Με τους πρόσφατους εμπρησμούς, η οικολογική-περιβαλλοντική βλάβη της Αττικής είναι δύσκολο να υπολογιστεί.
Περίπου 150 χιλιάδες στρέμματα δόθηκαν στην πυρά. Το μεγαλύτερο μέρος των δασών και του πρασίνου δεν υπάρχει πλέον. Για τη μεγάλη αυτή καταστροφή, για την οποία την αποκλειστική ευθύνη φέρει ο πρωθυπουργός της χώρας και η ανίκανη κυβέρνησή του, δεν υπάρχει καμιά ευαισθησία που να οδηγήσει κάποιο μέλος της κυβέρνησης σε παραίτηση. Αλλωστε, όπως έχει διαπιστωθεί και στο παρελθόν, η κυβέρνηση ουδέποτε αναγνωρίζει τα λάθη της. Πάντα φταίνε οι άλλοι, και ιδιαίτερα η προηγούμενη κυβέρνηση (σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση) και αυτή σε καμιά περίπτωση.
Για τη μεγάλη αυτή καταστροφή του περιβάλλοντος της Αττικής θα έπρεπε, αν υπήρχε πολιτική «τσίπα», να υποβάλει την παραίτησή του ο αρμόδιος για την προστασία του Περιβάλλοντος υπουργός ΠΕΧΩΔΕ αλλά και ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Αττικής, στον οποίο υπάγονται οι δασικές υπηρεσίες, ειδικότερα:
Εναι γνωστό ότι ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ έχει παραμελήσει εντελώς το περιβάλλον και την οικιστική οργάνωση των περιοχών της χώρας και ιδιαίτερα της Αττικής και έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον του μόνο στα δημόσια έργα (κυρίως στους οδικούς άξονες). Τα πάντα τα συσχετίζει με την κατασκευή οδικών δικτύων, χωρίς την ένταξή τους σε έναν περιφερειακό σχεδιασμό. Ετσι η πολεο-δόμηση των περιοχών έχει αντικατασταθεί από την «οδο-δόμηση». Οι παρεμβάσεις του στον τομέα του περιβάλλοντος είναι ελάχιστες αλλά και αυτές έχουν οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, αναφέρονται δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις που σχετίζονται με τις πρόσφατες καταστροφές. Ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, με την ευκαιρία της επικαιροποίησης του Ρυθμιστικού Σχεδίου του 1985, δήλωσε ότι η Αττική θα μπορεί να χωρέσει στο μέλλον 8.000.000 κατοίκους. Δηλαδή, έδωσε την εντύπωση της οικιστικής εξάπλωσης και όχι της ανάσχεσης και του χαρακτηρισμού της Αττικής ως απέραντου οικοπέδου. Η δήλωση αυτή δημιούργησε προσδοκίες στους καπατατητές, εμπρηστές και κερδοσκόπους της γης σε βάρος των δασών και των άλλων χώρων πρασίνου.
Η δεύτερη περίπτωση αφορά την αφόρητη οικιστική πίεση που δέχεται η βορειοανατολική Αττική, λόγω της όλο και περισσότερο αυξανόμενης ανάγκης αποκέντρωσης των κατοίκων του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας. Αντί να διευκολύνει την πολεοδομική ανάπτυξη των περιοχών της βορειοανατολικής Αττικής που δέχονται την οικιστική πίεση, αυτή περιορίζει της περιοχές αυτές σε ρόλο φυσικού αποθέματος και χώρο σκουπιδιών (ως λ.χ. περιπτώσεις όπως Βαρνάβα, Γραμματικό, Πολυδένδρι, Αγ. Στέφανο, Ανοιξη, Δροσιά, Σταμάτα κ.λπ.).
