Στις 4/5/09 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τις (αναθεωρημένες για μία ακόμα φορά) δυσοίωνες προβλέψεις της για την ύφεση στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) τα έτη 2009 και 2010.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις αυτές, η ύφεση στη χώρα μας προβλέπεται να είναι ήπια (το 2009 μόνο η Κύπρος προβλέπεται να βρίσκεται σε σχετικά καλύτερη κατάσταση από την Ελλάδα, και το 2010 10 κράτη-μέλη της Ε.Ε.). Οι προβλέψεις αυτές είναι βέβαιο ότι θα αναθεωρηθούν το φθινόπωρο, οπότε η «εικόνα» της ελληνικής οικονομίας θα είναι πιο ξεκάθαρη απ' ό,τι είναι σήμερα.
Η σχετικά καλύτερη αυτή κατάσταση της χώρας (μείωση του ΑΕΠ 0,9% το 2009 και στασιμότητα το 2010) κάθε άλλο παρά παρήγορη είναι, δεδομένου ότι, λόγω της ύφεσης, το δημόσιο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ θα είναι 5,1% το 2009 και 5,7% το 2010 έναντι 5,0% το 2008 και το δημόσιο χρέος (το χρέος της γενικής κυβέρνησης) ως ποσοστό του ΑΕΠ από 97,6% το 2008 θα φτάσει το 103,4% στο 2009 και θα εκτιναχθεί στο 108,0% του ΑΕΠ το 2010 (φέτος δηλαδή και τον επόμενο χρόνο, το δημόσιο χρέος θα είναι μεγαλύτερο από το ΑΕΠ ενός ολόκληρου χρόνου).
Πρόκειται για τη «θηλιά» που έχουν περάσει στην ελληνική οικονομία όλες οι κυβερνήσεις. Εξαιτίας του υψηλού αυτούδημοσίου χρέους η χώρα μας θα δανειστεί φέτος 50 και πλέον δισ. ευρώ για την εξυπηρέτησή του με πολύ υψηλό επιτόκιο. Το δημόσιο χρέος, το δημόσιο έλλειμμα και το τεράστιο έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών είναι τα «θερμόμετρα» του υψηλού «πυρετού» του ασθενούς που λέγεται «ισχυρή ελληνική οικονομία».
Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε το δημόσιο χρέος σε εκατ. ευρώ και ως ποσοστό του ΑΕΠ την περίοδο 2004-2008 και τις προβλέψεις για τα έτη 2009 και 2010 με βάση τα όσα ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 4/5/09, καθώς και τα στοιχεία της τράπεζας δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., της Eurostat για το ΑΕΠ, το δημόσιο χρέος και το δημόσιο έλλειμμα.
Πίνακας
Δημόσιο χρέος σε εκατ. ευρώ και ως ποσοστό του ΑΕΠ τα έτη 2000, 2004 και 2008 και πρόβλεψη για το έτος 2010
Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα που ακολουθεί δίνεται το δημόσιο χρέος τα έτη 2000, 2004 και 2008 και η πρόβλεψη για το 2009 και το 2010 σε εκατ. ευρώ, και στη 2η ως ποσοστό του ΑΕΠ. Στην 1η στήλη του δεύτερου μέρους του Πίνακα δίνονται οι αυξήσεις του χρέους αυτού τις περιόδους 2001-2004, 2005-2008 και η πρόβλεψη για την αύξησή του τη διετία 2009-2010 σε εκατ. ευρώ και οι ποσοστιαίες αυξήσεις του τις περιόδους αυτές. Στο τρίτο μέρος του Πίνακα δίνονται τα δημόσια ελλείμματα των περιόδων αυτών σε εκατ. ευρώ και ως ποσοστά του ΑΕΠ.
Από το πρώτο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι το δημόσιο χρέος αυξάνεται συνεχώς σε ευρώ αλλά ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2004 και το 2008 ήταν χαμηλότερο απ' ό,τι το 2000, ενώ, αντίθετα, το 2010 προβλέπεται να είναι υψηλότερο. Ο λόγος είναι ότι μέχρι το 2008 το δημόσιο χρέος αυξανόταν βραδύτερα απ' ό,τι το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές, ενώ τη διετία 2009-2010 προβλέπεται να αυξάνεται ταχύτερα.
Από το δεύτερο μέρος του Πίνακα φαίνεται η αύξηση του ΑΕΠ σε ευρώ την τετραετία 2005-2008, για την οποία την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας είχε η Ν.Δ., η αύξηση του δημοσίου χρέους σε εκατ. ευρώ ήταν μεγαλύτερη από την αύξησή του την τελευταία τετραετία του ΠΑΣΟΚ. Παρ' όλα αυτά όμως η ποσοστιαία αύξησή του ήταν ακριβώς η ίδια (σχεδόν 30%). Ανάλογη προβλέπεται να είναι και η ποσοστιαία αύξηση του δημοσίου χρέους (15%) τη διετία 2009-2010.
Το τρίτο μέρος του Πίνακα δείχνει την κυριότερη άμεση αιτία της συνεχούς διόγκωσης του δημοσίου χρέους. Πρόκειται για τα δημόσια ελλείμματα (τα ελλείμματα της γενικής κυβέρνησης, δηλαδή τα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού μείον τη λεγόμενη άσπρη τρύπα, δηλαδή τα πλεονάσματα των ΔΕΚΟ, των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης και των ΝΠΔΔ). Οι άλλες μικρότερης έκτασης αιτίες είναι τα διάφορα «κρυφά» ελλείμματα που κατά καιρούς ρυθμίζονται και μπαίνουν στο δημόσιο χρέος, καθώς και άλλες αναπροσαρμογές.
Η διαχρονική αύξηση του δημοσίου χρέους οφείλεται στην οικονομική πολιτική όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων, μια πολιτική που διακρίνεται από:
α) Την έλλειψη πολιτικής βούλησης για τον δραστικό περιορισμό εκτεταμένης παραοικονομίας και της οργιάζουσας φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, η οποία στερεί τον κρατικό προϋπολογισμό από έσοδα 20-25 δισ. ευρώ τον χρόνο, και
β) Τη σπατάλη στις δημόσιες δαπάνες και τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος εξαιτίας της εκτεταμένης διαφθοράς και των πολυποίκιλων σκανδάλων.
Αν δεν υπάρξει σύντομα ριζική αλλαγή της ακολουθούμενης μέχρι τώρα πολιτικής προκειμένου να εκλείψουν αυτοί οι δύο βασικοί λόγοι της αύξησης του δημοσίου χρέους, η «θηλιά» αυτή στην ελληνική οικονομία θα σφίγγεται ολοένα και περισσότερο με πολύ οδυνηρές συνέπειες για τη χώρα μας.
(Ο κ. Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ )
(από την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 21/05/2009)