Τα οικονομικά στοιχεία από τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποδεικνύουν ότι η χρηματοπιστωτική κρίση είναι ιδιαίτερα σημαντική και επηρεάζει τις αποφάσεις των κυβερνήσεων, των κοινωνικών φορέων και των πολιτών.
Η υποχώρηση της ανάπτυξης το τελευταίο τρίμηνο του 2008 στις περισσότερες χώρες δημιουργεί μια απογοήτευση στους πολίτες και την αναγκαιότητα οι κυβερνήσεις να κινηθούν με ταχύτερους ρυθμούς, για να αντιμετωπίσουν δυσκολότερες καταστάσεις.
Ευλόγως γεννώνται ορισμένα ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπό τις παρούσες συνθήκες. Υπάρχουν πολλοί που ισχυρίζονται ότι όπως έχει σήμερα η κατάσταση θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να βραδύνουν οι μεταρρυθμίσεις.
Ορισμένοι υποστηρίζουν αντιθέτως ότι η οικονομική κάμψη δεν πρέπει να αποτελέσει το άλλοθι να σταματήσουν οι μεταρρυθμίσεις και οι διαρθρωτικές αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αγορά θα πρέπει να κινηθεί μπροστά και οι ηγέτες της Ένωσης να δώσουν το στίγμα αυτής της ώθησης.
Το Συμβούλιο Υπουργών, αλλά και η Σύνοδος Κορυφής τον επόμενο μήνα θα δώσει το στίγμα των αλλαγών που πρέπει να γίνουν για να αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, σταδιακά την ευρωστία που πρέπει.
Το Συμβούλιο Κορυφής, κατά ορισμένους, θα πρέπει να τονίσει την ανάγκη συνέχισης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας και της εφαρμογής των κατευθυντηρίων γραμμών και των συστάσεων που έχουν κατά καιρούς εκδοθεί.
Σύμφωνα με προεργασία που έχει γίνει σε επίπεδο υπηρεσιών, στο εαρινό Συμβούλιο Κορυφής θα υποστηριχθεί η ανάγκη επίτευξης ανοικτής, ευέλικτης και πλήρως λειτουργικής εσωτερικής αγοράς με την άρση των υφισταμένων φραγμών στις θεμελιώδεις ελευθερίες και την αποφυγή δημιουργίας νέων, ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις, ειδικότερα οι ΜΜΕ, να εκμεταλλευτούν πλήρως τις ευκαιρίες της εσωτερικής αγοράς, να αναπτυχθούν και να δραστηριοποιηθούν πέρα από τα σύνορα όπως το πράττουν και στις εσωτερικές τους αγορές.
Με τον τρόπο αυτό, η εσωτερική αγορά θα εξακολουθήσει να αποτελεί ένα ελκυστικό πόλο επενδύσεων. Το Συμβούλιο θα ζητήσει να υπάρξει αποτελεσματική συνέχεια στην αναθεώρηση της ενιαίας αγοράς.
Σαφείς, κατανοητοί, συνεπείς και αποτελεσματικοί κανόνες θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της βελτίωσης του ρυθμιστικού πλαισίου, ενώ θα πρέπει να εκπονηθούν, να εφαρμοστούν και να επιβληθούν δεόντως. Κάθε νέο μέτρο, είτε νομοθετικό είτε άλλο, θα πρέπει να εκπονείται κατά τρόπο που να διευκολύνει την πρόσβαση των ΜΜΕ στην αγορά, και ειδικότερα στην περίπτωση που συνεπάγεται κόστος συμμόρφωσης, τονίζεται σε έγγραφο των υπηρεσιών της Επιτροπής που θα συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής.
Η παρακολούθηση της αγοράς και ο πίνακας επιδόσεων της αγοράς καταναλωτών αποτελούν σημαντικά εργαλεία, μεταξύ άλλων, για το εντοπισμό των φραγμών της εσωτερικής αγοράς, και για την παροχή προτεραιότητας της δράσης εκεί όπου τα οφέλη προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις είναι μεγαλύτερα. Τα κράτη μέλη που δεν έχουν επιτύχει ακόμα το στόχο «ελλείμματος μεταφοράς» ύψους 1% θα πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους.
