Σε μερικές μέρες κλείνουν εννέα μήνες από την έξαρση της κρίσης και
ίσως είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για έναν κατ’ αρχήν απολογισμό.
Αλλωστε, είναι η πρώτη φορά τα τελευταία σαράντα χρόνια που η αγορά
ακινήτων κλήθηκε να αντιμετωπίσει ένα τόσο δυσμενές οικονομικό
περιβάλλον και μία αποτίμηση έχει σίγουρα βαρύνουσα σημασία.
Το
πρώτο συμπέρασμα είναι ότι διαψεύστηκαν όλοι εκείνοι που έβλεπαν
κατάρρευση του επιπέδου τιμών στην κατοικία. Το γενικό επίπεδο
παρέμεινε περίπου στα επίπεδα που ίσχυαν πριν από την εμφάνιση των
προβλημάτων. Σε ορισμένες περιοχές μάλιστα οι τιμές σήμερα εμφανίζονται
οριακά αυξημένες σε σύγκριση με τον προηγούμενο Οκτώβριο. Φυσικά
υπήρξαν και περιπτώσεις που οι τιμές που έκλεισε μία συναλλαγή ήταν
σημαντικά χαμηλότερες σε σχέση με πριν από ένα χρόνο, αλλά αυτό αφορά
τις ειδικές συνθήκες που επικρατούσαν στη συγκεκριμένη συναλλαγή.
Το
δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η αγορά κατάφερε να αντιμετωπίσει τα
φαινόμενα της υπερβάλλουσας προσφοράς, τα οποία τη χαρακτηρίζουν από το
2006. Η σημαντική πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες δεν μπορεί να
ερμηνευτεί παρά ως αντίδραση των κατασκευαστών στη διαπίστωση της
αδυναμίας απορρόφησης του πλεονάζοντος αποθέματος. Μάλιστα το γεγονός
ότι οι περισσότεροι από αυτούς δεν έριξαν τις τιμές μπορεί να αποδοθεί
στην υψηλή κερδοφορία των προηγούμενων ετών και στον περιορισμένο
τραπεζικό δανεισμό. Οι λιγοστοί που είχαν εκτεθεί σε υψηλό δανεισμό
αναγκάστηκαν είτε να ακυρώσουν αντιπαροχές είτε να ρίξουν τις τιμές
πώλησης.
Το τρίτο συμπέρασμα είναι ότι οι τράπεζες έχουν
εξελιχθεί για πρώτη φορά στη σύγχρονη οικονομική ιστορία της χώρας σε
ρυθμιστές της αγοράς κατοικίας. Τα πιστωτικά ιδρύματα επηρεάζουν την
αγορά τόσο ως προς την προσφορά όσο και ως προς τη ζήτηση. Ο
περιορισμός των χορηγήσεων στεγαστικών δανείων είναι ο βασικός λόγος
του περιορισμού των μεταβιβάσεων και επομένως της ζήτησης. Από την άλλη
πλευρά, η επιλογή να μην προχωρήσουν σε μαζικούς πλειστηριασμούς
ακινήτων που οι ιδιοκτήτες τους βρέθηκαν σε αδυναμία να εκπληρώσουν τις
δανειακές τους υποχρεώσεις συγκράτησε την προσφορά αλλά και τις τιμές.
Το
τέταρτο συμπέρασμα είναι ότι ο Ελληνας όσο και αν βρίσκεται σε
οικονομική ανάγκη δεν ξεπουλάει το ακίνητο που έχει, αλλά πολεμά είτε
να το κρατήσει είτε να το μεταβιβάσει σε ρεαλιστική τιμή. Αυτή άλλωστε
είναι και μία από τις αιτίες που δεν πραγματοποιήθηκε κατάρρευση του
επιπιπέδου των τιμών.
Το πέμπτο συμπέρασμα είναι ότι η ελληνική
αγορά κατοικίας δεν έχει καμία σχέση με αυτήν των υπόλοιπων χωρών της
Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ. Ισως όταν έρθει η επόμενη κρίση οι
συμπεριφορές να είναι ανάλογες, αλλά σήμερα το ελληνικό μοντέλο
αποδείχτηκε πιο ανθεκτικό.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 20/06/2009)