Δεν χρειαζόταν να ακούσουμε τον λόγο ορκωμοσίας του νέου προέδρου των ΗΠΑ, του Μπαράκ Ομπάμα για να αντιληφθούμε ότι η νέα διοίκηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές και διαφοροποιήσεις από την μέχρι σήμερα ακολουθούμενη ενεργειακή πολιτική του μεγαλύτερου ενεργειακού καταναλωτή του κόσμου που είναι οι ΗΠΑ. Όμως η προχθεσινή εμπνευσμένη ομιλία του Ομπάμα στα σκαλιά του Κογκρέσου επιβεβαιώνει ότι ο νέος πρόεδρος, ο οποίος εμφανίζεται ανεξάρτητος και αδέσμευτος από τα πετρελαϊκά συμφέροντα του προκατόχου του, επιβεβαιώνει τη μεγάλη στροφή που θα επιχειρηθεί στην ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική των ΗΠΑ μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια.
Το ακόλουθο εδάφιο της ομιλίας του νέου προέδρου είναι σαφώς ενδεικτικό των προθέσεων του για αλλαγή νοοτροπίας και προτεραιοτήτων: «Η κατάσταση της οικονομίας καλεί σε δράση, τολμηρή και γοργή, και θα δράσουμε — όχι μόνο για να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας, αλλά και για να θέσουμε νέα θεμέλια για ανάπτυξη. Θα χτίσουμε τους δρόμους και τις γέφυρες, τα ηλεκτρικά δίκτυα και τις ψηφιακές γραμμές που τροφοδοτούν το εμπόριό μας και μας συνδέουν. Θα επαναφέρουμε την επιστήμη στη θέση που της αξίζει, και θα εκμεταλλευτούμε τα θαύματα της τεχνολογίας για να υψώσουμε την ποιότητα της περίθαλψής μας και να μειώσουμε το κόστος της. Θα χαλιναγωγήσουμε τον ήλιο και τους ανέμους και το έδαφος για να τροφοδοτήσουμε τα οχήματά μας και τα εργοστάσιά μας. Και θα μεταμορφώσουμε τα σχολεία και τα κολλέγια και τα πανεπιστήμιά μας για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις μιας νέας εποχής. Όλα αυτά μπορούμε να τα κάνουμε. Κι όλα αυτά θα τα κάνουμε».
Ανεξάρτητα από τον ιδεαλισμό και τους υψιπετείς στόχους του Μπαράκ Ομπάμα, η άμεση προτεραιότητα της νέας διοίκησης θα είναι η αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η μείωση της ανεργίας και η τόνωση του αγοραστικού ενδιαφέροντος, η στήριξη των χαμηλό-εισοδηματικών τάξεων, με επίκεντρο την κατοικία, και η αναβάθμιση και επέκταση του εθνικού συστήματος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Παράλληλα όμως, αναμένεται ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην αντιμετώπιση του ενεργειακού προβλήματος με τόνωση της εγχώριας παραγωγής τόσο από συμβατικά όσο και από εναλλακτικά καύσιμα. Η διατύπωση μιας νέας ενεργειακής στρατηγικής αποτελεί εξ’ άλλου μία προεκλογική δέσμευση του νέου Προέδρου.
Βέβαια η υιοθέτηση μιας νέας πολιτικής στον τομέα της ενέργειας, γνωστή ως “Project Energy Independence”, δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη και ούτε μπορεί να εφαρμοστεί ανεξάρτητα, δηλαδή χωρίς να ληφθούν υπ’ όψη οι παράμετροι του διεθνούς και παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος. Μπορεί οι ΗΠΑ να είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας στον κόσμο αλλά ταυτόχρονα αποτελούν και από τους μεγαλύτερους καταναλωτές και εισαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Επιπλέον οι μεγάλες Αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου, ως γνωστόν, κατέχουν τεράστιες επενδύσεις σε καθετοποιημένες μονάδες υδρογονανθράκων ανά την υφήλιο ενώ εξακολουθούν να ψάχνουν για νέες ευκαιρίες. Η δε Αμερικάνικη τεχνολογία τόσο στον τομέα των υδρογονανθράκων όσο και στην παραγωγή ηλεκτρισμού είναι από τις πλέον προχωρημένες με τεράστιες εξαγωγές κατ’ έτος.
Η απαγκίστρωση από το Ιράκ, ακόμη μία προεκλογική δέσμευση του Ομπάμα, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ιράν (το οποίο στην ουσία ελέγχει το Σιιτικό στοιχείο του Ιράκ) και την αναγνώριση του ηγετικού περιφερειακού ρόλου του Ιράν στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η πλήρης αποκατάσταση σχέσεων με το Ιράν και η επάνοδος των Αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών στην περιοχή, κάτι που επιθυμούν και οι ίδιοι οι Ιρανοί που θέλουν να εκσυγχρονίσουν την παραγωγική τους υποδομή, αποτελεί τη μόνη λογική λύση στο αδιέξοδο που δημιούργησε η προεδρία Bush. Εξ’ άλλου μία συμμαχία με το Ιράν είναι ο μόνος τρόπος για ουσιαστικό έλεγχο του πυρηνικού του προγράμματος ενώ ταυτόχρονα θα αποτελέσει και αντίβαρο για τις ΗΠΑ στη σχέση εξάρτησης τους (που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία εξήντα χρόνια) με την Σαουδική Αραβία. Ακόμη, η ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ιράν επιβάλλεται ως αντίβαρο της συμμαχίας που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ιράν και Ρωσίας, με τις δύο να πρωταγωνιστούν ενεργά στη δημιουργία του Φόρουμ των κρατών εξαγωγέων φυσικού αερίου.
