Με δεδομένο το «όχι» σε λιθάνθρακα και πυρηνικά και το σβήσιμο του λιγνίτη, το φυσικό αέριο είναι πλέον το νέο καύσιμο βάσης, με το 72% της εγχώριας κατανάλωσης να αφορά την ηλεκτροπαραγωγή.
Εδώ και χρόνια είναι γνωστό ότι οι σχεδιαζόμενοι αγωγοί αερίου, όπως ο ITGI (Αζερμπαϊτζάν – Τουρκία – Ελλάδα – Ιταλία) και ο South Stream (Ρωσία – Βουλγαρία – Ελλάδα – Ιταλία) εφόσον υλοποιηθούν θα καταστήσουν την χώρα μας σε έναν μεγάλης σημασίας ενεργειακό κόμβο.
Το τελευταίο διάστημα, με δεδομένη την δυνατότητα των εγκαταστάσεων του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα να στείλουν έως και 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα ετησίως στην Βουλγαρία, αγωγοί όπως ο IGB (Κομοτηνή – Στάρα Ζαγκόρα) τοποθετούν την Ελλάδα και σε ρόλο χώρας-τροφοδότη, παρόλο που δεν είναι παραγωγός.
Ωστόσο, η έκθεση του ΣΕΕΣ, του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής για τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό (2010-2020) αναδεικνύουν μία ακόμη αναμφισβήτητη πραγματικότητα: οι αγωγοί χρειάζονται για να μην μείνουμε και από ρεύμα…
Οι τρέχουσες ανάγκες της χώρας σε φυσικό αέριο για την ηλεκτροπαραγωγή είναι της τάξης των 3 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου τον χρόνο. Η παραγωγή ηλεκτρισμού καλύπτει σχεδόν τα ¾ της κατανάλωσης του εισαγόμενου καυσίμου στην χώρα, όταν στην αμέσως επόμενη χώρα με την μεγαλύτερη συμμετοχή, η οποία είναι η Ιρλανδία, η ηλεκτροπαραγωγή καλύπτει το 68% περίπου.
Στα βασικά σενάρια αναφοράς του ΣΕΕΣ για την κατανάλωση ηλεκτρισμού προβλέπεται ότι αυτή θα είναι μειωμένη από 3% έως 15% μεταξύ 2010 και 2020 σε σχέση με παλαιότερες προβλέψεις, ξεκινώντας από σχεδόν 60.000 γιγαβατώρες τον χρόνο και φθάνοντας τις 84.000 γιγαβατώρες, στο τέλος του χρονικού ορίζοντα που πιάνει ο σχεδιασμός.
Ακόμη και αυτό, όμως, σημαίνει ότι τα 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα που σήμερα χρειάζεται η ηλεκτροπαραγωγή θα γίνουν πολύ περισσότερα, ενώ παράλληλα θα αυξάνονται εμφανώς και οι καταναλώσεις στα νοικοκυριά καθώς και στον εμποροβιομηχανικό τομέα.
Με βάση πάντα τις εκτιμήσεις των εν Ελλάδι «γκουρού» της ενέργειας, του υπό τον κ. Ραφαήλ Μωυσή Συμβουλίου, έως το 2015 και με δεδομένο ότι η οικονομική κρίση θα έχει ξεπεραστεί, η κατανάλωση στην ηλεκτροπαραγωγή θα έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 60% σε σχέση με σήμερα, καθώς θα φτάνει τα 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Σε αυτά τα επίπεδα θα σταθεροποιηθεί μέχρι τα πρώτα χρόνια της μεθεπόμενης δεκαετίας για να εκτοξευθεί στη συνέχεια προς τα 9 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο.
Αν συνυπολογισθεί ότι θα φτάσουμε τα 12 δισεκατομμύρια κυβικά σε ανάγκες φυσικού αερίου τον χρόνο μαζί με τις οικιακές και τις επιχειρηματικές καταναλώσεις, προκύπτει ότι χρειαζόμαστε επιπλέον 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου ή 200% παραπάνω σε σχέση με σήμερα για αν είμαστε καλυμμένοι απέναντι στην ζήτηση.