Ο περιφερειάρχης Αττικής και οι δασικές υπηρεσίες, στην αρμοδιότητα του οποίου υπάγονται, φέρουν μεγάλη ευθύνη για την έλλειψη δασικών χαρτών και δασολογίου, με συνέπεια το κράτος να μη γνωρίζει ποιες εκτάσεις ανήκουν στην κυριότητά του αλλά και ποιες έχουν ή όχι δασική μορφή. Η έλλειψη αυτή έχει ως συνέπεια εκτάσεις που μπορεί να είναι στην πραγματικότητα δασικές, να χαρακτηρίζονται οικόπεδα ή και το αντίστροφο. Οι δασικές υπηρεσίες για να αποφύγουν την ευθύνη ονομάζουν γενικά και αόριστα πολλές περιοχές «δημόσιες διακατεχόμενες εκτάσεις» και μάλιστα ορισμένες από αυτές που, σήμερα, αποτελούν πόλεις. Ετσι οι πόλεις Αγίου Στεφάνου, Ανοιξης και Σταμάτας δεν μπορεί να πολεοδομηθούν λόγω του χαρακτηρισμού αυτών ως δημόσιων διακατεχόμενων δασικών εκτάσεων(!). Μάλιστα, για την Ανοιξη έχουν ανασταλεί εντελώς οι οικοδομικές εργασίες, παρά το γεγονός ότι σήμερα ο πολεοδομικός ιστός της περιλαμβάνει νόμιμες κατοικίες. Πολλοί ιδιοκτήτες των εκτάσεων αυτών έχουν δικαιωθεί στα δικαστήρια. Λόγω της σύγχυσης μεταξύ δασικών και μη εκτάσεων δεν είναι δυνατή η πολεοδόμηση των περιοχών, με συνέπεια ορισμένοι να αναγκάζονται να προσβλέπουν σε άλλες λύσεις. Ετσι, ελπίζω να γίνεται αντιληπτό γιατί οι πιο πάνω περιοχές γίνονται αντικείμενο της προτίμησης των εμπρηστών-κερδοσκόπων.
Συμπερασματικά, για τη μεγάλη καταστροφή του περιβάλλοντος της Αττικής, τουλάχιστον, ο υπουργός Περιβάλλοντος και ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Αττικής έπρεπε, ως αρμόδιοι, να υποβάλουν την παραίτησή τους, έστω και για λόγους σκοπιμότητας, για να δείξουν κάποια ευαισθησία στην κοινή γνώμη. Αυτό όμως χρειάζεται «πολιτική λεβεντιά», η οποία λείπει απ' όλα σχεδόν τα κυβερνητικά στελέχη. Μάλιστα ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, προκειμένου να διατηρήσει την προς τα έξω καλή εικόνα του, σε όλες τις περιπτώσεις καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος (λ.χ. Πάρνηθα, Πεντέλη κ.λπ.) σιωπά σκόπιμα ή βάζει μπροστά κάποιον άλλον υπουργό να προβεί σε καθησυχαστικές δηλώσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις υποδεικνύει στον πρωθυπουργό να προβεί στη γνωστή τυποποιημένη δήλωση ότι «οι καμένες εκτάσεις θα αναδασωθούν υποχρεωτικά», πράγμα που σημαίνει ότι σε μερικούς μήνες θα αρχίσουν να ξεφυτρώνουν στις εκτάσεις αυτές οι πρώτες βίλες.
Εν πάση περιπτώσει, το μεγαλύτερο μέρος του δασικού πλούτου της Αττικής δεν υπάρχει πλέον. Ο πρόσφατος εμπρησμός έπληξε και κατοικίες. Δεν απομένει παρά άλλη μια τέτοια κυβερνητική παράλειψη για να ολοκληρωθεί η καταστροφή της Αττικής. Ας ελπίσουμε ότι του χρόνου δεν θα υπάρχει αυτή η ανίκανη και καταστροφική για τη χώρα κυβέρνηση. Διαφορετικά, η Αττική ολόκληρη θα γίνει ένα οικόπεδο για να χωρέσουν τα 8 εκατομμύρια ανθρώπων, πράγμα που θα δικαιώσει τις προβλέψεις του εκπονούμενου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής και θα πραγματοποιηθεί το «όραμα» του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ για την παράδοση της Αττικής στους επιχειρηματίες κερδοσκόπους.
Ο κ. Δημ.Γ. Χριστοφιλόπουλος είναι Καθηγητής Θεσμών και Πολιτικής Χωροταξίας - Πολεοδομίας, μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών. Δικηγόρος
(Από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 31/08/2009)