Θα πρέπει επειγόντως, τονίζεται χαρακτηριστικά, να συνεχιστεί η ενίσχυση του ανταγωνισμού στο σύνολο της οικονομίας και ειδικότερα στους κλάδους των δικτύων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (π.χ. ενέργεια, μεταφορές και τηλεπικοινωνίες) για να βελτιωθεί η πρόσβαση στην αγορά και να διασφαλιστεί ανταγωνιστικότερη τιμολόγηση, μεγαλύτερη επιλογή και προσβασιμότητα και υψηλή ποιότητα για τους καταναλωτές. Η ενίσχυση της δικτυακής διασύνδεσης θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα, ειδικότερα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανάκαμψης της Οικονομίας.
Ουσιαστική είναι και η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Στην περίπτωση των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός και η διαφοροποίηση θα οδηγήσουν σε αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας, ενώ θα συνδράμουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στις προκλήσεις της αλλαγής του κλίματος και της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού.
Οι υπηρεσίες
Η εφαρμογή της οδηγίας περί υπηρεσιών παρέχει μια σημαντική ευκαιρία για τη μετάβαση προς μια πραγματικά ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά με την άρση των εμποδίων του διασυνοριακού εμπορίου, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά για τις ΜΜΕ και τη διεύρυνση της επιλογής για τους καταναλωτές.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα, περιλαμβανομένων και των πόρων, για την πλήρη εφαρμογή των οδηγιών περί υπηρεσιών έως το Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους.
Θα πρέπει, ειδικότερα, να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την ολοκλήρωση της αναθεώρησης και του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας των κρατών μελών και για τη σύσταση πλήρως λειτουργικών «Κέντρων ενιαίας εξυπηρέτησης».
Καλούνται η Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προβούν στις απαραίτητες προετοιμασίες για να διασφαλιστεί ότι το 2010 θα τεθεί σε εφαρμογή χρήσιμη και αποτελεσματική διαδικασία «αμοιβαίας αξιολόγησης» της νομοθεσίας των κρατών μελών.
Συνεργασία
Η διοικητική συνεργασία αποτελεί ουσιώδη παράγοντα της δημιουργίας αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της βελτίωσης της εφαρμογής των κανόνων της εσωτερικής αγοράς.
Το Σύστημα Πληροφόρησης της Εσωτερικής Αγοράς (IMI) αποτελεί βασικό εργαλείο για την υπερκέραση των εμποδίων της αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των διοικήσεων των κρατών μελών (όπως τα εμπόδια της γλώσσας, οι διαφορές στην οργάνωση των δημοσίων διοικήσεων, κλπ) όπως κατέδειξε το επιτυχές πιλοτικό σχέδιο περί επαγγελματικών προσόντων.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα, περιλαμβανομένων και των πόρων: για την πλήρη εφαρμογή του ΙΜΙ στο πλαίσιο της οδηγίας περί υπηρεσιών με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση, για την πλήρη εφαρμογή της δέσμης για τα προϊόντα, και για την περαιτέρω ανάπτυξη των μέσων διάδοσης των πληροφοριών και επίλυσης των προβλημάτων όπως το SOLVIT.
Βελτίωση της νομοθεσίας
Σε δύσκολους καιρούς για την οικονομία καθίσταται επιτακτικότερη η ανάγκη βελτίωσης της νομοθεσίας προς όφελος της ενισχυμένης ανταγωνιστικότητας.
Την περίοδο που οι επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με την οικονομική ύφεση, η μείωση των διοικητικών τους δαπανών είναι απαραίτητη για τη διευκόλυνση των συνθηκών λειτουργίας τους, και κατά κύριο λόγο των ΜΜΕ, που πλήττονται δυσανάλογα.
