Το πετρέλαιο έρχεται από μακριά...
Από τα 35 δολάρια το βαρέλι, ακριβέστερα. Αφού έχασε τα τρία τέταρτα της αξίας του μετά το ρεκόρ των 147 δολαρίων στα μέσα Ιουλίου του 2008, ο «μαύρος χρυσός» ανεβαίνει ασταμάτητα από τον Φεβρουάριο. Οι λόγοι είναι η ανάκαμψη των χρηματιστηρίων, οι αδυναμίες του δολαρίου και οι οικονομικές προβλέψεις που είναι λιγότερο ζοφερές. Για πρώτη φορά ύστερα από έξι μήνες το βαρέλι του αργού παράδοσης Ιουλίου έκλεισε πάνω από 62 δολάρια την Τετάρτη στη Νέα Υόρκη.
Μια τέτοια άνοδος δεν εξηγείται από τη μείωση των αμερικανικών αποθεμάτων: αυτά αντιπροσωπεύουν δύο μήνες κατανάλωσης των εκβιομηχανισμένων χωρών (εκτός των αναδυομένων) και υπάρχουν εταιρείες που έχουν νοικιάσει τάνκερ για να αποθηκεύσουν πετρέλαιο.
Ούτε εξηγείται και από εντάσεις στα διυλιστήρια, καθώς τα ποσοστά χρησιμοποίησής τους είναι ιστορικά χαμηλά (82% στις ΗΠΑ). Τέλος, δεν εξηγείται ούτε από την απειλή του «Κινήματος για την απελευθέρωση του Δέλτα του Νίγηρα», καθώς η απώλεια των 1,8 εκατομμυρίων βαρελιών νιγηριανού πετρελαίου θα αντισταθμιζόταν από τα σαουδαραβικά πλεονάσματα.
O ι αναλυτές της Ρetroleum Εconomist θεωρούν ότι «τα ανοδικά σημάδια έρχονται σε σύγκρουση με τα θεμελιώδη της αγοράς». Ο Εβαρίστ Λεφέβρ, του Τμήματος Ερευνών της Νatixis, δηλώνει πολύ «επιφυλακτικός» για τη σημερινή άνοδο των τιμών, στην οποία βλέπει περισσότερο μια πρόβλεψη οικονομικής ανάκαμψης παρά τον αντικατοπτρισμό της φυσικής πραγματικότητας της αγοράς πετρελαίου.
Οι προβλέψεις της ζήτησης πράγματι αναθεωρούνται προς τα κάτω από μήνα σε μήνα από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), και μάλιστα σε αναλογίες πρωτόγνωρες από το 1981. «Παραμένουν μεγάλοι κίνδυνοι, γιατί τα βασικά στοιχεία της αγοράς πετρελαίου δεν είναι καθόλου ισορροπημένα, με τη διαρκή μείωση της ζήτησης και την αυξανόμενη υπερπαραγωγή» προειδοποιεί ο ΟΡΕC, που παράγει το 42% του πετρελαίου παγκοσμίως. Το καρτέλ εκτιμά ότι η καθημερινή ζήτηση θα μειωθεί κατά 1,57 εκατομμύρια βαρέλια (στα 84,03 εκατομμύρια) το 2009. Εχει ήδη μειωθεί κατά 3,5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως από το φθινόπωρο. Στη Βιέννη, όπου θα συγκληθεί στις 28 Μαΐου, «ο ΟΡΕC δεν σκοπεύει να αγγίξει την παραγωγή, καθώς η ζήτηση θα αυξηθεί το καλοκαίρι» με την αύξηση της κατανάλωσης βενζίνης στις διακοπές, έλεγε πρoσφάτως ο αλγερινός υπουργός Ενέργειας Σακίμπ Κελίλ, ο οποίος στηριζόταν στο σενάριο παγκόσμιας ανάκαμψης εντός του 2009.
Με μέση τιμή του βαρελιού στα 96 δολάρια το 2008, ο λογαριασμός του πετρελαίου ξεπέρασε τα 3 τρισ. δολάρια και συνέβαλε στην ύφεση. Η έκρηξη των τιμών του ως το καλοκαίρι του 2008 ήταν πιο καθοριστική από την πτώση της Lehman Βrothers για την κατάρρευση της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, αναλύει ο Ντάνιελ Γέργκιν, πρόεδρος της ΙΗS. Ο λογαριασμός το 2009 θα είναι ο μισός, αν κυμανθεί η μέση τιμή στα 50 δολάρια, το οποίο θα λειτουργήσει ως πρόσθετη τόνωση στα μέτρα του G20.
Μ ια μεγάλη άνοδος του αργού απειλεί να τροφοδοτήσει και πάλι τον πληθωρισμό και να περικόψει την αγοραστική δύναμη τη στιγμή που η μείωση των τιμών είναι ο μόνος παράγοντας στήριξης της κατανάλωσης, επισημαίνει ο Λεφέβρ. Θα χαροποιούσε όμως τους πετρελαιάδες. Στα 35-40 δολάρια η επένδυση απειλείται. Στα 50-55 δολάρια γίνεται αποδοτική η εκμετάλλευση ορισμένων κοιτασμάτων, λένε η ΒΡ και η Οccidental Ρetroleum. Ακόμη περισσότερο που οι μεγάλες εταιρείες έχουν συγκροτήσει τεράστιους πολεμικούς θησαυρούς. Η Εxxon Μobil, η Shell και η Τotal κρατούν τον προγραμματισμό τους για το 2009, έστω και αν το συνολικό ύψος των επενδύσεων που ακυρώθηκαν ή μετατέθηκαν τελευταία φθάνει τα 170 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον ΔΟΕ.
Μήπως το βαρέλι, ξεπερνώντας τα 60 δολάρια, έφθασε σε υπερβολική τιμή; Ο Λεφέβρ διαπιστώνει «επιστροφή των επενδυτών στην αγορά των πρώτων υλών, ιδιαίτερα του πετρελαίου, μετά την 1η Ιανουαρίου» . Αυτή η ανάκτηση εμπιστοσύνης ίσως να μη διαρκέσει. Σε πρόσφατο σημείωμά της η Νatixis διαπιστώνει ότι «η τιμή θα μπορούσε να επηρεαστεί από την απογοήτευση των αγορών αν η συγκυρία δεν βελτιωθεί στις αναμενόμενες αναλογίες» και να ξαναπέσει στα 50 δολάρια.
(από την εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", 23/05/2009)