Από Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα, γνωστές και ως χώρες BRICs, οι
οποίες θα αποτελέσουν τις νέες οικονομικές δυνάμεις και θα επικρατήσουν
στο παγκόσμιο σύστημα «ύστερα από 15 με 20 χρόνια», θα ξεκινήσει η
ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας, μετά το πλήγμα που δέχθηκε από την
πιστωτική κρίση. Αυτό υποστηρίζει ο γνωστός καθηγητής Οικονομικών,
Νουριέλ Ρουμπίνι, ο οποίος προέβλεψε από το 2006 την κρίση των
subprimes. Ωστόσο, θεωρεί ότι για έναν ακόμα χρόνο οι οικονομίες αυτές
θα δοκιμάσουν τις αντοχές τους, περνώντας από την ύφεση. Και τις
διαχωρίζει από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ανατολικής Ευρώπης, οι
οποίες απειλούν την ανάκαμψη και την έξοδο της παγκόσμιας οικονομίας
από την κρίση.
Στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη, η οικονομική
κυριαρχία των ΗΠΑ έχει πληγεί. «Ακόμα και χωρίς την πιστωτική κρίση, η
ισχύς των ΗΠΑ θα είχε μειωθεί από την ανάδυση των οικονομιών της
Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ωστόσο, η Κίνα βιώνει σήμερα απότομη επιβράδυνση και προβλέπω ότι η
ανάπτυξη για το 2009 δεν μπορεί να είναι υψηλότερη του 5%», ανέφερε
στην «Κ» ο καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του
Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Νουριέλ Ρουμπίνι, ο οποίος μιλώντας
πρόσφατα σε συνέδριο της KPMG στην Αθήνα χαρακτήρισε το ρυθμό ανάπτυξης
του 5% για τα μεγέθη και τις ανάγκες της κινεζικής οικονομίας ως
«ύφεση».
Τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας
προβλέπονται από το 2010, ενώ βιώσιμη ανάπτυξη θα σημειωθεί ύστερα από
τρία χρόνια, με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες να εμφανίζουν τους
ταχύτερους ρυθμούς. Ομως, η ανάδειξη των BRICs ως οικονομικών
υπερδυνάμεων και η ηγεμονία του δολαρίου δεν θα συμβεί «εν μια νυχτί».
Θα χρειαστούν τουλάχιστον επτά χρόνια για να εξομαλυνθούν οικονομικές
ανισορροπίες μεταξύ των BRICs και των ΗΠΑ και πάνω από 15 με 20 χρόνια
για να κυριαρχήσουν στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Γουάν ή δολάριο
«Δεν
θα μου προκαλέσει εντύπωση αν δω το γουάν ως το κυρίαρχο νόμισμα στο
μέλλον», δηλώνει, αλλά διευκρινίζει ότι αυτό απαιτεί πολύ χρόνο για να
συμβεί. Οπως εξηγεί, σήμερα το δολάριο, παρά την κρίση, αποτελεί τη
μοναδική λύση για τους πιστωτές, δηλαδή για τις χώρες με τεράστια
πλεονάσματα και συναλλαγματικά διαθέσιμα, όπως είναι η Κίνα. Βέβαια, η
Κίνα, με συναλλαγματικά διαθέσιμα άνω των 2 τρισ. δολαρίων, θα
ξεκινήσει σταδιακά να μειώνει θέσεις από το δολάριο και να προτιμά το
«καλάθι» νομισμάτων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Πρόκειται για τα
SDR (Special Drawing Right ή ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα) τα οποία
δημιουργήθηκαν από το ΔΝΤ το 1969 για να υποστηρίξουν το σύστημα του
Μπρέτον Γουντς και να αποτελέσουν ένα ακόμα επίσημο νόμισμα για τα
συναλλαγματικά διαθέσιμα των χωρών–μελών του, πέραν του δολαρίου.
Ο
Ρουμπίνι πιστεύει ότι την κίνηση αυτή της Κίνας θα ακολουθήσει η Ρωσία
και στη συνέχεια οι υπόλοιπες χώρες των BRICs. «Αλλά αυτό δεν είναι
τόσο εύκολο όσο ακούγεται». Πρώτον, πουλώντας δολάρια και αγοράζοντας
SDRs, πιέζεται η ισοτιμία του αμερικανικού νομίσματος με αποτέλεσμα να
υποτιμώνται οι επενδύσεις, αλλά και η αποτίμηση των συναλλαγματικών
διαθεσίμων των πλεονασματικών χωρών, όπως της Κίνας. Και αυτό γιατί
αποτιμώνται σε δολάρια.
Δεύτερον, για να αναδειχθούν οι BRICs ως
κυρίαρχες οικονομίες θα πρέπει να πραγματοποιήσουν μεγάλες
μεταρρυθμίσεις. Για παράδειγμα, το αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας δεν θα
μπορεί να στηρίζεται στο χαμηλό εργατικό κόστος για να υποστηρίζει τις
εξαγωγές. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ θα πρέπει να μάθουν να παράγουν και
να αποταμιεύουν περισσότερο. Αυτό θα οδηγήσει σε μείωση της εξωτερικής
ζήτησης για την Κίνα και, κατά συνέπεια, θα δημιουργήσει την ανάγκη για
τόνωση της εγχώριας ζήτησης. Δηλαδή θα πρέπει να δαπανηθεί χρήμα στο
εσωτερικό της χώρας. Ο συνδυασμός αυτός θα οδηγήσει σε μείωση των
αποθεμάτων της. Οι αλλαγές αυτές θα χρειαστούν, ίσως, επτά χρόνια,
σύμφωνα με τον Ρουμπίνι.
Τρίτον, η μετάβαση από το ένα κυρίαρχο
νόμισμα στο άλλο, όπως έχει δείξει και η ιστορία, δεν γίνεται από τη
μία μέρα στην άλλη και αναφέρει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το πέρασμα
από τη στερλίνα στο δολάριο. «Αποτελεί μια μακρά διαδικασία, η οποία
παίρνει δεκαετίες», υπενθυμίζοντας τη σταδιακή κυριαρχία του δολαρίου
έναντι της στερλίνας κατά τον 20ό αιώνα. «Ισως, ο αιώνας αυτός να είναι
για τα ασιατικά ή το κινεζικό νόμισμα, αλλά θα πάρει χρόνο».
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 28/06/2009)