Στην ιστορία των αγορών οι φούσκες, δηλαδή η υπερβολική διόγκωση των
τιμών, δεν αποτελούν άγνωστο φαινόμενο. Αν και δεν είναι εύκολο να
μαντέψει κανείς τη χρονική στιγμή κατά την οποία αυτές αρχίζουν να
ξεφουσκώνουν, όλες οι μεγάλες φούσκες του παρελθόντος δείχνουν να έχουν
ένα κοινό χαρακτηριστικό: γιγαντώθηκαν με το εύκολο χρήμα. Σύμφωνα με
στοιχεία της Citi Ιnvestment Research and Αnalysis, αυτό προκύπτει από
τη μανία με τις τουλίπες του 1600, τη φούσκα της South Sea Company το
1720, τη φούσκα της αγοράς ακινήτων της Φλόριδας στη 10ετία του 1920,
την επενδυτική μανία γύρω από τις μετοχές του Κουβέιτ, στις αρχές της
δεκαετίας του 1980, τη φούσκα των ιαπωνικών μετοχών και των ακινήτων
στα τέλη της 10ετίας του ΄80 και τη μανία με τα ασιατικά ακίνητα στα
μέσα της επόμενης δεκαετίας. Τα χαμηλά επιτόκια τροφοδότησαν επίσης την
τεχνολογική φούσκα στη διάρκεια 1998-2000, ενώ η οικονομική σύγκλιση
στην ευρωζώνη των Ισπανών και των Ιρλανδών οδήγησε σε φούσκα τις
αντίστοιχες αγορές ακινήτων και το ράλι του πετρελαίου από το 2003
έδωσε ώθηση στα χρηματιστήρια της Μέσης Ανατολής.
Δεδομένου
ότι κατά την παρούσα κρίση διοχετεύθηκε τεράστια ρευστότητα στο σύστημα
(με τη Citi να υπολογίζει ότι η προσφορά χρήματος έχει αυξηθεί
τουλάχιστον κατά 10% τον τελευταίο χρόνο- στα υψηλότερα επίπεδα από το
1980), ορισμένοι οικονομολόγοι είπαν πως το καθεστώς του εύκολου
χρήματος δεν απέχει πολύ από το να οδηγήσει και σήμερα σε μια νέα
φούσκα. Αν και η παραπάνω άποψη έχει λογική, καθώς τυχόν αποτυχία των
κεντρικών τραπεζών να κινηθούν έλλογα σε πιθανό «γύρισμα» των
οικονομιών θα μπορούσε να βάλει τον κόσμο σε νέες περιπέτειες, εν
τούτοις φαντάζει σήμερα μάλλον λίγο ακραία. Οι αναδυόμενες αγορές
εξάλλου το τελευταίο τρίμηνο αυξήθηκαν 40% έναντι 30% των μετοχών στον
ανεπτυγμένο κόσμο, των εταιρικών ομολόγων και των εμπορευμάτων, τη
στιγμή που οι ιαπωνικές μετοχές κατά τη φούσκα της 10ετίας του ΄80
δεκαπλασιάστηκαν ενώ την εποχή της μανίας των «dot. coms» οι
τεχνολογικές μετοχές επταπλασιάστηκαν και προσφάτως (2003-2007) τα
κέρδη για τις κινεζικές και ινδικές μετοχές αυξήθηκαν κατά επτά και
εννέα φορές αντίστοιχα, πράγμα που υποδηλώνει ότι ίσως η επόμενη φούσκα
να αργεί ακόμη...
(από την εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", 26/06/2009)