Το 1971 το μεγάλο άνοιγμα προς την Κίνα που εισηγήθηκε και επέβαλε στον Νίξον ο Κίσσιγκερ άρχισε με τη λεγόμενη διπλωματία του Πιγκ Πογκ έναν φιλικό αγώνα ανάμεσα στις εθνικές ομάδες των δύο χωρών.
Αυτό που σήμερα φαίνεται αυτονόητο η αξιοποίηση της σύγκρουσης ΕΣΣΔ-Κίνας προς όφελος των ΗΠΑ δεν ήταν πριν από τέσσερις δεκαετίες: Ο πόλεμος στο Βιετνάμ μαινόταν ακόμη, ο απόηχος της Πολιτιστικής Επανάστασης αισθητός και στην ίδια την Ουάσιγκτον παρών με βαρύνουσα επιρροή στο Κογκρέσο και στο Στρατιωτικοβιομηχανικό Σύμπλεγμα το Λόμπι της Ταϊβάν που ανδρώθηκε και ρίζωσε στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου.
Παρά το αρνητικό σκηνικό οι Νίξον-Κίσινγκερ έκαναν πράξη τη Μεγάλη Ανατροπή μέσα σε ένα χρόνο μετά το Πινγκ Πογκ ο Αμερικανός πρόεδρος έπινε το τσάι του στο Πεκίνο δίπλα στον Μάο Τσε Τουγκ. Μπορεί σήμερα να γίνει μια παρόμοια ανατροπή στις σχέσεις Ουάσιγκτον - Τεχεράνης;
Μετά τα όσα είπε λίγο πριν από την ορκωμοσία του στην εκπομπή του Τζορτζ Στεφανόπουλου ο Ομπάμα, ο νέος επικεφαλής των Υπηρεσιών Πληροφοριών Ντένις Μπλερ δήλωσε ενώπιον της Γερουσίας με μια προσεκτική και ζυγισμένη διατύπωση ότι πρέπει να διερευνηθούν οι ευκαιρίες στις σχέσεις με το Ιράν. Το σκηνικό είναι πολύ πιο δυσμενές από ό,τι το 1971: Ο Κίσινγκερ φανατικός οπαδός της ρεάλ πολιτίκ δεν είχε δουλείες και εξαρτήσεις με το Λόμπι της Ταϊβάν, σε αντίθεση με την Κλίντον και τη διαπλοκή της με το φιλοϊσραηλινό λόμπι στις ΗΠΑ.
Το ουσιαστικό πρόβλημα βρίσκεται όμως αλλού: Ποιο μπορεί να είναι το πλαίσιο μιας διαπραγμάτευσης με το Ιράν;
- Θα είναι η υποχώρηση του Ιράν στο θέμα του ελέγχου του πυρηνικού προγράμματος προϋπόθεση για να ξεκινήσει ο διάλογος ή θα αποτελεί τμήμα ενός συνολικού πακέτου;
- Θα υπάρξει συντονισμός του διαλόγου με το Ιράν με την Μεσανατολική Πολιτική της Ουάσιγκτον; Θα εξακολουθήσει δηλαδή να επιχειρείται διάρρηξη της συμμαχίας Ιράν-Συρίας, αλλά και άρνηση αποδοχής της Χαμάς ως συνομιλητή;
Η απάντηση δεν θα προέλθει τόσο από τις ισορροπίες που θα διαμορφωθούν στο εσωτερικό της κυβέρνησης Ομπάμα αλλά από την ανάγκη ταχείας απεμπλοκής από το Ιράκ και χειροπιαστών αποτελεσμάτων στο μέτωπο κατά του Φονταμενταλισμού στο Αφγανιστάν -Πακιστάν:
Και στα δύο αυτά μέτωπα η συνεργασία της Ουάσιγκτον με την Τεχεράνη είναι η μόνη επιλογή που μπορεί να επιτρέψει στον Ομπάμα να βγει από το διπλό πολεμικό αδιέξοδο που του κληροδότησε ο Μπους. Και αν στο Ιράκ υπάρχει ντε φάκτο συνεργασία, στο Αφγανιστάν παραμένει ζητούμενη.
Η σημασία που δίνει ο Ομπάμα στη νίκη κατά των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα αναδεικνύεται και από την αποστολή Χόλμπρουκ ως μεσολαβητή ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν, που στόχο έχει να επιτρέψει στην κυβέρνηση Ζαρντάρι καθαρή συστράτευση στο πλευρό των ΗΠΑ αντί του διπλού παιχνιδιού που έπαιζε ο Μουσάραφ. Περισσότερο από την αμφίβολη ενίσχυση της παρουσίας των Ευρωπαίων στο Αφγανιστάν, ο αποφασιστικός παράγων για ευνοϊκές για τις ΗΠΑ εξελίξεις δεν είναι άλλος από την Τεχεράνη.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 26/01/2009)