Όλο και περισσότερο ακούγεται ο όρος «Πράσινη Ανάπτυξη» και πως αυτή πλέον αποτελεί το νέο αναπτυξιακό μοντέλο το οποίο από μόνο του θα μας βοηθήσει να εξέλθουμε από την τρέχουσα οικονομική κρίση. Χωρίς να διευκρινίζεται από τους υπογράφοντες την «πράσινη ανάπτυξη» τι ακριβώς εννοούνε με τον όρο και πως αυτός διαφέρει από την συμβατικού τύπου ανάπτυξη, προβάλλουν και προπαγανδίζουν τις πράσινες αναπτυξιακές πολιτικές ως την απόλυτη επιλογή για την απ’ εδώ και στο εξής αναπτυξιακή προοπτική. Πολλοί δε από τους οπαδούς της πράσινης στροφής υπογραμμίζουν ότι η ανάγκη να στραφούμε προς τις πράσινες αναπτυξιακές πολιτικές δεν υπαγορεύεται πλέον μόνο από ηθικούς η περιβαλλοντικούς λόγους αλλά έχει πλέον και καθαρή οικονομική διάσταση.
Πολλοί προσδιορίζουν την «πράσινη ανάπτυξη» ως αυτήν που στηρίζεται στην προώθηση των ΑΠΕ εις βάρος των συμβατικών και ρυπογόνων πηγών ενέργειας (π.χ. κάρβουνο, πετρέλαιο, πυρηνικά), στην κατασκευή κτηρίων που εξοικονομούν ενέργεια, στην δημιουργία «οικολογικών» υλικών, στην δενδροφύτευση και γενικά την ευρεία χρήση πράσινου στις πόλεις και στα πολεοδομικά συγκροτήματα και στην χρήση αντιρρυπαντικής τεχνολογίας. Πράγματι τα ανωτέρω και άλλα παρεμφερή (π.χ. ευρεία χρήση βιοκαυσίμων στις μεταφορές) συνιστούν μία μετεξέλιξη των μέχρι σήμερα ακολουθούμενων ενεργειακών πρακτικών αφού η παραγωγή καθαρής ενέργειας ως και η εξοικονόμηση αυτής αποτελούν όρο sine qua non για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής, της προοπτικής του περιβάλλοντος και της προσπάθειας προστασίας των φυσικών πόρων της βιόσφαιρας.
Όμως οικονομική ανάπτυξη με παράλληλη μέριμνα για την προστασία του περιβάλλοντος, το οποίο και είναι το μέγα ζητούμενο, νοείται και πέρα από τα πλαίσια της «πράσινης στροφής» και μάλιστα υπερτερεί κατά πολύ σε αριθμούς. Η κατασκευή ενός εργοστασίου που θα δημιουργήσει πολλές θέσεις απασχόλησης, ή ενός μεγάλου τουριστικού ή οικιστικού συγκροτήματος, ή η κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου, ενός αεροδρομίου ή μιας γέφυρας που θα διευκολύνουν την πρόσβαση και θα συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικής διαδικασίας μιας περιοχής, ή η κατασκευή ενός μεγάλου θερμικού σταθμού ηλεκτρικής ενέργειας είναι δράσεις που ξεφεύγουν από την «πράσινη» ταμπέλα και όμως αποτελούν και θα αποτελούν για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη την συντριπτική πλειοψηφία των επενδύσεων (και άρα της ανάπτυξης). Οι επισπεύδοντες και οπαδοί της πράσινης ανάπτυξης προφανώς εισηγούνται την κατάργηση του κλασικού τύπου επενδύσεων και την αντικατάσταση τους από αντίστοιχες «πράσινες». Ακόμη και την μετατροπή των κλασικών επενδύσεων σε πράσινες, με την θέσπιση του ισοπεδωτικού και αμφιβόλου αποδοτικότητας μέτρου της μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος (carbon footprint).
Είναι φανερό όμως ότι τα ανωτέρω αποπροσανατολίζουν πλήρως την όλη συζήτηση γύρω από τις κρίσιμες επιλογές της κοινωνίας μας κορυφαία μεταξύ των οποίων είναι η εξεύρεση τρόπου συνέχισης του τεχνολογικού μας πολιτισμού, με ή χωρίς ανάπτυξη, δεδομένων των πεπερασμένων φυσικών πόρων και των αρνητικών επιπτώσεων στο κλίμα. Η άνευ περαιτέρω σκέψεως και κριτικής αξιολόγησης υιοθέτηση μιας υποτιθέμενης «πράσινης ανάπτυξης» και η διαιώνιση με αυτόν τον τρόπο του σημερινού αδιέξοδου αναπτυξιακού μοντέλου δεν αποτελεί λύση. Απλούστατα μεταθέτει το όλο πρόβλημα για το απώτερο μέλλον, δημιουργώντας αυταπάτες ότι έχουμε εξεύρει την χρυσή τομή, εν ήδη χρυσού δισκοπότηρου, που εξασφαλίζει ταυτόχρονα μία ατέρμονη ανάπτυξη υποσχόμενη, μάλιστα, πλήρη απασχόληση και κοινωνική προστασία για τα 6,0 δισεκατομμύρια ψυχές του πλανήτη ενώ συγχρόνως εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία του διαστημόπλοιου Γη. Πολύ ωραία ακούγονται όλα αυτά για να είναι αληθινά!
Μήπως όσο είναι καιρός ακόμα με τα πανίσχυρα εργαλεία που μας προσφέρει η πληροφορική και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές που έχουμε στην διάθεσή μας, πρέπει να επανεξετάσουμε, αξιολογήσουμε και ορίσουμε εκ νέου την λεγόμενη «πράσινη λύση»; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής αναπτυξιακής διαδικασίας επιδέχεται βελτιώσεις και ότι πολλές από αυτές μπορεί να στηριχθούν στην εισαγωγή καινοτόμων πρακτικών που εστιάζονται στην προστασία του περιβάλλοντος και την παραγωγή καθαρότερης ενέργειας. Όμως με το να μετονομάζουμε αυτό αδιάκριτα σε «πράσινη ανάπτυξη» και να καλούμεθα όλοι να στρατευθούμε γύρω από αυτήν την ιδέα, δαιμονοποιώντας όλες τις άλλες μορφές ανάπτυξης δεν οδηγεί στην αντιμετώπιση του αναπτυξιακού διλλήματος. Και είναι αυτό το δίλημμα που πρέπει πρώτα απ’ όλα να καταλάβουμε και ν’ αναλύσουμε πριν σπεύσουμε ν’ αλλάξουμε τακτική και να υιοθετήσουμε τα νέα πράσινα οράματα.