Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερο γίνεται αναφορά στα κτίρια και στις δυνατότητες για εξοικονόμηση ενέργειας που αυτά παρουσιάζουν. Τελευταίες πρωτοβουλίες του Υπουργείου Ανάπτυξης επικεντρώνονται στο κτίριο είτε αυτές αφορούν τον ευρύτερο δημόσιο τομέα (π.χ βλέπε το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» που απευθύνεται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση), είτε αναφέρονται στις απλές κατοικίες (π.χ απόσυρση ενεργοβόρων κλιματιστικών και αντικατάσταση με νέα προηγμένης τεχνολογίας, επιδότηση για την ενεργειακή αναβάθμιση παλαιών κτιρίων κ.α).
Ακόμη και η πρόσφατη ΚΥΑ που επιτρέπει τη δυνατότητα εγκατάστασης μικρών φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες κατοικιών αφορά τα κτίρια, τα οποία προσφέρουν τεράστιες και ανεκμετάλλευτες δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας. Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία ο κτιριακός τομέας στην Ελλάδα, ο οποίος περιλαμβάνει κατοικίες, γραφεία, καταστήματα και εμπορικά εκμεταλλεύσιμα κτίρια (π.χ ξενοδοχεία, νοσοκομεία κλπ) είναι υπεύθυνος για το 34% της συνολικής εγχώριας κατανάλωσης, δηλαδή ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό.
Μέχρι σήμερα η αντιμετώπιση του οικιστικού τομέα στη χώρα μας αναφορικά με τις δυνατότητες εξοικονόμησης ή και παραγωγή ενέργειας (όπως λ.χ είναι στην περίπτωση των ηλιακών θερμικών συστημάτων και φωτοβολταϊκών) υπήρξε αποσπασματική χωρίς ποτέ το κτίριο ν’ αποτελέσει αντικείμενο μιας συνολικής πολιτικής. Παρά το γεγονός ότι το κτίριο αποτελεί τη βάση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, αφού είναι το κτιριακό κέλυφος εντός του οποίου ο άνθρωπος αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης έχει πράγματι αξιολογήσει σωστά τον ρόλο του κτιρίου στο γενικότερο πλαίσιο της εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης ενέργειας, και ωθούμενη μάλιστα από τις Κοινοτικές Οδηγίες για τους στόχους του 20% μέχρι το 2020, έχει προχωρήσει στην επεξεργασία και θεσμοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων που στόχο έχουν την εισαγωγή και εφαρμογή πρακτικών για την εξοικονόμηση ενέργειας. Πλην όμως το κεφάλαιο «Κτίριο και Ενέργεια» είναι τεράστιο και είναι αμφίβολο εάν τα μεμονωμένα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί μέχρι σήμερα, με τα προσφερόμενα αντίστοιχα οικονομικά κίνητρα, μπορούν να αποφέρουν απτά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Αυτό που απαιτείται είναι μια συνολική και μακροχρόνια προσέγγιση με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στον οικιστικό τομέα και την παράλληλη αξιοποίηση του για παραγωγή ενέργειας που προσφέρει το κτίριο. Προπαντός θα πρέπει να υπάρξει μια εστιασμένη προσπάθεια για την ενεργειακή εκπαίδευση των μηχανικών, των διαχειριστών, των επιχειρηματιών και γενικά όλου του κύκλου των εμπλεκομένων με την κατασκευή και συντήρηση κτιρίων. Ακόμη θα πρέπει να συνεχισθεί και να ενισχυθεί η πανελλαδική καμπάνια ενημέρωσης για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια που ξεκίνησε πρόσφατα το ΥΠΑΝ (ένα μέρος της οποίας υπό μορφή Συμβουλών για Εξοικονόμηση Ενέργειας δημοσιεύονται σήμερα και θα παραμείνουν για όλον τον Αύγουστο στο energia.gr).
Πάνω απ’ όλα θα πρέπει να γίνει κοινή συνείδηση ότι τα κτίρια, είτε τα υπάρχοντα είτε αυτά που κατασκευάζονται ή που τώρα σχεδιάζονται, προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες για εξοικονόμηση ενέργειας κάτι το οποίο μεταφράζεται σε συνεχή μείωση του κόστους θέρμανσης, ψύξης και ηλεκτροδότησης. Θερμομόνωση, σωστή αρχιτεκτονική σχεδίαση (για να αποφεύγονται μεγάλα θερμικά φορτία χειμώνα – καλοκαίρι), τοποθέτηση σκιάστρων, επιλογή κατάλληλων χρωμάτων για τις εξωτερικές επιφάνειες, επιλογή του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού βάσει ενεργειακών κριτηρίων, ευρεία χρήση πράσινου, ηλιακοί θερμοσίφωνες, φωτοβολταϊκά, ενισχυμένα κουφώματα, βελτίωση – ρύθμιση ηλεκτρικών συσκευών, όλα αυτά αποτελούν εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία, μέρος μιας συνολικής αντιμετώπισης, που εάν εφαρμοστούν έστω και τμηματικά, με την θέσπιση κατάλληλων κινήτρων, μπορούν σωρευτικά και σε βάθος χρόνου να επιτύχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Και επειδή τα κτίρια είναι ανθρωποκεντρικά απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή αποτελεσματικών ενεργειακών πρακτικών στο δομημένο χώρο είναι η εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Εκεί πιστεύουμε ότι θα πρέπει πρωτίστως να εστιασθούν οι προσπάθειες της Πολιτείας.