Η παραγωγή πετρελαίου, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΙΕΑ, από τις χώρες εκτός OPEC την τελευταία πενταετία τείνει να σταθεροποιηθεί στα 49.5 εκ. βαρέλια την ημέρα αλλά παρουσιάζει φθίνουσες τάσεις. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η παραγωγή σε πολλά από τα μεγάλα κοιτάσματα εκτός Μέσης Ανατολής (βλέπε Μεξικό, Βόρειος Θάλασσα, ΗΠΑ) έχει κορυφωθεί ενώ η αντικατάσταση τους με νέες ανακαλύψεις ισοδύναμων σε παραγωγή κοιτασμάτων δεν έχει επιτευχθεί πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.
Στις εξαιρέσεις αυτές συμπεριλαμβάνεται η Ρωσία η παραγωγή της οποίας κυμαίνεται γύρω στα 9.5 – 10.0 εκατ. βαρέλια την ημέρα και αντιστοιχεί στο 1/5 της εκτός OPEC παραγωγής ή το 12.6% της παγκόσμιας πετρελαϊκής παραγωγής. Παράλληλα στον τομέα του φυσικού αερίου παραμένει ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας παγκοσμίως με 607 διεσεκ. κυβ. μέτρα παραγωγή κατ’ έτος, δηλ. το 20.6% της παγκόσμιας πίτας. Το ενδιαφέρον στοιχείο με την πετρελαϊκή παραγωγή της Ρωσίας είναι ότι αυτή αν και καθηλωμένη τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω ενός συνδυασμού τεχνικών και οικονομικών προβλημάτων, εν τούτοις περικλείει ένα σημαντικό δυναμικό περαιτέρω ανάπτυξης μέσα από την αξιοποίηση κοιτασμάτων στη Σιβηρία αλλά και στις ανατολικές επαρχίες (π.χ Σαχαλίνη, Γιακουτία).
Το αυτό και για το φυσικό αέριο όπου υπάρχουν τεράστια ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα. Ακόμα ένα σοβαρό στοιχείο που ενδυναμώνει τις προοπτικές ανάδειξης της Ρωσίας στον μεγαλύτερο παραγωγό και διακινητή πετρελαίου μελλοντικά είναι οι στενοί οικονομικοί και εμπορικοί δεσμοί με χώρες που ήσαν επαρχίες της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης, όπως λ.χ το Καζακστάν, το Τουρκμενιστάν, το Αζερμπαϊτζάν των οποίων το σύστημα παραγωγής και διακίνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι διασυνδεδεμένο με αυτό της Ρωσίας. Κάτι που επιτρέπει στις Ρωσικές εταιρείες να χρησιμοποιούν ανταλλαγές (swaps) ως βασικό εργαλείο της εμπορικής και εξαγωγικής τους πολιτικής στον τομέα των υδρογονανθράκων.
Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει να δούμε την πιο πρόσφατη (21/4) συμφωνία της Ρωσίας με την Κίνα για την κατασκευή του αγωγού παρακλάδι του ESPO – όπως ονομάζεται ο αγωγός Ανατολικής Σιβηρίας Ειρηνικού – προς την περιοχή Μοχέ στην επαρχία Χεϊλονγκγιάνκ της Κίνας μέχρι το 2010. Όπως σημείωνε το energia.gr σε ανταπόκριση του (21/04) «Ο αγωγός θα περνάει κάτω από τον ποταμό Αμούρ και η ετήσια δυνατότητα διοχέτευσης πετρελαίου θα φτάνει τα 15 εκατομμύρια μετρικούς τόνους. Η συμφωνία προβλέπει, επίσης, την παροχή δανείων συνολικού ύψους 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Κίνα, προς την Rosneft και την κατασκευαστική Transneft, η οποία θα αναλάβει το έργο».
Η κατασκευή του εν λόγω αγωγού προς την Κίνα ενδυναμώνει τις Ρωσικές εξαγωγές προς ανατολάς οι οποίες έχουν ήδη δρομολογηθεί από τη λειτουργία του πρώτου Ρωσικού τέρμιναλ LNG απ’ όπου ξεκίνησαν εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ιαπωνία μόλις τον περασμένο μήνα. Με την ολοκλήρωση του συστήματος αγωγών ESPO 1 και ESPO 2 μέχρι το 2012 οι Ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου προς την λεκάνη του Ειρηνικού θα ενισχυθούν περαιτέρω καθιστώντας τη Ρωσία μία πραγματική ενεργειακή υπερδύναμη.
Με στόχο τη γεωγραφική διαφοροποίηση των εξαγωγικών ενεργειακών ροών το Κρεμλίνο αποβλέπει σε μία σταδιακή αποδέσμευση της Ρωσίας από την προβληματική όπως αποδεικνύεται αγορά της Ευρώπης η οποία, λόγω Ουκρανίας σήμερα και αύριο της Πολωνίας ή κάποιων άλλων χωρών, μόνο προβλήματα υπόσχεται για το μέλλον. Έτσι οι προμήθειες της Ευρώπης μακροπρόθεσμα σε φυσικό αέριο θα καταστούν μία ακόμα πιο δύσκολη υπόθεση, γεγονός που θα υποχρεώσει την Ε.Ε ν’ αναζητήσει επειγόντως εναλλακτικούς προμηθευτές αλλά και να διαφοροποιήσει περαιτέρω το ενεργειακό της μίγμα.