Εδώ κι εκατό ημέρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες γιόρταζαν την ανάληψη της εξουσίας από τον 44ο πρόεδρό τους. Πολυάριθμοι ήταν εκείνοι που σε ολόκληρο τον κόσμο πανηγύρισαν μαζί μας, εκείνη την ιστορική ημέρα -για τον αμερικανικό λαό και όλους όσοι ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον.
Ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία που νιώσαμε εμείς οι Αμερικάνοι την 20ή Ιανουαρίου αυξήθηκαν έκτοτε, παρά τη σοβαρή οικονομική κρίση, την εμφάνιση ενός νέου ιού της γρίπης και τα κολοσσιαία προβλήματα του 21ου αιώνα (την τρομοκρατία και την διάδοση των πυρηνικών όπλων, τις κλιματικές αλλαγές, τη φτώχεια, τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις και τους λοιμούς). Όλα αυτά τα προβλήματα δεν προκλήθηκαν από κάποιο συγκεκριμένο έθνος, ούτε είναι δυνατό να επιλυθούν από ένα έθνος μόνο του.
Όπως δήλωσε ο πρόεδρος Ομπάμα (Obama) από τη δεύτερη κιόλας ημέρα της θητείας του, «στο όνομα της εθνικής μας ασφάλειας και των κοινών προσδοκιών των λαών ολόκληρου του κόσμου, πρέπει να ξεκινήσει αμέσως η εποχή του νέου ρόλου της Αμερικής στον κόσμο».
Και τις εκατό πρώτες ημέρες της κυβέρνησής τους, ο πρόεδρος Ομπάμα έδειξε στον κόσμο πώς φαντάζεται αυτόν το ρόλο.
Πρώτον, αυτός και η κυβέρνησή του δεσμεύτηκαν υπέρ μιας εξωτερικής πολιτικής που εξασφαλίζει την ασφάλεια των Αμερικανών, αλλά κι εκείνη των φίλων και των συμμάχων μας. Μία δέσμευση σε πλανητικό επίπεδο σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού υπέρ των κοινών μας συμφερόντων: ιδού το σημείο αφετηρίας της εξωτερικής μας πολιτικής.
Ακόμα κι αν υπάρξουν περιπτώσεις όπου αυτή η προσέγγιση κινδυνεύει να αποτύχει, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι πάνω απ' όλα πάντα έτοιμες να ακούνε και να συνομιλούνε με τους επίδοξους αντιπάλους τους, ώστε να προωθήσουν τα συμφέροντά τους κι εκείνα της διεθνούς κοινότητας, που βασίζονται σε εμάς προκειμένου να διασφαλιστεί η διεθνής ασφάλεια.
Στις περιπτώσεις εκείνες που μία πιο έντονη εκδήλωση της ισχύος μας καταστεί αναπόφευκτη, κανείς εχθρός μας ας μην αυταπατάται πως θα πράξουμε ό,τι χρειάζεται. Αυτός είναι ο λόγος που τις ένοπλες δυνάμεις μας δε τις θέλουμε μόνο τις πιο ισχυρές του κόσμου, αλλά επίσης αντικείμενο σεβασμού και θαυμασμού από όλους.
Προκειμένου να εφαρμοστεί η νέα μας στρατηγική, ο πρόεδρος ανέθεσε, από τις πρώτες σχεδόν ώρες της θητείας του, σε ορισμένους από τους πλέον ταλαντούχους διπλωμάτες μας να αναλάβουν το ρόλο του εκπροσώπου και του ειδικού απεσταλμένου για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, τη Νοτιοδυτική Ασία, το Σουδάν, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και για την κλιματική αλλαγή.
Από μόνο του το γεγονός αυτό δείχνει πόσο σημαντική θέση θα καταλάβει στις προσπάθειες και τις έγνοιες μας στον 21ο αιώνα η ανάπτυξη εξειδικευμένων περιφερειακών στρατηγικών. Πρόκειται για ένα σαφές σημάδι πως σκοπεύουμε να αναγνωρίσουμε τον κόσμο όπως είναι στην πραγματικότητα σήμερα, όχι όπως ήταν τον 20ο αιώνα. Τους τρεις τελευταίους μήνες, οι μηχανισμοί της εθνικής μας ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των διπλωματών μας στο εξωτερικό, ξεκίνησαν μία ενεργή και δραστήρια διπλωματία, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις πολυάριθμες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Ο απολογισμός μέχρι σήμερα είναι θετικός, αλλά πολλά μένει να γίνουν.
Ο πρόεδρος Ομπάμα από τη μεριά του εξέθεσε σαφώς την πρόθεσή του να ξεκινήσει εις βάθος διάλογο με τις μουσουλμανικές κοινότητες ολόκληρου του κόσμου. Δεν είναι τυχαίο πως έδωσε την πρώτη του τηλεοπτική συνέντευξη στο «αλ αραμπίγια»· πως απευθύνθηκε στο λαό και την ηγεσία του Ιράν για να τους πει πόσο προσβλέπει στην επανέναρξη του διαλόγου για όλο το φάσμα των εκκρεμών διαφορών τους με τις ΗΠΑ· πως, μιλώντας στο τουρκικό κοινοβούλιο, υπερασπίστηκε την ιδέα της δημιουργίας νέων συνεταιρισμών για την εκπαίδευση, την υγεία, την ισότητα των ευκαιριών· τέλος, πως αποσαφήνισε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βρίσκονται, ούτε θα βρεθούν ποτέ, σε πόλεμο κατά του Ισλάμ.