Δεδομένου ότι το πρόγραμμα δράσης για τη μείωση του διοικητικού φόρτου έχει φθάσει σε αποφασιστική καμπή, το Συμβούλιο σημειώνει τα αποτελέσματα της μέτρησης του διοικητικού φόρτου που βαρύνει τις επιχειρήσεις, την πρώτη δέσμη προτάσεων μείωσης με την οποία εξοικονομείται ποσό τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ, και την προτεινόμενη επέκταση του προγράμματος δράσης που παρουσίασε η Επιτροπή στην τρίτη στρατηγική επισκόπηση για τη βελτίωση της νομοθεσίας, και καλεί την Επιτροπή να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες ώστε να διασφαλίσει την έγκαιρη επίτευξη αποτελεσμάτων.
Το Συμβούλιο θα ζητήσει να υπάρξει ταχεία πρόοδος των εργασιών αυτών και να ενισχυθούν οι προσπάθειες της Κοινότητας ώστε να διασφαλιστεί η επίτευξη της συμφωνηθείσας μείωσης κατά 25% του διοικητικού φόρτου που οφείλεται στην κοινοτική νομοθεσία και έχει συνέπειες για τις επιχειρήσεις - σε όλους τους βασικούς τομείς - το αργότερο έως το 2012.
Προκειμένου να καταστεί αυτό εφικτό, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει διάφορες μεθόδους στις οποίες μπορεί να περιλαμβάνεται ενδεικτικός χάρτης πορείας και χρονοδιάγραμμα για την εκπόνηση συγκεκριμένων προτάσεων για τη μείωση τους προσεχείς μήνες και για την από κοινού εργασία μεταξύ των θεσμικών οργάνων με στήριξη από την Ομάδα Υψηλού Επιπέδου «Ανεξάρτητοι Ενδιαφερόμενοι Φορείς» που θα καταλήξουν σε ταχεία έκδοση. Καλείται η Επιτροπή να εντοπίσει το νωρίτερο δυνατό τη συμβολή εκάστου εκ των βασικών τομέων στη συνολική μείωση του 25%.
Εσωτερική αγορά
Η εσωτερική αγορά λιανικού εμπορίου στην Ε.Ε. δεν είναι ακόμα πλήρως λειτουργική, επισημαίνεται από την Επιτροπή. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόθεση της Επιτροπής να εγκρίνει εντός του 2009 έκθεση για την παρακολούθηση της αγοράς σχετικά με τη λειτουργία αυτού του κομβικού τομέα. Η εφαρμογή της οδηγίας περί υπηρεσιών θα βελτιώσει σημαντικά την τρέχουσα κατάσταση.
Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην προτεινόμενη οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών που θα συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς προς όφελος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, και ειδικότερα των ΜΜΕ.
Θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην εσωτερική αγορά. Η εστίαση στην εξάλειψη των παραγόντων που καθιστούν δυσχερέστερες τις διασυνοριακές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την ενίσχυση των επιδόσεων στην εσωτερική αγορά.
Η πρόσβαση στις χρηματοδοτήσεις
Στο Συμβούλιο Κορυφής θα συζητηθεί το θέμα της πρόσβασης των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση. Η επαρκής χρηματοδότηση αποτελεί προϋπόθεση για τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας από τον ιδιωτικό τομέα.
Θα κληθούν τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τις γενικές συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργεί η βιομηχανία προκειμένου να διατηρηθεί ισχυρή βιομηχανική βάση, να αυξηθεί η ικανότητα αντιμετώπισης της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης και να διευκολυνθεί η πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση.
Πρέπει να συνεχιστεί η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων της Στρατηγικής της Λισαβόνας. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται ένα σταθερό, ευνοϊκό και προβλέψιμο ρυθμιστικό περιβάλλον που θα παρέχει τόσο ασφάλεια δικαίου όσο και απαραίτητη ευελιξία για τη μεγέθυνση και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης κατά τη θέσπιση των νέων ρυθμιστικών απαιτήσεων, την εφαρμογή της νομοθεσίας για την εσωτερική αγορά και τη διασφάλιση της εφαρμογής των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων.
Η μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις θα βοηθήσει τα κράτη μέλη ως προς αυτό αλλά πρέπει να μην υπάρξουν καταχρήσεις. Βεβαίως, τη μερίδα του λέοντος θα πρέπει να την έχουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
(Από την εφημερίδα Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 16/02/2009)