Ενα απόγευμα της περασμένης εβδομάδας στο απαστράπτον λευκό εργοστάσιο του Aλεντάουν της Πενσιλβάνια, ο Μπομπ Πίτερς τροφοδοτούσε με προσοχή φύλλα αλουμινίου σε ειδικό μηχάνημα, που τα έκοβε σε τετράγωνο σχήμα. Επρόκειτο για ένα από τα πρώτα βήματα στην κατασκευή νέου τύπου μπαταρίας, μικρότερης από πακέτο κορν φλέικς, με ισχύ ανάλογη εκείνης μιας συμβατικής μπαταρίας αυτοκινήτου.
Ο στόχος του 51χρονου κ. Πίτερς και των συναδέλφων του στη νέα εταιρεία International Battery είναι η πρόκληση πραγματικής βιομηχανικής επανάστασης. Ευρισκόμενη σε πραγματικό αγώνα δρόμου με αντιπάλους δεκάδες εταιρείες σε όλο τον κόσμο, η εταιρεία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας για κατασκευή μικρότερης, ελαφρύτερης και πιο ισχυρής μπαταρίας, που μπορεί να μεταμορφώσει τον αμερικανικό ενεργειακό τομέα επιτρέποντας την αντικατάσταση των βενζινοκινητήρων και την ενσωμάτωση ανεμογεννητριών και ηλιακών συστημάτων στο ενεργειακό δίκτυο.
Σχέδιο χρηματοδότησης
Μέσα στο καλοκαίρι, η κυβέρνηση Ομπάμα σχεδιάζει να παρουσιάσει σχέδιο χρηματοδότησης αξίας 2 δισ. δολαρίων για εταιρείες που κατασκευάζουν τέτοιες μπαταρίες για υβριδικά ή πλήρως ηλεκτρικά οχήματα. Η ελπίδα είναι ότι οι επιδοτήσεις αυτές θα οδηγήσουν σε ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης τέτοιων συστημάτων και στη μείωση του κόστους παραγωγής τους, που εμποδίζει μέχρι στιγμής τη δυναμική είσοδό τους στην αγορά.
Πρώτο μέλημα των εταιρειών του χώρου, όμως, είναι να τελειοποιήσουν τη χημική σύνθεση του προϊόντος τους, να βελτιώσουν τις μεθόδους παραγωγής τους και -κυρίως- να μειώσουν την τιμή τους. Σχεδόν το σύνολο των μελετών για μπαταρίες σήμερα επικεντρώνεται στις μπαταρίες λιθίου - ιόντων, που έκαναν το καταναλωτικό τους «ντεμπούτο» το 1991 για να εκτοπίσουν σταδιακά τις νικελίου - καδμίου και νικελίου - υδριδίου σε πολλές φορητές ηλεκτρονικές συσκευές. Το λίθιο είναι το τρίτο ελαφρύτερο στοιχείο του περιοδικού πίνακα. Μία τέτοια μπαταρία λιθίου - ιόντων, ικανή να μετακινήσει ένα αυτοκίνητο για ενάμισι χιλιόμετρο, ζυγίζει το ήμισυ του βάρους μπαταρίας νικελίου - υδριδίου και το ένα έκτο συμβατικής μπαταρίας μολύβδου οξέος.
Η International Battery αγόρασε μηχανήματα από την Κίνα, τα οποία μετέτρεψε σύμφωνα με τις αμερικανικές προδιαγραφές. Aλλες εταιρείες δοκιμάζουν νέες χημικές συνθέσεις και υλικά στους δύο πόλους των μπαταριών τους. Εντύπωση προκαλεί στον επισκέπτη το αποστειρωμένο εργασιακό περιβάλλον των εργοστασίων μπαταριών, με τους εργαζόμενους να φορούν λευκές φόρμες, μάσκες και γάντια. «Δεν θέλουμε ξένα σώματα μέσα στις μπαταρίες μας», λέει ο κ. Πίτερς.
Κατασκευαστικές προκλήσεις
Οι νέες μπαταρίες πρέπει να φορτίζουν γρήγορα και να αντέχουν χιλιάδες κύκλους φόρτισης και αποφόρτισης. Πρέπει να διαχέουν τη θερμότητα, χωρίς να δημιουργούν κινδύνους ανάφλεξης και να είναι αποδοτικές σε κάθε κλίμα.
Αν και οι μηχανολόγοι έχουν δώσει λύση σε κάθε ένα από τα παραπάνω προβλήματα, δεν πέτυχαν να δημιουργήσουν ένα προϊόν που να συνδυάζει όλες τις παραπάνω ιδιότητες. Την ίδια ώρα, το καίριο ζήτημα της τιμής παραμένει άλυτο, καθώς τα υλικά παραμένουν ιδιαίτερα δαπανηρά.
