Aπό το πρόσφατο συνέδριο του Economist για την ενέργεια προέκυψαν ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα. Κατ’ αρχάς, από τις τοποθετήσεις των πολιτικών προσώπων, που εκπροσώπησαν τις δύο μεγαλύτερες πολιτικές δυνάμεις του τόπου, διαφάνηκε η πρόθεση συναίνεσης για την αντιμετώπιση των ζητημάτων του ενεργειακού τομέα της χώρας.
Ευελπιστούμε ότι η παραπάνω διαφαινόμενη πρόθεση δεν συνιστά μια εικονική πραγματικότητα και πως οφείλεται στην προφανή διαπίστωση ότι η ενέργεια αποτελεί κύριο και απαραίτητο μέσο για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και την ευημερία των πολιτών, ανεξάρτητα από την πρόθεσή τους σε ψήφο κατά τις εκλογές. Ειδικά, στον τομέα της ενέργειας πρέπει να συμφωνήσουν όλοι ότι το τυχόν πολιτικό κόστος από τη λήψη αναγκαίων μέτρων δεν θα πρέπει να προσμετράται στην εκάστοτε κυβέρνηση, προς όφελος της εκάστοτε αντιπολίτευσης. Τα συγκεκριμένα προβλήματα είναι πάνω από κόμματα και απασχολούν όλους τους πολίτες. Παράλληλα, οι λύσεις είναι συγκεκριμένες, ανεξάρτητα ποιος διαχειρίζεται την πολιτική εξουσία και είναι αθέμιτο να παραπλανώνται οι πολίτες ότι υπάρχουν μαγικές λύσεις που δεν εφαρμόζονται, χάριν δήθεν σκοπιμοτήτων.
Στο πλαίσιο της ανωτέρω διαπίστωσης, ο τρόπος διαχείρισης της ενέργειας στη χώρα πρέπει να τεθεί ως άμεση εθνική στρατηγική προτεραιότητα, να μείνει εκτός κομματικών και άλλων αντεγκλήσεων και οι αντίστοιχοι κοινωνικοί εταίροι οφείλουν να διαλέγονται, ενδεχομένως στο πλαίσιο του Κοινοβουλίου, και να συμφωνούν. Η ενέργεια είναι ένα αγαθό που, υπό τις σημερινές συνθήκες, είναι ακριβό. Αρα, πρέπει όλοι να την εξοικονομούμε με κάθε τρόπο, να μην την σπαταλούμε, αλλά και να αποδεχθούμε ότι δεν μπορεί να διατίθεται σε τιμή κάτω του κόστους παραγωγής της.
Η χώρα έχει έλλειμμα ενέργειας και η επάρκεια του εφοδιασμού πρέπει να στηριχθεί, για πολλούς λόγους, σε διάφορες πηγές, είτε αυτές είναι ανανεώσιμες, είτε συμβατικές. Για την επάρκεια του εφοδιασμού, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος, απαιτούνται νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, σύγχρονες, ευέλικτες και με υψηλή απόδοση. Για να ενταχθούν τέτοιες μονάδες στο σύστημα απαιτείται η διαμόρφωση του κατάλληλου περιβάλλοντος. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι καμιά μονάδα ηλεκτροπαραγωγής δεν μπορεί να λειτουργήσει, αν δεν αμείβεται τουλάχιστον στο πραγματικό της κόστος.
Στη συνέχεια, για να λειτουργήσει ορθολογικά η αγορά και τελικά να εξυπηρετήσει τον καταναλωτή, που είναι και ο τελικός αποδέκτης όλων των προσπαθειών, πρέπει να υπάρξουν σωστά τιμολόγια. Τέτοια είναι αυτά που η τιμή τους ανταποκρίνεται στο κόστος της κάθε δραστηριότητας. Χωρίς αυτά δεν θα γίνουν νέες επενδύσεις στα δίκτυα και η ενέργεια δεν θα παρέχεται με ποιότητα. Οι παραπάνω επενδύσεις είναι απόλυτα αναγκαίες, γιατί εκτός από την ποιότητα υπηρεσιών, θα διευκολύνει και τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, πράγμα που όλοι επαγγέλλονται, αλλά λίγοι γνωρίζουν τα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν για να επιτευχθεί η διείσδυση αυτή. Είναι, λοιπόν, δεδομένο ότι πρέπει άμεσα να αρθούν οι χρόνιες στρεβλώσεις που υφίστανται στα τιμολόγια, μεταξύ κατηγοριών πελατών και πρέπει στο αποτέλεσμα αυτό να συμφωνήσουν όλοι.
Οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να εξορθολογίσουν τα κριτήρια των αντιδράσεών τους κατά των επενδύσεων των έργων ενέργειας. Η άκριτη και αβασάνιστη αντίδραση σε κάθε πρωτοβουλία συνιστά μη παραδεκτή παρέμβαση στην εθνική στρατηγική, για να σταθεί η χώρα με δικά της πόδια στην παραγωγή ενέργειας. Υπάρχουν επαρκείς κανόνες και νομοθεσία για να προστατεύσουν το δικαίωμα του πολίτη για ένα καθαρό περιβάλλον. Τις περισσότερες φορές οι πολίτες αντιδρούν από έλλειψη πληροφόρησης. Τόσο η κεντρική διοίκηση, όσο και οι τοπικές αυτοδιοικήσεις, οφείλουν να ενημερώνουν τους πολίτες, αμερόληπτα και αντικειμενικά, ώστε οι τελευταίοι να μη γίνονται θύματα παραπληροφόρησης.
Η χώρα μπορεί να εξελιχθεί σε ενεργειακό κέντρο και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι δραστηριότητες ενέργειας μπορεί να αποτελέσουν την ατμομηχανή της οικονομίας την τρέχουσα εικοσαετία. Για να γίνει, όμως, αυτό πρέπει να το θέλουμε όλοι μας.
Ο κ. Θόδωρος Πανάγος είναι Αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 26/04/2009)