Και η ηλιθιότητα έχει τα όριά της. Ισως όχι στην χώρα μας όμως. Που οι απιθανότητες περιγράφονται σαν λογικές εκτιμήσεις. Η πρόσφατη προσέγγιση Ρωσίας-Τουρκίας, που από χρόνια προειδοποιούσα πως θα ήταν πιθανότατη, υπήρξε για κάποιους προϊόν ελληνικής αβελτηρίας! Οι ελληναράδες του αντι-αμερικανισμού βρέθηκαν για μια ακόμη φορά ανάποδα. Με τα πόδια επάνω δηλαδή και το κεφάλι κάτω. Η προσέγγιση με την Ρωσία αποτελούσε για όλους την πανάκεια που θα μας προσέδιδε κύρος, απεξάρτηση από το αμερικανικό άρμα και διαπραγματευτικά ατού. Και ήρθε η προσέγγιση Μόσχας-Άγκυρας, όχι μη αναμενόμενη για όσους παρακολουθούν με σοβαρότητα το εξελισσόμενο διεθνές πολιτικό σκηνικό, να τους ανατρέψει τις βεβαιότητες. Και μέσα στην αναταραχή άρχισαν να εκστομίζουν τις συνήθεις ανοησίες.
Αντί να αξιολογήσουν την έλλειψη σχεδιασμού και μακροπρόθεσμων βεβαιοτήτων από τα οποία έπασχαν τα λεγόμενα ανοίγματα προς την Ρωσία, επικρίνουν και πάλι την κυβέρνηση για δειλία στις σχέσεις με την Μόσχα και για υποταγή στα κελεύσματα της Αμερικής. Ποιά δειλία όμως και ποιά ακριβώς υποταγή; Μήπως η Άγκυρα διέρρηξε τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και ξεκίνησε νέα φιλο-ρωσικά ανοίγματα; Αν δεν κάνω λάθος ο καινούργιος Αμερικανός πρόεδρος την Τουρκία ακριβώς επέλεξε για γεωστρατηγικό συνεργάτη και ανέδειξε σε χώρα ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας για τις διεθνείς εξελίξεις. Παράλληλα όμως και η Μόσχα της χτύπησε την πόρτα. Γιατί προφανέστατα την θεωρεί απαραίτητη για την διεκπεραίωση των μακροχρόνιων σχεδιασμών της.
Τί έκανε η Τουρκία για να πετύχει αυτές τις συνταρακτικές μετακινήσεις των μεγάλων δυνάμεων προς το μέρος των δικών της εθνικών συμφερόντων; Τίποτε απολύτως. Με τον κ. Ομπάμα δεν προλάβαινε. Με την πρώτη του επίσκεψη στην Ευρώπη ο Αμερικανός πρόεδρος αναγνώρισε την Τουρκία σαν τον σοβαρότερο γεω-στρατηγικό παράγοντα στον κόμβο της Ευρασίας. Λόγω κυρίως γειτνίασής της με Ιράν, Ιράκ και Ρωσία. Αλλά και επειδή αυτή την ώρα δεσπόζει στον μουσουλμανικό κόσμο σαν αντίβαρο στους ακραίους Σουνίτες του Κόλπου και τους Σιίτες της Τεχεράνης. Η Τουρκία έκατσε απλά και αναπαυτικά πάνω στην γεωγραφική της θέση. Και στην σοφία του λαού της που έφερε στην εξουσία ένα Μουσουλμανικό κόμμα με τάσεις μετριοπαθείς και διαλλακτικές.
Και η Ρωσία; Αυτή συνειδητοποίησε πως ο South Stream δεν μπορεί να χτισθεί δίχως την έγκριση της Αγκυρας για πέρασμα από τον δικό της θαλάσσιο χώρο. Η Τουρκία όμως δεν χάρηκε απλά από την προσέγγιση της Μόσχας. Ζήτησε και απαίτησε. Την κατασκευή δηλαδή πυρηνικών εργοστασίων με ρωσική τεχνολογία και οικονομική κάλυψη. Και την αξιοποίηση της Σαμψούντας και του λιμανιού-τέρμιναλ πετρελαίου Τσεϋχάν για την κατασκευή ενός καινούργιου αγωγού που θα μεταφέρει πετρέλαιο από την Ρωσία. Και που πιθανότατα θα σημάνει και το τέλος του πολυδιαφημισμένου αλλά ακόμα στον αέρα ευρισκόμενου αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Τί έκαναν οι Τούρκοι; Αφού θεμελίωσαν την αμετακίνητη αξία της χώρας τους για τις ανάγκες και τους σχεδιασμούς της Δύσης, διαπραγματεύθηκαν και απαίτησαν από τους Ρώσους ανταλλάγματα για να διευκολύνουν κάποιους δικούς τους, της Μόσχας δηλαδή, στόχους.