Οι στόχοι που είχε θέσει το υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, το 1991, για μπαταρίες κίνησης αυτοκινήτων που θα κόστιζαν 150 δολάρια ανά κιλοβατώρα απόδοσης αποδείχθηκαν υπερβολικά αισιόδοξοι. Δεκαοκτώ χρόνια αργότερα, οι μπαταρίες αυτές κοστίζουν 750 με 1.000 δολάρια, ενώ μία συμβατική μπαταρία αυτοκινήτου κοστίζει λιγότερο από 100 δολάρια. Το υπουργείο έθεσε έτσι νέο στόχο στα 500 δολάρια μέχρι το 2012.
Θέμα τιμής
«Εκτιμώ πως μπορούμε να φθάσουμε το στόχο αυτόν», λέει ο Πάτρικ Ντέιβις, διευθυντής προγραμμάτων του υπουργείου Ενέργειας στην Ουάσιγκτον. Για την αισιοδοξία του κ. Ντέιβις ευθύνονται οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης για μεγάλες χρηματοδοτήσεις του τομέα, που με τη σειρά τους πρέπει να οδηγήσουν σε τόνωση της ζήτησης. Τον Μάρτιο, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του σε κέντρο δοκιμών ηλεκτρικών οχημάτων στην Πομόνα της Καλιφόρνιας, ο πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε την ψήφιση φοροαπαλλαγών ύψους 7.500 δολαρίων για κάθε καταναλωτή, που αγοράζει υβριδικό όχημα. «Η επένδυση αυτή δεν θα περιορίσει μόνο την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές πετρελαίου, αλλά θα προσφέρει δουλειές στους Αμερικανούς», είχε πει ο Μπαράκ Ομπάμα. Τα πράγματα δυσκολεύουν, όμως, όταν ο στόχος αφορά τη δημιουργία μαζικής ζήτησης για τα ηλεκτρικά οχήματα. Το περιοδικό Consumer Report δημοσίευσε πρόσφατα αφιέρωμα για το ζήτημα της τιμολόγησης ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων, στο οποίο ανέλυε το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Chevrolet με το νέο της μοντέλο Chevy Volt, που αναμένεται να κυκλοφορήσει το χειμώνα του 2010.
Το όχημα, ικανό για αυτόνομη κίνηση 55 χιλιομέτρων χωρίς φόρτιση, συνεχίζει να είναι απαγορευτικά ακριβό, καθώς η μπαταρία του και μόνο θα κοστίζει έως και 16.000 δολάρια, χωρίς στην τιμή αυτή να περιλαμβάνεται το αναγκαίο σύστημα ψύξης και διαχείρισης του ενεργειακού φορτίου της. Αν και η κατασκευάστρια εταιρεία του αυτοκινήτου, η General Motors, αρνήθηκε να επιβεβαιώσει τις εκτιμήσεις του περιοδικού Consumer Report σχετικά με το κόστος των μπαταριών, στελέχη της εξέφρασαν την αισιοδοξία τους ότι η τιμή αυτή θα υποχωρήσει σημαντικά μέχρι την ημέρα κυκλοφορίας του μοντέλου.
Σε ανοδική πορεία τα υβριδικά στην Ελλάδα
Αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς η αγορά υβριδικών αυτοκινήτων και στην Ελλάδα, αν και βέβαια ακόμα μιλάμε για μικρούς αριθμούς. Το Prius της Toyota είχε πωλήσει μόνο τέσσερα κομμάτια το 2003, όταν πρωτοήρθε στην ελληνική αγορά. Το 2008 έδωσε 585 αυτοκίνητα. Η άνοδος είναι διαρκής: 112 οχήματα το 2004, 176 το 2005, 222 το 2006 και 363 οχήματα το 2007. Το πρώτο εξάμηνο του 2009 πωλήθηκαν 241 Prius. Τα υβριδικά μοντέλα της Lexus είχαν επίσης αξιοσημείωτη άνοδο. Το 2008 πούλησαν 420 οχήματα, έναντι μόλις 48 του 2005. Το πρώτο εξάμηνο του 2009 κυκλοφόρησαν 195 νέα υβριδικά Lexus.
Δυναμική είναι η είσοδος και της άλλης ιαπωνικής εταιρείας που εισάγει υβριδικά στην Ελλάδα, της Honda. Το μοντέλο Honda Civic Hybrid πούλησε 1.060 αυτοκίνητα το 2008, την πρώτη χρονιά που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. Το 2009 έχουν πωληθεί 350 υβριδικά Civic, ενώ η Honda αποφάσισε να φέρει και το υβριδικό Insight, το φτηνότερο στην αγορά. Νέο Prius έχει φέρει και η Toyota, ενώ σύντομα βγαίνει και υβριδικό Auris.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30/07/2009)