Δεύτερον, δεν αποκρύψαμε πως σκοπός μας είναι να αποδιοργανώσουμε, να διαλύσουμε, να κατανικήσουμε την «αλ κάιντα». Το Μάρτιο, ο πρόεδρος δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα μιας στρατηγικής μελέτης για το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, που επιτέλους ξεκαθαρίζει τι μέσα χρειαζόμαστε για να πετύχουμε τους στόχους μας στην περιοχή, ενισχύοντας παράλληλα την ασφάλεια και την ανάπτυξη των τοπικών πληθυσμών.
Στο Στρασβούργο, στους εορτασμούς για την 60ή επέτειο από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, οι εταίροι μας υποστήριξαν με έμφαση τη δέσμευση του προέδρου υπέρ της διαμόρφωσης μιας νέα στρατηγικής αντίληψης της συμμαχίας, καλύτερα προσαρμοσμένης στις συνθήκες του 21ου αιώνα.
Και στη Βαγδάτη, ο πρόεδρος επανέλαβε τη δέσμευσή του να μειώσει τις δυνάμεις μας στο Ιράκ με υπεύθυνο τρόπο, όπως συμφωνήθηκε με την ιρακινή κυβέρνηση, ενώ παράλληλα θα ενισχύσουμε τους Ιρακινούς να αναλάβουν την πλήρη κυριαρχία του τόπου τους.
Τρίτον, ο πρόεδρος Ομπάμα εργάστηκε για να οικοδομήσει νέες συνέργιες σε μια σειρά διεθνών προβλημάτων. Στο Λονδίνο συνέβαλε συγκεκριμένα:
-στην εκπόνηση ενός διεθνούς σχεδίου συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση της διεθνούς οικονομικής κρίσης, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου διεθνούς ελεγκτικού πλαισίου,
-στην αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στις υπό ανάπτυξη χώρες, και
-στην ανανέωση της δέσμευσής μας υπέρ απελευθερωμένων και δίκαιων αγορών.
Από την Πράγα, ανακοίνωσε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την ασφαλή επεξεργασία όλων των πυρηνικών υλικών που έχουν αποθηκευθεί χωρίς επιτήρηση σε ολόκληρο τον κόσμο, για να αντιστραφεί η τάση της διάδοσης των πυρηνικών όπλων και να τροχοδρομηθεί και πάλι ο κόσμος προς ένα μέλλον χωρίς πυρηνικά όπλα.
Ο πρόεδρος αποδέχτηκε την ευθύνη των ΗΠΑ στη ζήτηση για ναρκωτικά και στο λαθρεμπόριο όπλων, και κήρυξε την έναρξη ενός αγώνα ενάντια στα καρτέλ κατά μήκος των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού. Ανακοίνωσε την άρση των περιορισμών στη μεταφορά χρημάτων και τα ταξίδια στην Κούβα και στη σύνοδο κορυφής του παναμερικανικού συνδέσμου εξήγγειλε μία νέα αρχή στις αμερικανοκουβανικές σχέσεις.
Ο πρόεδρος επίσης καλλιέργησε έντονα τις πολυμερείς σχέσεις των ΗΠΑ με τη διεθνή κοινότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συμπορεύτηκαν με τη χορεία των εθνών ενάντια στην εκτόξευση του βορειοκορεατικού πυραύλου και συνέβαλαν στις διεθνείς προσπάθειες για καταπολέμηση της πειρατείας στα ανοικτά των σομαλικών ακτών. Επίσης, προώθησε τη δημιουργία διεθνών συνεργασιών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας.
Τέλος, ο πρόεδρος Ομπάμα απέρριψε το ψευτοδίλημμα της επιλογής μεταξύ εθνικής ασφάλειας και υπεράσπισης των αμερικανικών ιδεωδών. Από την πρώτη του κιόλας μέρα στο Λευκό Οίκο, διέταξε το κλείσιμο του Γκουαντάναμο μέσα σε ένα χρόνο, απαγόρεψε τις τεχνικές της καταναγκαστικής κράτησης και επιβεβαίωσε την απαρέγκλιτη δέσμευση των ΗΠΑ στις συνθήκες της Γενεύης, πράγμα που σημαίνει πως οι ΗΠΑ ούτε συμβουλεύουν άλλους να χρησιμοποιήσουν βασανιστήρια, ούτε -πολύ περισσότερο- τους εφαρμόζουν οι ίδιες. Πολλοί αναμένουν από εμάς να δώσουμε το παράδειγμα και στο σημείο αυτό.
Αν και πολλά ειπώθηκαν κι έγιναν τις 100 αυτές ημέρες, όλοι όσοι έχουμε την τύχη να υπηρετούμε δίπλα στον πρόεδρο αυτούς τους εξαιρετικά πολύπλοκους και κρίσιμους καιρούς, συνειδητοποιούμε πλήρως πως το ταξίδι μας μόλις ξεκίνησε. Σκεφτόμαστε πως ήδη κάναμε πολλά θετικά βήματα στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής μας και στην αποκατάσταση της θέσης της Αμερικής στο πλευρό όλων όσοι επιδιώκουν ένα μέλλον ειρήνης, ευημερίας και αξιοπρέπειας.
(Ο James Jones είναι Αμερικανός στρατηγός ε.α. και σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του προέδρου των ΗΠΑ-
από την εφημερίδα "Le Figaro", 29/04/2009)
(από www.ppol.gr)