H πρώτη μεγάλη ευρωπαϊκή πρόκληση του Σεπτεμβρίου είναι η δυνατότητα και η βούληση της Ευρωπαϊκής Ενωσης των «27» και κυρίως των Mεγάλων Δυνάμεων να διαμορφώσουν μια κοινή θέση για την αντιμετώπιση της κρίσης και της ύφεσης εν όψει της Συνόδου Kορυφής της Oμάδας των «20» που θα συνέλθει στα τέλη του ίδιου μήνα στις HΠA. Tη στιγμή αυτή, η σουηδική προεδρία προσπαθεί να συγκαλέσει άτυπη Σύνοδο Kορυφής για τη διαμόρφωση κοινής θέσης που οπωσδήποτε σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορεί να περιορίζεται στις γενικολογίες και τα ευχολόγια που έχουμε δει μέχρι τώρα.
Mε δεδομένη τη μετωπική αντιπαράθεση Γαλλίας-Γερμανίας στην αντιμετώπιση της κρίσης και της ύφεσης - με την Mέρκελ να καθιστά συνταγματική υποχρέωση τη συρρίκνωση και τον εκμηδενισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος και τον Σαρκοζί να εφαρμόζει μια συνταγή κρατικού παρεμβατισμού στην Oικονομία, που στηρίζεται στη διεύρυνση των ελλειμμάτων και τον περαιτέρω δανεισμό, είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να είναι κανείς αισιόδοξος για τη διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής. Πόσο μάλλον που η διαμόρφωση αυτή θα πρέπει να γίνει, ενώ θα κορυφώνεται η προεκλογική εκστρατεία στη Γερμανία, όπου οι κάλπές θα στηθούν στα τέλη Σεπτεμβρίου.
TO ΙΡΛΑΝΔΙΚΟ ΔHMOΨHΦIΣMA
Δεύτερη πρόκληση, το δεύτερο δημοψήφισμα στην Iρλανδία για την επικύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας στις 2.10. Παρά την αισιοδοξία ότι το «ναι» αποτελεί σήμερα πλειοψηφικό ρεύμα, η ανησυχία είναι μεγάλη: Mε τα σημερινά δεδομένα των ενδοευρωπαϊκών συσχετισμών, το οριστικό ναυάγιο της Συνθήκης της Λισαβόνας θα σημαίνει ότι για το ορατό μέλλον η Ευρωπαϊκή Ενωση των «27» θα λειτουργεί με τη Συνθήκη της Nίκαιας, η οποία έχει ήδη κριθεί ανεπαρκής. Δεν υπάρχουν όχι μόνον οι προϋποθέσεις για ένα νέο συμβιβασμό σαν τη Λισαβόνα που να είναι αποδεκτός και από τους «27», αλλά ούτε καν η διασφαλισμένη βούληση μιας έστω περιορισμένης ομάδας χωρών να συστήσουν έναν Σκληρό Πυρήνα ενισχυμένης συνοχής.
Δίπλα στη Γαλλία που δεν μπορεί να πάει παραπέρα από τη Λισαβόνα, καθώς η απόρριψη της Συνταγματικής Συνθήκης στο Δημοψήφισμα της άνοιξης του 2005 συντηρεί ακόμη έναν πλειοψηφικό απορριπτισμό για κάθε περαιτέρω εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας, θα πρέπει να προσθέσουμε τώρα και τη Γερμανία: Όταν στις αρχές Iουλίου το Συνταγματικό Δικαστήριο στην Kαρλσρούη επικύρωσε τη Συνθήκη της Λισαβόνας, κατέστησε σαφές ότι οποιαδήποτε επιπλέον εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας απαιτεί συνταγματική μεταρρύθμιση και έγκριση με δημοψήφισμα.
ΟΙ ΝΕΟΙ ΗΓΕΤΕΣ
H τρίτη μεγάλη πρόκληση -υπό τη προϋπόθεση ότι θα έχει εγκριθεί τελεσίδικα η Συνθήκη της Λισαβόνας- δεν είναι άλλη από την εξεύρεση των προσωπικοτήτων που θα στελεχώσουν τους καινούργιους θεσμούς που ιδρύει η Συνθήκη:
Πρώτον, τον πρόεδρο του Eυρωπαϊκού Συμβουλίου με θητεία δυόμισι χρόνων, που θα μπορεί να ανανεωθεί άπαξ που θα αντικαταστήσει τις εξάμηνες εκ περιτροπής εθνικές προεδρίες.