Όσο και αν αυτά φαντάζουν μακρινά σενάρια, ο χρόνος κάποια στιγμή αρχίζει να πιέζει, ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς ότι από τις τρεις διακρατικές συμβάσεις της ΔΕΠΑ, οι δύο (Ρωσία και Αλγερία) λήγουν το 2016 και η τρίτη (Τουρκία) η οποία και προβλέπει τις μικρότερες ποσότητες, λήγει σε δεκατρία περίπου χρόνια από σήμερα, δηλαδή το 2022, όταν σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΣΕΕΣ θα ξεκινά το άλμα της συνολικής μας κατανάλωσης από τα περίπου 7,5 στα περίπου 12 δισεκατομμύρια κυβικά οκτώ χρόνια αργότερα.
Τι έχουμε, λοιπόν, μπροστά μας, εάν όλα πάνε κατ΄ ευχήν;
- Επιπλέον 2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από την Gazprom, μέσω του παραδοσιακού αγωγού φυσικού αερίου που μας παραδίδει το πολύτιμο καύσιμο στα σύνορα με την Βουλγαρία, σε ένα σύστημα που θα χρειαστεί σημαντικές αναβαθμίσεις.
- Επιπλέον 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, εφόσον έχει ολοκληρωθεί ο South Stream μέσα από μια πορεία «μάχης» και αντικρουόμενων συμφερόντων απέναντι σε σχέδια όπως ο Nabucco.
- Επιπλέον 2,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, εφόσον έχει ολοκληρωθεί ο ITGI, σε μία εξέλιξη που προϋποθέτει και τη συναίνεση της Τουρκίας.
Ακόμη κι αν δεχθούμε πως οι αγωγοί αυτοί ολοκληρώνονται και – πολύ περισσότερο – ακόμη κι αν είμαστε βέβαιοι ότι οι παραγωγές χώρες, είτε μιλάμε για την «ρωσική αρκούδα» είτε και για επίδοξους νέους προμηθευτές, όπως το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Καζακστάν ή και το Ιράν, μπορούν αν γεμίσουν τους αγωγούς, πού φτάνουμε; Μα, ακριβώς στα 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα που μας χρειάζονται για να είμαστε σταδιακά καλυμμένοι σταδιακά από το 2022 έως το τέλος εκείνης της δεκαετίας.
Με απλά λόγια, το μήνυμα του ΣΕΕΣ είναι το εξής: εφόσον θέλουμε να καταστεί το αέριο σε κυρίαρχο καύσιμο βάσης, αφού ο λιγνίτης φθίνει, οι πετρελαϊκές μονάδες κλείνουν και λιθάνθρακας και πυρηνικά τρομάζουν Πολιτεία και κοινωνία, είναι μονόδρομος να γίνουν οι αγωγοί για να μην μείνουμε από ρεύμα ή και από θέρμανση και …βιομηχανία στο σχετικά προβλέψιμο μέλλον.
Η Ρεβυθούσα και οι αποθήκες
Κι αν κάτι πάει στραβά με κάποιον αγωγό; Εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η σημασία των αποθηκών του ΔΕΣΦΑ, του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου στη νήσο Ρεβυθούσα στον κόλπο των Μεγάρων. Η τελευταία αναβάθμιση των δεξαμενών επιτρέπει ως μάξιμουμ διοχέτευσης στο σύστημα έως και 14 εκατ. κυβικά μέτρα αερίου την ημέρα, ενώ η σχεδιαζόμενη εγκατάσταση και τρίτης δεξαμενής μπορεί να μας πάει έως και τα 20 εκατ. κυβικά την ημέρα ή περίπου 7 δισεκατομμύρια τον χρόνο!
Ακούγεται σούπερ αλλά θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και το ότι θα δίνουμε, εφόσον γίνει ο IGB, περί το 1 δισεκατομμύριο στη Βουλγαρία αλλά και το ότι ασφαλώς δεν μπορεί να στηριχθεί επί μακρόν σε απόλυτο βαθμό η κάλυψη της χώρας από τα φορτία υγροποιημένου αερίου (LNG) που αποθηκεύονται στο νησί.
Εξ ου και οι σχεδιασμοί για την κατασκευή και νέου αποθηκευτικού χώρου, αυτήν την φορά στην Βόρεια Ελλάδα, εξ ου και οι πρόσφατη συμφωνία Αθήνας – Βουκουρεστίου για την ενιαιοποίηση των συνδέσεων Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρουμανίας – Ουγγαρίας, η οποία θα μας δώσει πρόσβαση στους αποθηκευτικούς χώρους των Ρουμάνων.
Είναι αλήθεια, πάντως, ότι οι εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ θα αναδειχθούν σε «καρδιά» του συστήματος, προϊόντος του χρόνου…
(Δημοδιεύεται και στην εφημερίδα ΑΞΙΑ, 01/08/2009)