Στην Ελλάδα όμως των υπεραπαιτήσεων και της συνεχούς χίμαιρας τί, από την άλλη πλευρά, συμβαίνει; Κατορθώνουμε να ενοχλούμε τους πάντες με την γκρίνια και τις απαιτήσεις μας δίχως να θεμελιώνουμε δικαιώματα και να κατοχυρώνουμε θέσεις. Τί ήταν το περίφημο άνοιγμα στην Ρωσία; Θετική ανταπόκριση σε ρωσικές πρωτοβουλίες εξυπηρέτησης δικών τους στόχων και συμφερόντων δίχως την κατοχύρωση της οποιασδήποτε ελληνικής απαίτησης. Συμφωνήσαμε στον Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη αποδεχόμενοι πλειοψηφικό ρωσικό πακέτο –άρα και πλήρη έλεγχο– δίχως την έγγραφη δέσμευση για τις ποσότητες πετρελαίου που θα έκαναν τον αγωγό βιώσιμο. Το αποτέλεσμα είναι επτά φορές εγκαίνια και ούτε βίδα κατασκευής του έργου. Στο αέριο πάλι συμφωνήσαμε σε αίτημα της Γκάζπρομ για χρονική επέκταση της πελατειακής μας σχέσης για τα επόμενα 20 περίπου χρόνια. Διευκολύναμε έτσι την ρωσική εταιρία να εμφανίζει διευρυμένο πελατολόγιο στις διαπραγματεύσεις της για την δέσμευση του αερίου του Τουρκμενιστάν λ.χ.. Υπονομεύοντας έτσι τις προσπάθειες της Ευρώπης –και έμμεσα και των Αμερικανών– για δέσμευση των ποσοτήτων αυτών για τον αγωγό Ναμπούκο ή και για τον αγωγό προς Τουρκία – Ελλάδα – Ιταλία. Τί πήραμε σε αντάλλαγμα; Πρακτικά τίποτε.
Ισως κάποιοι να θεωρούν σαν αντιστάθμισμα την πρόταση της Μόσχας να ενταχθούμε στον πολυπροσφερόμενο South Stream. Που όμως ούτε αυτός έχει εξασφαλισμένες ποσότητες αερίου. Ούτε βέβαια και ζητήσαμε κάποια έγγραφη διαβεβαίωση από τους Ρώσους πως το έργο θα πραγματοποιηθεί και πως δεν θα υπάρξει, έστω, ανάμιξη της Τουρκίας. Μήπως να ζητούσαμε κι εμείς την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου; Αν κάτι τέτοιο προσέφερε η Μόσχα, η κατακραυγή στην Ελλάδα θα ενταφίαζε και την σκέψη ακόμη. Σίγουρα δε οι διάφοροι παραμυθολόγοι θα έβρισκαν και στο σχέδιο αυτό …αμερικανικό δάκτυλο!!
Κι όλα αυτά έγιναν, ενώ η χώρα δεν έπαψε να γκρεμίζει (παρά κάποιες προσπάθειες του Υπουργείου Εξωτερικών) τις γέφυρες, που ακόμη υπήρχαν, στενών σχέσεων με τις ΗΠΑ. Η χώρα μας δείχνει να στέκεται απέναντι στις ΗΠΑ σε πλήθος ζητημάτων, ενώ η εικόνα μας (αντι-αμερικανισμός στην κοινωνία, αντι-δυτική στάση ΜΜΕ, πολιτικών και πολιτειακών ηγεσιών) δεν παραπέμπει σε ιδιαίτερα φιλική χώρα. Σε μια ιστορική στιγμή μάλιστα που εμείς χρειαζόμαστε την Δύση παρά εκείνη εμάς. Γιατί λοιπόν να μην αδιαφορούν οι πάντες (ΗΠΑ, Ρωσία) για μάς;
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 13/08/2009)