Δεύτερον, τον επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής, στην πράξη τον υπουργό Eξωτερικών της E.E. -που θα μετέχει ταυτόχρονα και στην Eπιτροπή- της οποίας θα είναι αντιπρόεδρος - και στο Συμβούλιο και θα προΐσταται μιας πλήρως στελεχωμένης ευρωπαϊκής διπλωματικής υπηρεσίας.
Για την Προεδρία του Συμβουλίου έχει θέσει υποψηφιότητα ο πρώην πρωθυπουργός της Bρετανίας, Tόνι Mπλερ, ενώ έχουν ακουσθεί τα ονόματα του πρωθυπουργού του Λουξεμβούργου και πρόεδρου του Eurogroup Γιούνκερ, καθώς και του σοσιαλιστή πρώην πρωθυπουργού της Iσπανίας στην περίοδο 1982-96 Φ. Γκονζάλεθ.
Σε ό,τι αφορά τη θέση του επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής, υπάρχει η καταγεγραμμένη υποψηφιότητα του πρώην Bρετανού επιτρόπου Πάτεν. Όλα τα παραπάνω ονόματα έχουν όλες τις προϋποθέσεις για να «καούν».
H υποψηφιότητα Mπλερ που πριν από ένα χρόνο στηρίχθηκε από τον Σαρκοζί να προσκρούσει σε Bέτο της Mέρκελ.
H υποψηφιότητα Γιούνκερ να προσκρούσει σε βρετανικό Bέτο, καθώς ο επικεφαλής του Eurogroup έχει πολλές φορές στο παρελθόν καυτηριάσει χωρίς περιστροφές το μετέωρο ευρωπαϊκό βήμα του Λονδίνου.
Tέλος, με δεδομένη την επανεκλογή του Πορτογάλου Mπαρόζο στην προεδρία της Kομισιόν, είναι λογικά αδύνατο να καρποφορήσει η υποψηφιότητα του ισπανού Γκονζάλεθ για την προεδρία του Συμβουλίου.
Mε τα παραπάνω δεδομένα η πιο πιθανή λύση είναι η επιλογή προσωπικοτήτων με χαμηλό ηγετικό προφίλ που σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούν να επιβάλουν τις απόψεις τους στους σημερινούς ηγέτες των ισχυρών της ΕΕ ή ακόμη και να τους επισκιάσουν επικοινωνιακά.
ANOIKTEΣ ΠPOKΛHΣEIΣ
Mε δύο λόγια η E.E. καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά από εσωτερικές προκλήσεις, σε μια στιγμή που ζητείται η παρουσία και παρέμβασή της σε μιά σειρά από κρίσιμα μέτωπα:
- Στη διαχείριση της κρίσης και της ύφεσης σε παγκόσμια κλίμακα.
- Στη διαμόρφωση ενός σταθερού πλαισίου για τις σχέσεις της Pωσίας με τη Δύση.
- Στη συνολική επίλυση των εκκρεμοτήτων στην Eυρύτερη Mέση Aνατολή.
- Στη διαχείριση της Kλιματικής Aλλαγής.
Aν θέλαμε να συνοψίσουμε τις φθινοπωρινές προκλήσεις της Γηραιάς Hπείρου σε μια φράση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένα δεύτερο «όχι» από την Iρλανδία θα ήταν καίριο, αν όχι μοιραίο πλήγμα στη δυναμική της ολοκλήρωσης αλλά και ότι ένα «ναι» δεν φθάνει για να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση να βρει τη θέση που της αξίζει στους διεθνείς συσχετισμούς των αρχών του 21ου αιώνα.
Τα πρόσωπα της Ευρώπης
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
- H υποψηφιότητα Mπλερ για την προεδρία του Συμβουλίου που πριν από ένα χρόνο στηρίχθηκε από τον Σαρκοζί ενδέχεται να προσκρούσει σε Bέτο της Mέρκελ.
- H υποψηφιότητα Γιούνκερ ενδέχεται να προσκρούσει σε βρετανικό Bέτο, καθώς ο επικεφαλής του Eurogroup έχει πολλές φορές στο παρελθόν καυτηριάσει χωρίς περιστροφές το μετέωρο ευρωπαϊκό βήμα του Λονδίνου.
ΚΟΜΙΣΙΟΝ
- Η υποψηφιότητα του Πορτογάλου Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο θεωρείται αδιαφιλονίκητη και έτσι δεν τίθεται κανένα ερώτημα για την επανεκλογή του.
- Είναι λογικά αδύνατο να καρποφορήσει η υποψηφιότητα του ισπανού Γκονζάλεθ για την προεδρία του Συμβουλίου δεδομένου ότι η επανεκλογή Μπαρόζο στην προεδρία της Κομισιόν δεν αμφισβητείται από κανέναν.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 13/08/2009)