undefined
undefinedΚαθώς οι διεθνείς τιμές πετρελαίου έχουν εδώ και ημέρες ξεπεράσει το φράγμα των 60 δολαρίων το βαρέλι και οδηγούνται με εκπληκτική ταχύτητα προς τα 70 δολάρια, τα ερωτήματα πληθαίνουν ως προς τους υποκείμενους λόγους που ωθούν το νέο αυτό ράλι. Το καίριο ερώτημα που απασχολεί τους περισσότερους παρατηρητές της διεθνούς αγοράς πετρελαίου είναι για το πώς είναι δυνατόν να υφίστανται ανοδικές πιέσεις, τη στιγμή κατά την οποία η παγκόσμια ζήτηση ενέργειας, και ιδιαίτερα αυτή του πετρελαίου, συρρικνώνεται ημέρα με την ημέρα.
Πράγματι, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, του ΙΕΑ, η μέση ζήτηση για το τρέχον έτος αναμένεται να είναι κατά 2,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, δηλ. 3.0%, μικρότερη από αυτή του 2008, και να διαμορφωθεί στα 83,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, δηλαδή όσο ήταν πριν πέντε χρόνια. Αυτό που τονίζει ο ΙΕΑ στη τελευταία του μηνιαία Έκθεση, το OilMarketReport, είναι ότι η πτώση στη ζήτηση που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες είναι εξαιρετικά απότομη και έχει να παρατηρηθεί κάτι παρόμοιο από το 1981. Η προβλεπόμενη μείωση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης κατά 1.4% για το 2009, σύμφωνα με στοιχεία του IMF, επιδρά καταλυτικά στη ζήτηση για πετρέλαιο, ιδιαίτερα στις υπό ανάπτυξη οικονομίες. Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί ότι με εξαίρεση την Ινδία και τη Σ. Αραβία, η ζήτηση για πετρελαϊκά προϊόντα σε χώρες που μέχρι πρότινος πρωτοστατούσαν στην αύξηση της ζήτησης, όπως η Κίνα και η Ρωσία, εμφανίζει αισθητή μείωση.
Ακόμα πιο παράξενη είναι η διαπίστωση ότι οι διεθνείς τιμές ανεβαίνουν – χθες οι τιμές έκλεισαν στα 68.58 δολάρια / βαρέλι για το WTIκαι στα 68.29 δολάρια / βαρέλι για το Brent – παρά το γεγονός ότι αυξάνονται σημαντικά τα αποθέματα. Σύμφωνα πάλι με τον ΙΕΑ τα αποθέματα αργού των χωρών του ΟΟΣΑ έχουν φθάσει τα 1,050 εκατ. βαρέλια, και των προϊόντων στα 1,400 εκατ. βαρέλια, δηλαδή 10% πιο πάνω από πέρυσι τέτοια εποχή και τα υψηλότερα όλων των εποχών, αντιπροσωπεύοντας κατανάλωση 62.4 ημέρες, πολύ πιο πάνω από το σύνηθες των 50-55 ημερών.
Επιπλέον έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά τα εν πλω αποθέματα με περισσότερα από 100 εκατ. βαρέλια αργού και 25-30 εκατ. βαρέλια προϊόντων να είναι αποθηκευμένα σε tankers. Οι κάτοχοι των αποθεμάτων αυτών, σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, ποντάρουν στο γεγονός ότι οι τιμές αργού θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο και άρα αξίζει για αυτούς να κρατούν αποθηκευμένες ποσότητες πετρελαίου, υπολογίζοντας ότι θα τις πουλήσουν πολύ ακριβότερα στο εγγύς μέλλον. Και ίσως στη συμπεριφορά αυτών των εμπόρων πρώτων υλών που αγοράζουν προεξοφλώντας ακόμη μεγαλύτερη άνοδο τιμών, να οφείλεται εν μέρει η ανοδική τάση των τιμών τις τελευταίες ημέρες.
Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι είναι η σχέση μεταξύ της αγοράς ποσοτήτων αργού και προϊόντων και αποθεμάτων, και όχι τόσο η αύξηση στη ζήτηση ή στην παραγωγή, που καθορίζει σήμερα τη διαμόρφωση των τιμών στις διεθνείς αγορές. Και αυτό για τον απλούστατο λόγο ότι η ζήτηση μετριέται συνήθως στην πύλη των διυλιστηρίων ή στις εξέδρες παραγωγής πετρελαίου, και όχι στο σημείο κατανάλωσης. Όμως απ’ ότι φαίνεται είναι η κατανάλωση σε επίπεδο διυλιστηρίων και βιομηχανίας που δείχνει ανεβασμένη το τελευταίο διάστημα. Με τις χώρες του OPEC να έχουν μειώσει αισθητά τη παραγωγή τους τους τελευταίους 8 μήνες, κατά 80% των συμφωνημένων 4.2 εκατ. βαρ/ημέρα, αποτέλεσμα μίας νέας σύμπνοιας μεταξύ των βασικών πετρελαιοπαραγωγών χωρών και συμμόρφωσής στις αποφάσεις των καρτέλ, αφαιρώντας το surplusπροσφοράς που χωρίς αμφιβολία υπήρχε το φθινόπωρο του 2008, η αγορά υποχρεώθηκε να χρησιμοποιήσει τα αποθέματά της για να δουλέψει. Εδώ και δύο μήνες οι μεγάλοι καταναλωτές (διυλιστήρια, βιομηχανία) έχουν αρχίσει να αγοράζουν πάλι σημαντικές ποσότητες δημιουργώντας μία φαινομενική ζήτηση, μόνο που αυτή τη φορά καθώς η αγορά έχει οδηγηθεί σε contango, έχουν παρασύρει και τους εμπόρους, οι οποίοι στοκάρουν για καθαρά κερδοσκοπικούς λόγους. Εξ ου και τα 70 tankers με 130 εκατ. βαρέλια αποθηκευμένο πετρέλαιο που περιφέρονται στους ωκεανούς ή ναυλοχούν στον Περσικό Κόλπο.
Όπως παρατηρεί μία μεγάλη μερίδα αναλυτών, είναι περισσότερο οι μηχανισμοί της ίδιας της αγοράς πετρελαιοειδών που ευθύνονται για τη σημερινή ανοδική πορεία τιμών, σε συνδυασμό με ένα αδύναμο δολάριο, και όχι κάποιες ωχρές και αβέβαιες ενδείξεις περί ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας. Χωρίς να αποκλείεται μία διόρθωση μέσα στις επόμενες εβδομάδες, ιδίως εάν οι τιμές ξεπεράσουν για καλά τον μαγικό αριθμό των 75 δολαρίων το βαρέλι, που ως γνωστό έχουν θέσει ως στόχο οι Σαουδάραβες, οι τιμές θα εξελίσσονται προς τα πάνω αφού η καμπύλη τιμών (forwardcurve) για τα παράγωγα (futures) πετρελαίου στα χρηματιστήρια έχει ανοδική τάση για τα επόμενα χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, παρατηρούν εκπρόσωποι μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών, οι τιμές σήμερα στα 67.0 και 68.0 δολάρια το βαρέλι αντανακλούν μία ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης για τον Ιούλιο και Αύγουστο. Μπορεί οι τιμές αυτές να μην είναι απόλυτα ορθές και να μην ανταποκρίνονται απόλυτα στα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς, αλλά η νέα πραγματικότητα που αναδύεται δεν μπορεί να αγνοηθεί. Και την πραγματικότητα αυτή φαίνεται ότι τη διαμορφώνουν πλέον περισσότερο οι παραγωγοί (και κατ’ επέκταση οι έμποροι), παρά οι καταναλωτές.
