Η εξεύρεση ενός modus vivendi ανάμεσα στη Γεωργία και τη Ρωσία θα είναι μια από τις δυσκολότερες προκλήσεις στην προσπάθεια σταθεροποίησης του Καυκάσου: Στην χώρα αυτή σε αντίθεση με την Ουκρανία και τη Μολδαβία ή και τη Λευκορωσία δεν υπάρχει φιλορωσική πολιτική παράταξη. Με δύο λόγια δεν αρκεί η αποχώρηση του Σαακασβίλι από την εξουσία για να κλείσουν οι πληγές που άνοιξε η πολεμική σύγκρουση του Αυγούστου του 2008 στη Νότια Οσετία.
Μόλις οι μεταρρυθμίσεις του Γκορμπατσόφ επέτρεψαν τα πρώτα δημοκρατικά ανοίγματα το 1990 η Γεωργία εξέλεξε πρόεδρο τον εθνικιστή Ζβιάντ Γκαμσχαχουρντία, που οδήγησε τη χώρα στην απόσχιση από την ΕΣΣΔ. Η επιστροφή του Σεβαρντνάτζε στην Τιφλίδα δύο χρόνια αργότερα, παρά τους στενούς δεσμούς του τελευταίου υπουργού Εξωτερικών της ΕΣΣΔ με τη ρωσική ηγεσία, δεν μπόρεσε να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Μόσχα.
Η ανυπακοή της Γεωργίας έχει βαθιές ρίζες στο χρόνο: Η Σοβιετική Ρωσία μπόρεσε να ελέγξει τη χώρα μόλις το 1921, όταν ο Ορτζονικίτζε στενός συνεργάτης του Στάλιν εισέβαλε και ανέτρεψε την κυβέρνηση που έλεγχαν οι Μενσεβίκοι. Στη συνέχεια οι σε τακτά χρονικά διαστήματα καθαιρέσεις και αποπομπές της τοπικής κομματικής εξουσίας στη Γεωργία πιστοποιούσαν ότι ο τοπικός εθνικισμός παρέμενε συνεχώς σε αναβρασμό. Το γεγονός ότι ο Στάλιν αλλά και ο περιβόητος αρχηγός των Υπηρεσιών Ασφαλείας Μπέρια ήσαν Γεωργιανοί δεν επηρέασε την αντιρωσική διάθεση της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού. Η Γεωργία, χώρα με κρατική υπόσταση και εθνική ταυτότητα αρκετών αιώνων, συμμάχησε τον 18ο αιώνα με τη Ρωσία για να αποφύγει την κατάκτησή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μια συμμαχία που εξελίχθηκε γρήγορα σε υποτέλεια και στη συνέχεια σε προσάρτηση. Οι συνεχείς πόλεμοι του ρωσικού στρατού με του μουσουλμάνους του Καυκάσου κράτησαν ζωντανή την απειλή του οθωμανικού κινδύνου και απέτρεψαν εξέγερση της Τιφλίδας κατά της κεντρικής κυβέρνησης στην Αγία Πετρούπολη.
Η παραμονή στην εξουσία του Σαακασβίλι, που έχει την ευθύνη της έναρξης των περσινών εχθροπραξιών, εξυπηρετεί τη Μόσχα, καθώς τη διευκολύνει στο να καθιστά μη αντιστρέψιμη τη de facto προσάρτηση της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας: Ενας νέος πρόεδρος που θα συμπεριφερόταν στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας και θα ήταν διατεθειμένος να διαπραγματευθεί καθεστώς ευρύτατης αυτονομίας για τις αποσχισθείσες περιοχές θα έφερνε τη Μόσχα σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Με άλλα λόγια, ο Σαακασβίλι με τις περσινές επιλογές του διευκόλυνε τη Μόσχα να προωθήσει τις θέσεις της στον Καύκασο και μάλιστα ως αμυνόμενη σε μια πολεμική εμπλοκή που προεκλίθη από την Τιφλίδα.
Πρόκειται για μια κατάσταση πραγμάτων στους αντίποδες των όσων κυοφορούνται στην Ουκρανία, όπου ο νυν πρόεδρος Γιουσένκο που καταγράφει ποσοστά 2%-3% στις δημοσκοπήσεις θα αποχωρήσει μετά τις εκλογές του προσεχούς Ιανουαρίου με πιθανούς διαδόχους είτε τον Γιανούκοβιτς είτε την Τιμοσένκο, που θα επιδιώξουν εξομάλυνση με τη Μόσχα με πρώτο μέτρο το πάγωμα της προσέγγισης με το ΝΑΤΟ. Μετά την επερχόμενη αλλαγή στο Κίεβο, η μοναξιά και περιχαράκωση του Σαακασβίλι στην Τιφλίδα θα είναι ακόμη πιο σκληρή.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 04/08/2009)