Σε μία περίοδο που το διεθνές εμπόριο αποτελεί ένα από τα πιο προφανή θύματα της διεθνούς ύφεσης, τα οικονομικά κίνητρα που προορίζονται για φιλικά προς το περιβάλλον αγαθά και υπηρεσίες θα μπορούσαν να έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στην παγκοσμιοποίηση όσο και στο περιβάλλον.
Πολλές από τις τεχνολογίες αιχμής σε τομείς όπως η αιολική και ηλιακή ενέργεια ή η διαχείριση των απορριμμάτων έχουν αναπτυχθεί από επιστήμονες και επιχειρήσεις στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ενώ αρκετά από τα πλέον ιδανικά μέρη για την υιοθέτησή τους είναι οι αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα και η Ινδία.
Η ευρωπαϊκή και αμερικανική επιστήμη σε συνεργασία με την αποτελεσματική και χαμηλού κόστους κινεζική βιομηχανία θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ιδιαίτερα ισχυρό συνδυασμό.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί όμως, με την έλλειψη εμπιστοσύνης που χαρακτηρίζει το διεθνές εμπόριο των φιλικών προς το περιβάλλον αγαθών και υπηρεσιών, η δυναμική αυτή πάει χαμένη.
Παρά το γεγονός ότι τα παραδοσιακά εμπόδια στο χώρο του εμπορίου, όπως οι δασμοί στις εισαγωγές, δεν έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα ώστε να μπλοκάρουν το διεθνές εμπόριο σε αυτόν τον τομέα, η καχυποψία σε θέματα προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί να το πράξει.
Η Μπερνίς Λι, επικεφαλής ενέργειας, περιβάλλοντος και αναπτυξιακών προγραμμάτων του βρετανικού think-tank, Chatham House, αναφέρει: «Πρόσφατα υπήρξε μία μεταστροφή στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ από μία πιο αμυντική προσέγγιση στο θέμα των κλιματικών αλλαγών σε μία πιο επιχειρηματική προσέγγιση. Αυτό που λείπει ωστόσο είναι το κίνητρο για τη μετάδοση αυτών των τεχνολογιών σε όλο τον κόσμο προκειμένου να εκπληρωθούν οι στόχοι για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών».
Στη διεθνή διάσκεψη για τις κλιματικές αλλαγές που πραγματοποιήθηκε στο Μπαλί στα τέλη του 2007 υπήρξε μία έντονη διαμάχη ανάμεσα στις πλουσιότερες και πιο φτωχές χώρες αναφορικά με τον ορισμό των «περιβαλλοντικών» αγαθών. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι ΗΠΑ είχαν προτείνει να μειωθούν σε μηδενικά επίπεδα οι δασμοί για μία σειρά προϊόντων και να υπάρξει μία ευρύτερη συμφωνία για τα φιλικά προς το περιβάλλον αγαθά και υπηρεσίες.
Ωστόσο, ορισμένες αναδυόμενες χώρες, όπως η Βραζιλία, αντιτάχθηκαν σε κάτι τέτοιο, ισχυριζόμενες ότι στόχος είναι η προώθηση των εξαγωγών με τη δικαιολογία της οικολογικής ευαισθησίας, τονίζοντας ότι οι πλουσιότερες χώρες έχουν αποτύχει να εφαρμόσουν στην πράξη όσα ισχυρίζονται προκειμένου να προστατεύσουν το περιβάλλον.
Σύμφωνα με έκθεση της Βίνα Τζα που δημοσίευσε το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου και Ανάπτυξης στη Γενεύη, οι δασμοί δεν αποτελούν τόσο μεγάλο εμπόδιο για τη διάδοση των φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών.
Ο μεγαλύτερος εισαγωγέας οικολογικών αγαθών στον κόσμο, η Κίνα, επιβάλλει δασμούς της τάξεως του 8% σε αυτά τα προϊόντα. Το πιο σημαντικό στοιχείο, σύμφωνα με την κ. Τζα, ήταν το κατά πόσο υλοποιούν τη δέσμευσή τους για προστασία του περιβάλλοντος οι εν λόγω χώρες, καθώς και το αν δέχονται ή όχι την απαιτούμενη τεχνική υποστήριξη από τις πλουσιότερες χώρες σε αυτή την κατεύθυνση, θεωρώντας συχνά ότι πρόκειται για μία «κρυφή» προώθηση των εξαγωγών τους.
Ορισμένοι επισημαίνουν ότι το πιο σημαντικό ζήτημα είναι αυτό της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της αιολικής ενέργειας διστάζουν να εφαρμόσουν την τεχνολογία τους στην Κίνα, φοβούμενες μία ενδεχόμενη κλοπή των πνευματικών τους δικαιωμάτων.
Ελλειψη εμπιστοσύνης
Η ευρωπαϊκή και αμερικανική επιστήμη σε συνεργασία με την αποτελεσματική και χαμηλού κόστους κινεζική βιομηχανία αποτελούν ένα ιδιαίτερα ισχυρό συνδυασμό. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, με την έλλειψη εμπιστοσύνης που χαρακτηρίζει το διεθνές εμπόριο των φιλικών προς το περιβάλλον αγαθών και υπηρεσιών, η δυναμική αυτή πάει χαμένη.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 06/03/2009)