Η δημιουργία του σχεδίου «Energy Independence» σε εφάμιλλο επίπεδο με αυτό του σχέδιου «Μανχάταν», το οποίο οδήγησε στην ανακάλυψη της ατομικής βόμβας το 1945, θεωρείται μία εξαιρετικά πιθανή προοπτική. Βάση του σχεδίου αυτού θα επιδιωχθεί η σταδιακή μείωση των εισαγωγών πετρελαίου, η περαιτέρω ανάπτυξη των εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας και σημαντική ενίσχυση των ΑΠΕ.
Ειδικά για τις ΑΠΕ έχει τεθεί ο φιλόδοξος στόχος για κάλυψη του 10% των ενεργειακών αναγκών της χώρας από ΑΠΕ, το οποίο σημαίνει ότι θα γίνει πραγματική επανάσταση στο χώρο. Η εκπόνηση ενός τέτοιου μεγαλόπνοου σχεδίου θα απαιτήσει ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον 8 – 12 μηνών για αυτό εκτιμάται ότι δεν θα ανακοινωθεί άμεσα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα ληφθούν πολύ σύντομα κάποια μέτρα προς τόνωση της ενεργειακής υποδομής της χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες αυτά θα περιλαμβάνουν:
(α) Ανανέωση των tax – credits (δηλαδή φοροαπαλλαγών) για επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ για ακόμη δύο χρόνια. Ήδη το σχετικό νομοσχέδιο έχει κατατεθεί στο Κογκρέσο και αναμένεται να δώσει νέα ώθηση στην βιομηχανία των ηλιακών, θερμικών, φωτοβολταϊκών και αιολικών συστημάτων.
(β) Δημιουργία ομοσπονδιακών προγραμμάτων ενίσχυσης των ΑΠΕ και εισαγωγή κινήτρων, με επιδοτήσεις ανά κατοικία, για εξοικονόμηση ενέργειας.
(γ) Ομοσπονδιακό πρόγραμμα οικονομικής υποστήριξης των εταιρειών παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο την ανανέωση του εξοπλισμού, την κατασκευή νέων διηπειρωτικών γραμμών μεταφοράς, την βελτίωση των δικτύων και της υποδομής γενικότερα.
(δ) Διεύρυνση των κρατικών εγγυήσεων προς τις εταιρείες παραγωγής ηλεκτρισμού με στόχο την κατασκευή νέων πυρηνικών μονάδων.
(ε) Δημιουργία κινήτρων για αύξηση της εγχώριας παραγωγής υδρογονανθράκων και επέκταση των υποδομών φυσικού αερίου (π.χ η δημιουργία νέων τέρμιναλς LNG).
Τέλος, η νέα κυβέρνηση υπό τον Μπαράκ Ομπάμα αναμένεται ότι θα κάνει στροφή 180 μοιρών σε ότι αφορά την Κλιματική Αλλαγή αποδεχόμενη τους όρους του Πρωτοκόλλου του Κιότο και εισάγοντας κίνητρα για μείωση των βιομηχανικών κυρίως ρύπων. Μία τέτοια πολιτική αναπόφευκτα θα έχει θετικές επιπτώσεις στον τομέα διαχείρισης ενέργειας, τα κόστη της οποίας όμως μακροπρόθεσμα θα αυξηθούν αντανακλώντας την νέα ενεργειακή και κλιματική πραγματικότητα.
Η προσχώρηση των ΗΠΑ στο πρωτόκολλο του Κιότο δεν αναμένεται να ανακοινωθεί άμεσα αφού αυτή αφενός μεν θα πρέπει να συνοδεύεται από σχετική νομοθεσία και αφετέρου θα πρέπει να υπάρξει μία συνεννόηση (accommodation) με τους μεγάλους παραγωγούς ρύπων (δηλαδή εταιρείες παραγωγής ηλεκτρισμού, βιομηχανίες χάλυβα κλπ) το κόστος παραγωγής των οποίων δεν μπορεί να εκτοξευθεί ξαφνικά. Σύμφωνα με πληροφορίες η δέσμευση της νέας Αμερικανικής Κυβέρνησης για μείωση ρύπων ενδέχεται να ανακοινωθεί σχετικά σύντομα, πλην όμως οποιαδήποτε διοικητική πράξη θα καθυστερήσει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2009 οπότε και συγκαλείται η διεθνής διάσκεψη της Κοπεγχάγης για το Κλίμα στην οποία θα συμμετάσχουν ενεργά οι ΗΠΑ.