Η Μέση Ανατολή αποτελεί αναμφίβολα μια περιοχή γεμάτη παράδοξα. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες το βασικότερο ζήτημα ήταν το Ιράν και η απειλή που προερχόταν από την επιταχυνόμενη κούρσα της ανάπτυξης πυρηνικού οπλοστασίου που στρέφεται εναντίον του Ισραήλ. Αλλωστε ο ιρανός πρόεδρος Αχμαντινετζάντ δεν παραλείπει να διακηρύσσει με κάθε ευκαιρία την επιθυμία του να σβήσει από τον χάρτη το ισραηλινό κράτος.
Εθεωρείτο εξάλλου δεδομένο ότι, χάρη στις πιέσεις και στην επιμονή της διεθνούς κοινότητας, είχαν πλέον τεθεί οι βάσεις για τη συνύπαρξη του Ισραήλ και του- μελλοντικού- κράτους των Παλαιστινίων την ώρα που ο Μαχμούντ Αμπάς και ο Εούντ Ολμερτ διατηρούσαν στενές επαφές. Τα γεγονότα που ακολούθησαν όμως - ο πόλεμος στη Γάζα, η ορκωμοσία του Μπαράκ Ομπάμα και, τέλος, οι εκλογές στο Ισραήλ- ανέτρεψαν την προηγούμενη κατάσταση: οι διεθνείς πιέσεις επικεντρώνονται και πάλι στο «μέτωπο» του Ιράν, ενώ τα αποτελέσματα των εκλογών στο Ισραήλ δείχνουν ότι είναι έτοιμο να ραγίσει το γυαλί των διμερών ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.
Το νέο στοιχείο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν εντοπίζεται κυρίως στην αμερικανική διπλωματία, η οποία έλαβε και πάλι τα πραγματικά χαρακτηριστικά μιας διπλωματίας. Ετσι ανοίγεται και πάλι δίαυλος ανοικτής επικοινωνίας, ενώ ο ιρανός πρόεδρος, ο οποίος προετοιμάζει την επανεκλογή του έχοντας να αντιμετωπίσει το μετριοπαθές κόμμα των μουλάδων, δεν αρνήθηκε τη χείρα που έτεινε ο ομόλογός του από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η νέα αυτή τροπή στη διεθνή πολιτική σκηνή ώθησε τον πρόεδρο Σαρκοζί να αναδιατυπώσει τη θέση του δηλώνοντας ότι για τους Ευρωπαίους θεωρείται απολύτως θεμιτή η προώθηση πυρηνικών προγραμμάτων για ειρηνικούς σκοπούς, δεν πρόκειται όμως να επιτραπεί η ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου σε ένα κράτος που εκδηλώνει φιλοπόλεμες διαθέσεις.
Ωστόσο είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι η Ουάσιγκτον θα διακόψει τις προσπάθειες προσέγγισης διά της διπλωματικής οδού καθώς όλοι γνωρίζουν ότι η προοπτική της ειρήνευσης στο Ιράκ, όπως και η σταθεροποίηση ενός μέρους τουλάχιστον των εδαφών του Αφγανιστάν, εξαρτάται εν μέρει από την καλή θέληση του Ιράν.
Τα νέα δεδομένα που διαγράφονται σε ένα μέτωπο όπου ως χθες ίσχυε η απαγόρευση του Τζορτζ Μπους προς τους Ισραηλινούς να βομβαρδίσουν τα ιρανικά εργοστάσια όπου προετοιμάζεται η κατασκευή πυρηνικής βόμβας έρχονται σε αντίθεση με το διαφαινόμενο αδιέξοδο μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Το πρώτο δείγμα της σκλήρυνσης της στάσης των Ισραηλινών καταγράφηκε με την επίθεση στη Γάζα από μια κυβέρνηση συνεργασίας του κεντροδεξιού Καντίμα με το Εργατικό Κόμμα, η οποία έχει αναγνωρίσει την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους. Το κόμμα Καντίμα της πρώην υπουργού Εξωτερικών Τζίπι Λίβνι αναδείχθηκε πρώτο στις εκλογές, με το ισχνό όμως προβάδισμα μόλις μιας έδρας έναντι του δεξιού κόμματος του Βενιαμίν Νετανιάχου, σε μια διαδικασία που σημαδεύτηκε από την επιτυχία του ακροδεξιού Λίμπερμαν. Ο τελευταίος αναδεικνύεται τώρα σε υποψήφιο σύμμαχο για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με τον Νετανιάχου. Ο μεγάλος χαμένος δεν ήταν άλλος από τον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Εούντ Μπαράκ, ο οποίος θεώρησε ότι θα λειτουργούσε υπέρ του το γεγονός ότι υποστήριξε τον πόλεμο στη Γάζα. Το κόμμα των Εργατικών, των ιδρυτών δηλαδή του ισραηλινού κράτους, κατατάσσεται πλέον τέταρτο μέσα στο κοινοβούλιο, «καταδικασμένο» να βρεθεί εκτός του κυβερνητικού συνασπισμού, θύμα του τεχνητού κλίματος ανασφάλειας που καλλιεργείται στην κοινή γνώμη και «λαβωμένο» από τα βλήματα που εξαπολύει στα νότια εδάφη του Ισραήλ η Χαμάς. Αυτό που καταλογίζεται στον πρώην υπουργό Αμυνας Εούντ Μπαράκ είναι ότι «δεν ολοκλήρωσε τη δουλειά» στη Γάζα και κατ΄ αυτόν τον τρόπο συνέβαλε στη θεαματική άνοδο της Ακροδεξιάς.
Εν τω μεταξύ οι δύο ηγέτες, ο Νετανιάχου και η Λίβνι, διαγκωνίζονται για τον σχηματισμό κυβέρνησης η οποία θα περιλαμβάνει, όπως όλα δείχνουν, τον Λίμπερμαν, ο οποίος σε κάθε περίπτωση παραμένει πιστός στην προτεραιότητα της εθνικής ασφάλειας. Αν λοιπόν βασιστούμε στην προεκλογική ρητορεία του υπερεθνικιστή ηγέτη, δεν αναμένεται τίποτα λιγότερο από τη διακοπή της ειρηνευτικής διαδικασίας. Ευτυχώς όμως τα χειρότερα μπορούν να αποφευχθούν: μπορούμε να στοιχηματίσουμε ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα αναγκάσει την υπό διαμόρφωση κυβέρνηση του Ισραήλ να αντιμετωπίσει με περισσότερο πραγματισμό το μέλλον. Τουλάχιστον μπορούμε να ελπίζουμε σε αυτή την προοπτική. Υπάρχει κάποια ένδειξη που να προοιωνίζεται κάτι τέτοιο; Η προοπτική μιας εκεχειρίας αρχίζει να διαφαίνεται στη Γάζα υπό την αιγίδα της Αιγύπτου, η οποία έχει κληρονομήσει τον ρόλο του διαμεσολαβητή με τη Χαμάς ήδη από την απερχόμενη ισραηλινή κυβέρνηση.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 15/02/2009)