονα Ιράν - Συρίας να υποστηρίζει κάθε εθνικοθρησκευτικό ριζοσπαστισμό και από την άλλη τα λεγόμενα «μετριοπαθή» καθεστώτα της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και της Σαουδικής Αραβίας να στερούνται στρατηγικής τόσο για το Παλαιστινιακό όσο και για τις ευρύτερες περιφερειακές ισορροπίες.
Με δύο λόγια, ακόμη και στην περίπτωση που στις εκλογές του Φεβρουαρίου στο Ισραήλ προκύψει βιώσιμος συνασπισμός με στόχο την επανεκκίνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας -μια υπόθεση εργασίας παρακινδυνευμένη με τα σημερινά δεδομένα- από την παλαιστινιακή πλευρά δεν θα υπάρχει συνομιλητής. Η ίδια διαπίστωση ισχύει και για όποια πρωτοβουλία ήθελε προκύψει από την Ουάσιγκτον και την κυβέρνηση Ομπάμα: Οι προσχηματικές διαπραγματεύσεις Ολμέρτ - Αμπάς είχαν χάσει κάθε νόημα πολύ πριν αρχίσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις στη Γάζα.
Ετσι ολοκληρώνεται η διαμόρφωση ενός διλήμματος που αφορά πρώτα και κατά κύριο λόγο το Ισραήλ: Περιχαράκωση στη μονομερή απεμπλοκή που μένει να υλοποιηθεί και στη Δυτική Όχθη με επιχειρήσεις τύπου Γάζας να αποτελούν απλά και μόνο επικοινωνιακή διαχείριση του ελλείμματος ασφαλείας των πολιτών του ή συνολική ρεαλιστική στροφή;
Με τα σημερινά δεδομένα, μόνον η συμμετοχή του Ιράν και της Συρίας στην επίλυση του Παλαιστινιακού θα μπορούσε να δημιουργήσει πρώτον τις προϋποθέσεις υπέρβασης της σημερινής διχοτόμησης της παλαιστινιακής εξουσίας και δεύτερον την ανάληψη από μια νέα παλαιστινιακή κυβέρνηση του κόστους του συμβιβασμού και της δέσμευσης για την εφαρμογή του.
Με τα παραπάνω δεδομένα, το ερώτημα που τίθεται είναι αν η κυβέρνηση που θα προκύψει στο Ισραήλ μετά τις πρόωρες εκλογές θα προσαρμοσθεί ή θα εναντιωθεί με κάθε δυνατό μέσο στη δεδηλωμένη πρόθεση της Ουάσιγκτον να αρχίσει διάλογο με την Τεχεράνη.
Οι επιχειρήσεις στη Γάζα, όπως και η εκστρατεία στο Λίβανο το καλοκαίρι του 2006, απέδειξαν περίτρανα ότι η στρατιωτική ισχύς του Ισραήλ δεν μπορεί να προκαλέσει πολιτικές ανατροπές και ανακατατάξεις: Τόσο η Χαμάς σήμερα όσο και η Χεζμπολά το καλοκαίρι του 2006 βγήκαν πολιτικά ενισχυμένες μόνο και μόνο επειδή άντεξαν στο σφυροκόπημα του αντιπάλου.
Η περιφερειακή σταθερότητα δεν αντέχει πλέον την προσχηματική μεσολάβηση του Κουαρτέτου, ούτε την κωμωδία του διαλόγου Ολμέρτ - Αμπάς. Από την άλλη μεριά, όμως, εύλογα τίθεται το ερώτημα, ακόμη και στην περίπτωση που από την Ουάσιγκτον προέλθουν οι τολμηρότερες διπλωματικές πρωτοβουλίες, αν οι εσωτερικοί συσχετισμοί τόσο στο Ισραήλ όσο και στο Ιράν επιτρέπουν προσδοκίες για συνολικό περιφερειακό συμβιβασμό.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 19/01/2009)