Αδιέξοδα, απώλειες κονδυλίων και
κοινωνικές εντάσεις δημιουργεί στη χώρα μας το μείζον θέμα της διαχείρισης
απορριμμάτων. Αν και η απειλή να καταβληθεί το ποσό των 10 εκατ. ευρώ στη Ε.Ε.
είναι ορατή (σύμφωνα με πληροφορίες, 34.000 για κάθε μία χωματερή), εν τούτοις
400 παράνομες χωματερές εξακολουθούν να λειτουργούν στη χώρα. Η χωροθέτηση,
αλλά και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στη διαχείριση των απορριμμάτων
συνεχίζουν να διχάζουν τις τοπικές κοινωνίες.
Στα αδιέξοδα της διαχείρισης των
απορριμμάτων θα πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι είναι θέμα ωρών να
χαθούν τα Κοινοτικά χρήματα για την υλοποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού της
Αττικής, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε μεγάλες καθυστερήσεις.
Στο τελεσίγραφο που έλαβε η κυβέρνηση
από τις Βρυξέλλες και εκπνέει στις 16 Ιουλίου, αποδίδεται, σύμφωνα με πληροφορίες,
η σημερινή προσπάθεια να εγκατασταθεί ο εργολάβος στο Γραμματικό και να
ξεκινήσει η υλοποίηση του σχεδιασμού για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων εν
μέσω έντονων κοινωνικών αντιπαραθέσεων. Η προειδοποίηση είναι σαφής. Αν τα έργα
δεν προχωρήσουν μέχρι τις 16 Ιουλίου, τότε θα χαθούν οριστικά και αμετάκλητα τα
κοινοτικά κονδύλια (περίπου 100 εκατ. ευρώ) που έχουν εκχωρηθεί για τους τρεις
ΧΥΤΑ στην Αττική.
Παράλληλα, η απουσία τίτλων
ιδιοκτησίας (και άρα η προσδοκία σχετικών αποζημιώσεων) επιτείνει το κλίμα
έντασης και αντιπαράθεσης στην περιοχή που βρίσκεται στο στόχαστρο για την
κατασκευή ΧΥΤΑ σχεδόν από τη δεκαετία του ’90.
Όμως το πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων
όχι μόνο στην Αττική αλλά σε όλη την Ελλάδα είναι πολύ ευρύτερο και πλέον
σοβαρό με τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Ως γνωστό η χώρα μας έχει την
χειρότερη βαθμολογία σε όλη την Ευρώπη για το σύστημα αποκομιδής και διαχείρισης
αστικών και άλλων απορριμμάτων. Εάν εξαιρέσουμε την οργανωμένη αποκομιδή στα
κυριότερα αστικά κέντρα και σε ελάχιστες τουριστικές περιοχές το σύστημα είναι
ανύπαρκτο. Κάτι που μπορεί οιοσδήποτε να διαπιστώσει δια γυμνού οφθαλμού
περιοδεύοντας το οδικό δίκτυο της χώρας το οποίο βρίθει σκουπιδιών και χιλιάδων
ανεξέλεγκτων χωματερών. Ένας ξένος επισκέπτης στην Ελλάδα εύκολα διαπιστώνει
μετά λίγες μόνο ημέρες παραμονής στην κατά τα άλλα ηλιόλουστη χώρα μας, ότι το
θέμα της καθαριότητας και αποκομιδής απορριμμάτων δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα
και παραμένουμε ένας ευτυχής λαός από την συμβίωση μας με τους τόνους πολύ ορατών
και δύσοσμων απορριμμάτων. Οι υπερπλήρεις κάδοι απορριμμάτων, τεκμήριο της
«ευημερίας» και του άκρατου καταναλωτισμού της κοινωνίας μας, έχουν
αντικαταστήσει τα δένδρα, τις πλατείες, τις βρύσες και τους ευάερους και
ανοικτούς χώρους.
Και ενώ οι περιβαλλοντολόγοι ερίζουν
για την αναγκαιότητα μετάβασης από τους ΧΑΔΑ (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης
Απορριμμάτων) στους ΧΥΤΑ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) και στην
υιοθέτηση μεθόδων ελεγχόμενης καύσης, (τις
οποίες αποκλείουν aprioriγια «περιβαλλοντικούς» λόγους), η κομποστοποίησης,
η πολιτεία εμφανίζεται τελείως αμέτοχη
αφού ουδείς από την σημερινή ή τις προηγούμενες κυβερνήσεις θέλησε ποτέ να
ασχοληθεί σοβαρά με το όλο θέμα. Όπου εδώ και χρόνια είναι ηλίου φαεινότερο ότι
το ακολουθούμενο μοντέλο αντιμετώπισης ενός ολοένα διογκωμένου όγκου σκουπιδιών
και αποβλήτων είναι αδιέξοδο.
Λύσεις υπάρχουν και ασφαλώς δεν
περιορίζονται στους ΧΥΤΑ η οποία ως μέθοδος θεωρείται ξεπερασμένη, αφού όλα τα
προηγμένα κράτη στρέφονται πλέον στην εντατικοποίηση της ανακύκλωσης και
υγειονομικής καύσης των σκουπιδιών, με παράλληλη παραγωγή ενέργειας (θερμική
και ηλεκτρική). Μάλιστα υπάρχουν και Ελληνικές εταιρείες που έχουν αναπτύξει
προηγμένη τεχνογνωσία οι οποίες αδυνατώντας να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα,
λόγω του στρεβλού νομικού πλαισίου, έχουν επικεντρώσει το επιχειρηματικό τους
ενδιαφέρον, και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία,
Βρετανία, κ.λπ.)
Η σημερινή κρίση στον χώρο των
απορριμμάτων θα πρέπει να ευαισθητοποιήσει την κυβέρνηση, έστω και στο παρά
πέντε, ώστε να εξετάσει σφαιρικά το όλο θέμα και να προωθήσει επιτέλους
μακροπρόθεσμα και οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες λύσεις που αναμφίβολα
υπάρχουν. Προπαντός η κυβέρνηση θα πρέπει να κηρύξει τον πόλεμο εναντίον των
σκουπιδιών και κυρίως εναντίον της νοοτροπίας μας που έχει μετατρέψει την
Ελλάδα σ’ ένα απέραντο σκουπιδότοπο.