Τη ματαίωση της κατασκευής του Πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη είναι πολύ πιθανόν να αποφασίσει η νέα υπό τον Μπόικο Μπορισόφ κυβέρνηση της Βουλγαρίας: Η είδηση έρχεται να προστεθεί στην απαισιοδοξία για την κατασκευή του Αγωγού Φυσικού Αερίου Nabucco, απαισιοδοξία που είχε προκαταβολικά σκιάσει τον ουρανό της Αγκυρας την Δευτέρα 20.7 λίγο πριν από την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας από τους ηγέτες των χωρών διέλευσης.
Δεν θα προωθήσουμε έργα που δεν προσφέρουν τίποτε λένε στη Σόφια, με τους περισσότερους αναλυτές να βλέπουν τον πρώην σωματοφύλακα και νυν πρωθυπουργό να προσπαθεί απλά και μόνον να διασφαλίσει την εύνοια της Ουάσιγκτον.
Αν στα παραπάνω προσθέσουμε την εμπλοκή στην κατασκευή του υποθαλάσσιου Αγωγού Φυσικού Αερίου Northstream από ρωσογερμανική κοινοπραξία λόγω των αντιρρήσεων που έχουν η Φινλανδία, η Πολωνία αλλά και οι τρεις Βαλτικές Χώρες στη χρήση της υφαλοκρηπίδας τους επικαλούμενες περιβαλλοντικές ευαισθησίες, τότε το σύνολο σχεδόν των υπό συζήτηση δικτύων μεταφοράς ενέργειας που προβάλλουν να έχουν ταυτόχρονα και γεωπολιτική σημασία βρίσκονται στον αέρα.
Το μόνο άξιο λόγου δίκτυο που έχει εδώ και χρόνια ολοκληρωθεί, ο Πετρελαιαγωγός Μπακού - Τσεϊχάν που συνδέει το Αζερμπαϊτζάν με την Τουρκία μέσω Γεωργίας είναι μια μαύρη τρύπα, καθώς μόλις μετά βίας διασφαλίζει ποσότητες που φθάνουν το 25% της μεταφορικής του ικανότητας με την απόσβεση του κόστους κατασκευής του να μη διακρίνεται ούτε στο πιο μακρινό μέλλον.
Ετσι εκ των υστέρων δικαιώνονται πανηγυρικά οι πετρελαϊκές εταιρείες και οι τράπεζες που δεν ήθελαν να επενδύσουν στην κατασκευή του που έγινε δυνατή μόνον μετά από αφόρητες πιέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ένα επιπλέον παράδοξο είναι ότι ενώ η κρίση και η ύφεση περιόρισαν δραστικά τη ζήτηση ενέργειας, το σίριαλ της κατασκευής νέων δικτύων συνεχίζεται ως να διεξαγόταν αγώνας δρόμου για την κάλυψη μιας καλπάζουσας κατανάλωσης πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ο κοινός παρονομαστής όλων δικτύων μεταφοράς είτε Πετρελαίου, είτε Φυσικού Αερίου δεν είναι άλλος από την απουσία διασφάλισης ποσοτήτων στο ποσοστό που είναι αναγκαίες, ώστε η λειτουργία τους να είναι κερδοφόρα: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αν υπήρχαν και είχαν διασφαλισθεί οι απαιτούμενες ποσότητες και ταυτόχρονα υπήρχε και αντίστοιχη πραγματική ζήτηση, τότε η κατασκευή των δικτύων θα είχε αρχίσει και σε κάθε περίπτωση δεν θα μπορούσε να διακοπεί ούτε από κυβερνητικές αλλαγές ούτε από όψιμες οικολογικές ευαισθησίες.
Ετσι ο όρος Μεγάλο Παιχνίδι -που αρχικά χρησιμοποιήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα για τον ανταγωνισμό Βρετανίας-Ρωσίας στην Ασία- που επελέγη για τον ανταγωνισμό ως προς τον έλεγχο του ενεργειακού πλούτου της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ τον Δεκέμβριο του 1991 προβάλλει αναντίστοιχος με την πραγματικότητα: Και η πραγματικότητα δεν είναι άλλη από τη διόγκωση της σημασίας και της αξίας των ενεργειακών αποθεμάτων της περιοχής για την εξυπηρέτηση πολιτικών κυρίως σκοπιμοτήτων.
Η Ρωσία προβάλλει ως σχετικά πιο αξιόπιστη ως προς την ικανότητά της να τροφοδοτήσει τα δίκτυα δικών της συμφερόντων από τα αντίπαλα δίκτυα που έχουν χρηματοδοτήσει και στηρίξει οι Ηνωμένες Πολιτείες .
Σχετικά καθότι δεν προβλέπεται αύξηση των ποσοτήτων του Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου που αντλείται και βεβαίως δεν υπάρχει προοπτική ούτε ξένων επενδύσεων, ούτε εισαγωγής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας που απαιτούνται για αύξηση της παραγωγής.
Τι μένει και για τις δύο πλευρές; Ένα απίστευτο παιχνίδι διασφάλισης αγορών και προμηθευτών, ένα σπορ στο οποίο τις μέχρι τώρα καλύτερες επιδόσεις τις κατέχει η Μόσχα: Πρώτα επιδιώκεται μια κατ' αρχήν συμφωνία για την κατασκευή ενός νέου δικτύου μεταφοράς και στη συνέχεια με τη συμφωνία αυτή ως κύριο διαπραγματευτικό πλεονέκτημα επιχειρείται η διασφάλιση της προώθησης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου των χωρών του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας.
Οι ηγεσίες βέβαια των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών παίζουν το δικό τους παιχνίδι υπογράφοντας ταυτόχρονα συμφωνίες με την Ρωσία, τη Δύση, αλλά και την Κίνα, συμφωνίες, η τήρηση των οποίων θα προϋπέθετε έναν εκτός πραγματικότητας πολλαπλασιασμό των ενεργειακών του αποθεμάτων!
Πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις το Τουρκμενιστάν και το Αζερμπαϊτζάν, που έχουν υποσχεθεί στον καθένα ότι θα λάβει αυτό που θέλει για να υποστηρίξει τη βιωσιμότητα των δικών του δικτύων μεταφοράς.
Στις πραγματικές του διαστάσεις το ενεργειακό παιχνίδι σήμερα περιορίζεται στην παράκαμψη των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ και της Ανατολικής Ευρώπης που θα μπορούσαν να απειλήσουν τον εφοδιασμό της Δυτικής Ευρώπης με φυσικό αέριο. Το πραγματικό ενεργειακό τοπίο, αλλά και η αγορά ενέργειας, δεν χωρούν μεγάλα παιχνίδια, παράλληλα δίκτυα, αλλά και συμφωνίες πώλησης της ίδιας ποσότητας πετρελαίου και φυσικού αερίου σε πολλούς αγοραστές ταυτόχρονα.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 23/07/2009)