Στην αρχή της κρίσης, αστειευόμασταν λέγοντας πως τελικά επήλθε ισορροπία στις εμπορικές μας σχέσεις με την Κίνα: μας πουλάνε τοξικά παιχνίδια και μολυσμένα τρόφιμα και τους πουλάμε προβληματικά ομόλογα.
Τελευταία, όμως, καταρρέει η συναλλαγή εκατέρωθεν. Εχει μειωθεί δραματικά το ενδιαφέρον του κόσμου για κινεζικά προϊόντα. Οι κινεζικές εξαγωγές έχουν μειωθεί κατά 26%, σε σύγκριση με το περασμένο έτος. Αφ' ετέρου, οι Κινέζοι αγωνιούν εμφανώς για τα ομόλογα που έχουν αγοράσει. Η Κίνα, όμως, διατηρεί ακόμη εξωπραγματικές προσδοκίες κι αυτό είναι πρόβλημα για όλους μας. Η είδηση της περασμένης εβδομάδας ήταν πως ο κυβερνήτης της κεντρικής τράπεζας της Κίνας, Ζου Ξιαοχουάν, ζήτησε τη δημιουργία ενός «υπερ-εθνικού νομίσματος» για διεθνή χρήση. Η παρανοϊκή πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος προειδοποίησε περί συνωμοσίας που εξυφαινόταν για να εξωθήσει την Αμερική να εγκαταλείψει το δολάριο. Η ομιλία του κ. Ζου, όμως, αποτελούσε ομολογία αδυναμίας. Στην πράξη έλεγε πως η Κίνα πιάστηκε στην παγίδα του δολαρίου και δεν μπορεί ούτε να απελευθερωθεί ούτε να αλλάξει την πολιτική που την παγίδευσε.
Στην αρχή της δεκαετίας, η Κίνα άρχισε να εμφανίζει μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα και να προσελκύει μεγάλες εισροές ξένων κεφαλαίων. Αν είχε επιτρέψει την ελεύθερη διακύμανση του νομίσματός της, όπως ας πούμε ο Καναδάς, θα είχε ανατιμηθεί το γουάν που, με τη σειρά του, θα είχε επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης των κινεζικών εξαγωγών. Αλλά η Κίνα επέλεξε μια σταθερή ισοτιμία του γουάν προς το δολάριο, γι' αυτό και αγόραζε δολάρια. Με τα χρόνια αυξάνονταν τα πλεονάσματα και μαζί τους οι κινεζικές επενδύσεις σε ξένα περιουσιακά στοιχεία. Το αστείο περί «απατηλών» ομολόγων ήταν άδικο. Αν εξαιρέσουμε τη βουτιά των μετοχών, οι Κινέζοι συγκέντρωσαν πολύ ασφαλή περιουσιακά στοιχεία, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων ήταν ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου. Αυτά, όμως, προσφέρουν πολύ μικρές αποδόσεις.
Και ξαφνικά οι ηγέτες της Κίνας συνειδητοποίησαν το πρόβλημα. Δεν φαίνεται να τους απασχολεί τόσο η χαμηλή απόδοση, αλλά το ότι περί το 70% των ομολόγων αυτών είναι σε δολάρια κι έτσι μια πτώση του δολαρίου συνεπάγεται μεγάλες απώλειες κεφαλαίων για την Κίνα. Εξ ου και η πρόταση του κ. Ζου, που ουσιαστικά ζητάει να σώσει κάποιος την Κίνα από τις επιπτώσεις των δικών της εσφαλμένων επενδυτικών επιλογών. Η έκκληση, πάντως, υποδηλώνει και πως οι ηγέτες της Κίνας δεν έχουν αποδεχθεί το γεγονός ότι οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει ριζικά. Πριν από δύο χρόνια η Κίνα μπορούσε να αποταμιεύει πολύ περισσότερα απ' όσα επένδυε στην Αμερική. Αυτό δεν ισχύει πλέον.
Σε επόμενη ομιλία του, ο κ. Ζου προσπάθησε να πείσει πως ο υπερβολικά υψηλός ρυθμός αποταμίευσης της Κίνας παραμένει αμετάβλητος. Και στο μεταξύ «δεν είναι η κατάλληλη στιγμή» για να αυξήσουν οι ΗΠΑ την αποταμίευσή τους. Εν ολίγοις, ας συνεχίσουμε όπως πριν.
Η κατακλείδα είναι πως η Κίνα δεν έχει βρει τρόπο να αντιμετωπίσει την παγκόσμια κρίση. Το ίδιο ισχύει και για τους Ιάπωνες, για τους Ευρωπαίους και για τις ΗΠΑ. Γι' αυτό και πιστεύω πως η κρίση θα διαρκέσει ακόμη χρόνια.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 07/04/2009)