Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση
αν και αληθινή με επιπτώσεις σοβαρές στους δείκτες οικονομικής ανάπτυξης των
περισσοτέρων χωρών, δεν οδήγησε σε πλήρη ακινησία την αγορά και τους καταναλωτές
όπως προέβλεπαν και προδιέγραφαν πολλοί αναλυτές. Υπήρξε ομολογουμένως μία
κάμψη στους ξέφρενους καταναλωτικούς ρυθμούς του πρόσφατος παρελθόντος, μία
αναβολή κάποιων σχεδίων προσωπικής ευμάρειας, μία αναθεώρηση επενδυτικών σχεδίων
των επιχειρήσεων, αλλά βασικές καθημερινές συνήθειες που έχουν άμεσο αντίκτυπο
στην ζήτηση και κατανάλωσης ενέργειας δεν εγκαταλείφθησαν.
Μπορεί ο ρυθμός αύξησης στην κατανάλωση
ηλεκτρικής ενέργειας να μην κινείται πλέον στα υψηλά ετήσια επίπεδα του 3,5%
αλλά σύμφωνα με τελευταία στοιχεία η ζήτηση παραμένει στο επίπεδο 1,0-1,5% το
οποίο σημαίνει ότι αύριο με μία ανάκαμψη το ποσοστό αυτό μπορεί άνετα ν’
αυξηθεί πάλι στο 2,0 ή και στο 2,5%. Ως εκ τούτου η ανάγκη για αύξηση της
εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος της χώρας παραμένει, όπως και αυτή της
αντικατάστασης παλαιών θερμικών μονάδων της ΔΕΗ, με νέες σύγχρονες με υψηλότερη
αποδοτικότητα. Όμως δεδομένων των δυσκολιών που παρατηρούνται ήδη στην αγορά
φυσικού αερίου (η ΔΕΠΑ είναι ήδη ελλειμματική κατά 1,0 BCM στις μακροχρόνιες συμβάσεις
προμήθειας), και της στενότητας που πρόκειται να υπάρξει σε 18 με 24 μήνες από
τώρα όταν θα έχουν τεθεί σε πλήρη λειτουργία περί τα 1,600 MW νέων (υπό κατασκευή) σταθμών
συνδυασμένου κύκλου από ιδιώτες παραγωγούς, η διοίκηση της ΔΕΗ έχει αρχίσει,
σύμφωνα με πληροφορίες, να επανεξετάζει την δυνατότητα κατασκευής μονάδων
λιθάνθρακα.
Το υπουργικό φιρμάνι πριν από
μερικούς μήνες ανάγκασε την διοίκηση της ΔΕΗ ν’ αναθεωρήσει την μακροχρόνια
στρατηγική της και να εκτοπίσει από τον σχεδιασμό της τον «ρυπογόνο» λιθάνθρακα
(λες και ο λιγνίτης είναι πλέον καθαρός). Τώρα εν όψει μιας πολύ πραγματικής
κρίσης που αντιμετωπίζει η ΔΕΠΑ στην εξασφάλιση επιπλέον εγγυημένων ποσοτήτων
αερίου για τις νέες ηλεκτρικές μονάδες, η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη εκ των
πραγμάτων να εντάξει εκ νέου την κατασκευή μιας τουλάχιστον μεγάλης μονάδας
λιθάνθρακα ισχύος 800 MW στο νότιο σύστημα, και κατά προτίμηση στο Αλιβέρι που ως
γνωστό υπάρχουν έτοιμες οργανωμένες υποδομές στο Μηλάκι (δηλαδή προβλήτα
εκφόρτωσης, αυλή άνθρακα) αφ ενός λόγω του άνθρακα που εισάγει η ΑΓΕΤ Ηρακλής
και αφετέρου λόγω των πετρελαϊκών μονάδων που λειτουργούν στις εγκαταστάσεις
της ΔΕΗ στο Αλιβέρι.
Δεν είναι τυχαίο πάντως το γεγονός
της ηλειμμένης απόφασης της Endesa, θυγατρική πλέον της Ιταλικής ENEL, περί αποχώρησης της από την Ελλάδα
αφού αδυνατεί να προχωρήσει τα επενδυτικά της σχέδια λόγω της «απαγόρευσης» του
λιθάνθρακα με την παράλληλη στενότητα στην διάθεση του αερίου. Το ίδιο αδιέξοδο
πιστοποιείται όμως και από την αδυναμία του ΣΕΕΣ να καταρτίσει έκθεση για τον μακροχρόνιο
ενεργειακό σχεδιασμό. Στην Έκθεση αυτή θα πρέπει να προτείνει το μείγμα
καυσίμου για την πρόσθετη ισχύ που θα ενταχθεί στο σύστημα προκειμένου να
καλυφθεί η ζήτηση την περίοδο 2010-2020. Την ανάγκη προσδιορισμού του
πρωτογενούς μείγματος μείγματος καυσίμου μέχρι το 2020, επεσήμανε στον υπουργό
Ανάπτυξης και ο ΣΕΒ την περασμένη εβδομάδα.
Η απαγόρευση του λιθάνθρακα δεν
ανέτρεψε μόνο τα επενδυτικά σχέδια της ΔΕΗ για λιθανθρακικές μονάδες, αλλά και αντίστοιχες
ιδιωτικές επενδύσεις για συνολική ισχύ 1.450 MW. Λιθανθρακικές μονάδες είχαν
σχεδιάσει η Edison για την παραγωγή ισχύος 400MW στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας, η Endesa Ελλάς στη Βοιωτία για ισχύ 600MW και η ΤΕΡΝΑ για την παραγωγή ισχύος
450MW στο Μαντούδι
Ευβοίας. Η τελευταία μάλιστα έχει καταθέσει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ)
αίτηση για μετατροπή της μονάδας σε φυσικό αέριο.
Μια αναθεώρηση σήμερα του
επιχειρηματικού σχεδίου της ΔΕΗ για το 2009-2014 δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το
2014/15 θα λειτουργήσει μονάδα λιθάνθρακα αφού ως γνωστό, και παρά την ίδρυση
και δραστηριοποίηση του ΣΕΕΣ, δεν υφίσταται στην πράξη μακροχρόνιος και
δεσμευτικός για όλα τα πολιτικά κόμματα ενεργειακός σχεδιασμός. Έτσι η συζήτηση
για την χρήση ή μη του λιθάνθρακα, που ξεκίνησε πριν 25 χρόνια ως αντίβαρο και συμπλήρωμα των
εγχώριων κοιτασμάτων λιγνίτη, που διαθέτουν σαφώς μικρότερη θερμογόνο δύναμη
και άρα απαιτούν διπλάσιες ποσότητες πρώτης ύλης, θα συνεχισθεί μέχρις ότου οι
πολιτικοί μας αντιληφθούν τα τραγικά αδιέξοδα που έχουν οδηγήσει οι κατά
καιρούς βαρύγδουπες και ψηφοθηρικές εξαγγελίες τους. Η ύπαρξη ή μη ενέργειας
είναι απόλυτα συνυφασμένη με την δυνατότητα μη λειτουργίας των υποδομών μιας
τεχνολογικά προηγμένης κοινωνίας όπως η δική μας. Ίσως όμως οι πολιτικοί και τα
κόμματα αδυνατούν να αντιληφθούν και να συνεκτιμήσουν τέτοιες βασικές
έννοιες.