Δεν υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ελλάδα από εκείνο του φθίνοντος και ταυτόχρονα γηράσκοντος πληθυσμού. Το δημογραφικό πρόβλημα είναι το υπ’ αριθμόν ένα εθνικό πρόβλημα.
Από τη δεκαετία του 1950, ήταν εμφανής η αρνητική εξέλιξη του μείζονος αυτού θέματος. Φαινόταν από το μεταναστευτικό κύμα των νέων ανθρώπων. Έτσι, μέσα σε 50 χρόνια, οδηγηθήκαμε στην ερήμωση της υπαίθρου και στη σταδιακή μείωση των γεννήσεων, ώστε σήμερα να μετράμε σε ετήσια βάση λιγότερες γεννήσεις και περισσότερους θανάτους. Η ευθύνη ανήκει αναλογικά σε όλες τις κυβερνήσεις της πεντηκονταετίας, με το μεγαλύτερο μερίδιο στις τελευταίες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. γιατί, ενώ ήταν εμφανής ο κίνδυνος, δεν τον αντιμετώπιζαν με την ανάλογη σοβαρότητα. Διατυπώνουμε την κατηγορία ότι από την πολιτεία τελείται ένα έγκλημα διαρκείας δια παραλείψεως.
Κουράστηκε ο γράφων, όταν ήταν στη Βουλή, να επισημαίνει την επείγουσα ανάγκη ανάσχεσης του προβλήματος. Δύο άρτιες προτάσεις νόμων και δεκάδες ερωτήσεις και επερωτήσεις φέραμε στη Βουλή, χωρίς να ιδρώσει το αυτί των αρμοδίων.
Για να είμαστε όμως ειλικρινείς, το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με ημίμετρα. Αντιμετωπίζεται με τη χάραξη συγκεκριμένης και μακράς πνοής δημογραφικής πολιτικής. Με προοπτική σε βάθος χρόνου. Και η πολιτική αυτή, για να έχει θετικά αποτελέσματα, πρέπει να ασκείται από κεντρικό φορέα. Είχαμε προτείνει τότε στη Βουλή, την ίδρυση υπουργείου «Δημογραφίας και Πληθυσμιακής Αποκέντρωσης» με πλήρη διοικητική διάρθρωση και οργάνωση και με γενναίο και δικό του προϋπολογισμό, το οποίο υπουργείο, με εκπόνηση μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προγραμμάτων κοινωνικού, οικογενειακού, οικονομικού χαρακτήρα, να θεμελιώσει πάγιες και διαρκείς συνθήκες υποβοήθησης του νεανικού πληθυσμού.
Παράλληλα, προγράμματα αναπτυξιακού χαρακτήρα με πολλαπλά κίνητρα στις υποανάπτυκτες παραμεθόριες περιοχές, π.χ. γεωργοκτηνοτροφικά προγράμματα στην Ήπειρο ή αλιευτικά ή τουριστικά στις νησιωτικές, θα ενίσχυαν τη μετεγκατάσταση πληθυσμών προς την της υπαίθρου, αλλά και την ισόρροπη ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας. Τα τελευταία θα μπορούσαν να αποτελέσουν και βασική προγραμματική θέση της καποδιστριακής αυτοδιοίκησης.
Τονίσαμε τότε ότι ένα υπουργείο Δημογραφίας και Πληθυσμιακής Αποκέντρωσης είναι εξίσου σημαντικό με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Οικονομίας. Γιατί δε μπορείς να έχεις εθνική άμυνα χωρίς στρατιώτες και δε μπορείς να έχεις οικονομική ανάπτυξη χωρίς νέους με κατάρτιση, παιδεία και εξειδίκευση. Δυστυχώς, όμως, δεν συνειδητοποιούν η πολιτεία και τα κόμματα εξουσίας αυτή τη μεγάλη εθνική ανάγκη. Δεν συνειδητοποιεί κανείς στο μέγεθός του αυτό το μεγάλο εθνικό πρόβλημα, το οποίο πρέπει να αποτελέσει έναν από τους κορυφαίους εθνικούς στόχους. Ιδού μια μεγάλη ουσιαστική μεταρρύθμιση με όραμα. Και μόνο ένα τέτοιο όραμα μαζί με ορισμένες άλλες βασικές πολιτικές συνιστώσες, όπως η αναβάθμιση των δημοκρατικών θεσμών που καθημερινά απαξιώνονται, καθώς και η αξία της κοινωνίας της αλληλεγγύης, θα αρκούσαν για την συσπείρωση των κοινωνικών δυνάμεων σε ένα κίνημα αναγέννησης της ελληνικής περιφέρειας.
Το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μπορεί να συνδεθεί άριστα και αποτελεσματικά με α) την αναδιάρθρωση της οικονομίας της χώρας με στόχο την αποκεντρωμένη ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη, β) την αύξηση της παραγωγικότητας μέσα από την σταθεροποίηση των σχέσεων των δυνάμεων της εργασίας και της εργοδοσίας και γ) τη σύνδεσή του σε μακροπρόθεσμη προοπτική με την ουσιαστική μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος. Όμως, για όλα αυτά χρειάζεται γόνιμη φαντασία, χρειάζεται όραμα, χρειάζεται δημιουργικό πάθος. Το δημογραφικό αποτελεί τη «σημαία» του Πολιτικού και Κοινωνικού Συνδέσμου «Ο Νικόλαος Ζορμπάς».
(Ο Παναγιώτης Κρητικός είναι πρώην Αντιπρόεδρος της Βουλής, υπήρξε δε και πρόεδρος σε τρεις επιτροπές αναθεώρησης του Συντάγματος. Είναι επίσης Πρόεδρος του Πολιτικού και Κοινωνικού Συνδέσμου «Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΟΡΜΠΑΣ»)