Δεν μπορώ να κρύψω ένα αίσθημα ανακούφισης που με διακατέχει. Μια και όλοι επιμένουν πως κατέρρευσε πλέον ο νεοφιλελευθερισμός, αναρωτιέμαι σε ποιον θα φορτώνουν τώρα τις όποιες οικονομικές αδυναμίες και αδιέξοδα που έρχονται.
Προφανέστατα στην παρέμβαση του κράτους. Δεν υπάρχει πλέον άλλη διέξοδος. Κάποιοι βέβαια θα επιχειρήσουν να ισχυρισθούν πως υπεύθυνο θα είναι το σύστημα της ελεύθερης αγοράς που τα προκάλεσε. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι ακριβώς έτσι.
Οι τράπεζες που διέθεταν στην Αμερική τα στεγαστικά θαλασσοδάνεια και που τελικά κατέρρευσαν δεν ήσαν ανεξέλεγκτες. Λειτουργούσαν κάτω από την αυστηρή εποπτεία του κράτους.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι των εποπτικών οργανισμών για τις τράπεζες είχαν περίπου διπλασιασθεί στην Αμερική. Υπάρχει στην Ουάσιγκτον η ομοσπονδιακή υπηρεσία Federal Office of Housing Enterprise Oversight με αποκλειστικό σκοπό τον έλεγχο δράσης των Τραπεζών Φάννυ Μέη και Φρέντυ Μακ.
Των δύο τραπεζών δηλ. που κατέρρευσαν και προκάλεσαν σαν ντόμινο το όλο πρόβλημα. Αποφάσιζε το Κογκρέσο για τα δάνεια των δύο αυτών τραπεζών, έξω και πέρα κάθε πιστωτική λογική, ώστε να υπάρχει «φτηνή στέγη». Mάλιστα τελευταία το Κογκρέσο και η κυβέρνηση είχαν απαιτήσει τουλάχιστον το 49% των δανείων αυτών να μην έχουν καθόλου εγγυήσεις!.. Η κατάρρευση λοιπόν των επενδυτικών τραπεζών που είχαν πακετάρει τα σχετικά δάνεια σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα δεν έγινε σε μια ασύδοτη και ανεξέλεγκτη αγορά.
Το κράτος ήταν πάντοτε παρόν. Αλλά αδύναμο να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει κι εντελώς άχρηστο στο να ξεπεράσει τα ενδημικά του προβλήματα και να μην παρεμβαίνει λ.χ. στις τράπεζες, επιβάλλοντας την παραχώρηση δανείων δίχως την ύπαρξη ουσιαστικών εγγυήσεων.
Ποιος, λοιπόν, ευθύνεται ουσιαστικά για την κρίση; Από το 2002 ο Γκρίνσπαν είχε προειδοποιήσει για τη ζημιά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι δύο αυτές τράπεζες.
Και γιατί δεν άφησε το κράτος τις τράπεζες αυτές να καταρρεύσουν μαζί με τα συνεταιράκια του κ. Πόλσον, τους επενδυτικούς τραπεζίτες, αλλά διοχέτευσαν τόσο φρέσκο χρήμα στις αγορές; Και τι πέτυχαν; Ποιο είναι ακριβώς το επίτευγμα της κρατικής παρέμβασης. Γιατί δεν άφησαν τις αγορές να αυτο-ρυθμισθούν;
Πριν ξεκινήσουν οι κρατικές παρεμβάσεις για τη «διάσωση» των τραπεζών, το πρόβλημα εντοπιζόταν στις επενδυτικές και τις οικιστικές τράπεζες. Ισως και στους κατόχους των άνευ εγγυήσεων δανείων και των υψηλού ρίσκου τοξικών ομολόγων.
Μετά την παρέμβαση των κυβερνήσεων η κρίση ξέσπασε σε χρηματιστήρια, εμπορικές τράπεζες και σταδιακά στην πραγματική οικονομία. Πραγματικός «θρίαμβος», δηλαδή...
Ανδρέας Ανδριανόπουλος, Δ/ντής Ινστιτούτου Διπλωματίας Αμερικ. Κολλέγιο Ελλάδας
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 01/02/2009)