Ο ενεργειακός τομέας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αναποτελεσματικότητας και έλλειψης πολιτικής της κυβέρνησης της Ν.Δ.
Εχουν περάσει λίγο περισσότερο από πέντε χρόνια από τότε που η προηγούμενη κυβέρνηση, μέσω ΥΠΑΝ και ΡΑΕ, παρέδωσε στη νέα κυβέρνηση του 2004 ένα πλήρες σύνολο νομοθετημάτων και κανονιστικών πράξεων, που αποτέλεσαν, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, μια μεγάλη μεταρρύθμιση του ενεργειακού τομέα της χώρας.
Σε αυτό περιλαμβάνονταν: α) ο νόμος 3175/2003 που καθιέρωσε την υποχρεωτική χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και το σύστημα Πιστοποιητικών Διαθεσιμότητας Ισχύος (μέρος του οποίου ήταν τα σχέδια προκήρυξης διαγωνισμών του ΔΕΣΜΗΕ για νέα ηλεκτροπαραγωγική ισχύ), β) τα πλήρη σχέδια των Κωδίκων για τη Διαχείριση του Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, γ) το σχέδιο νόμου για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου και τα πλήρη σχέδια κωδίκων για τη διαχείριση του συστήματος φυσικού αερίου, την τιμολόγηση των σχετικών υπηρεσιών, την πρόσβαση τρίτων και τη λειτουργία της Ρεβυθούσας και το εμπόριο φυσικού αερίου, δ) τα πλήρη σχέδια για την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Κρήτη, ε) τις κανονιστικές πράξεις και τα σχέδια πρόσθετων υπουργικών αποφάσεων για την ολοκλήρωση της νέας οργάνωσης του τομέα των πετρελαιοειδών, καθώς και το υπερσύγχρονο σύστημα ελέγχου του λαθρεμπορίου πετρελαίου (τα ΚΕΔΑΚ) σε πλήρη λειτουργία.
Αλλοπρόσαλλες τιμές
Κατά τα πέντε χρόνια που πέρασαν από τότε, η κυβέρνηση της Ν.Δ. εφάρμοσε κατά γράμμα το πακέτο αυτό νόμων και κανονιστικών πράξεων που παρέλαβε, χωρίς να προσθέσει απολύτως κανένα στοιχείο πολιτικής. Αντίθετα μάλιστα, καίρια στοιχεία των κανονιστικών διατάξεων τροποποιήθηκαν προς το χειρότερο, όπως για παράδειγμα οι στρεβλώσεις στην Ημερήσια Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας, οι οποίες οδήγησαν σε αλλοπρόσαλλες τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς. Επίσης δεν ολοκληρώθηκαν οι κώδικες της αγοράς φυσικού αερίου και συν τοις άλλοις η διαχείριση της Ρεβυθούσας παραμένει ακόμα στον αέρα, αδρανοποιήθηκαν οι μηχανισμοί ελέγχου ΚΕΔΑΚ, ακυρώθηκαν ανεξήγητα τα έργα εισαγωγής φυσικού αερίου στην Κρήτη, στην ουσία απέτυχε, ύστερα από μακρύ χρόνο κυοφορίας, ο διαγωνισμός του ΔΕΣΜΗΕ για νέα ηλεκτροπαραγωγική ισχύ κ.λπ. κ.λπ. Αντί σήμερα, πέντε χρόνια μετά, η χώρα να προετοιμάζει νέο κύκλο μεταρρύθμισης της αγοράς ενέργειας, η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν κατάφερε να εφαρμόσει σωστά ούτε καν τη μεταρρύθμιση που παρέλαβε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Στα θεσμικά και διοικητικά θέματα, τα πέντε αυτά χρόνια χαρακτηρίζονται από αδιαφάνεια και παλινωδίες, όπως η θλιβερή απαξίωση και αδρανοποίηση της ΡΑΕ, η αλλοπρόσαλλη διαχείριση της ΔΕΗ από γρήγορα εναλλασσόμενες διοικήσεις, καθώς και η αδυναμία του ΥΠΑΝ να εκτελέσει αποτελεσματικά ακόμα και τις δικές του διαδικασίες, όπως πρόσφατα φάνηκε με τον απαράδεκτο χειρισμό του διαγωνισμού για το λιγνιτωρυχείο της Βεύης, που θέτει σε κίνδυνο τη ΔΕΗ έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Οι νόμοι και οι αποφάσεις κατά τα πέντε αυτά χρόνια δεν προσέθεσαν ούτε κεραία στη μεταρρύθμιση που παρελήφθη από το ΠΑΣΟΚ. Η μεταρρύθμιση αυτή απέδειξε την αποτελεσματικότητά της, αφού η έστω στρεβλή εφαρμογή της διασφάλισε σημαντική νέα ηλεκτροπαραγωγική ισχύ, καθώς και άμεσες ξένες και ιδιωτικές επενδύσεις που ξεπερνούν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ.
Στον τομέα των Α'ΠΕ, οι αλλεπάλληλες αναποτελεσματικές ρυθμίσεις της Ν.Δ., περιλαμβανομένης της αστείας υπόθεσης του χωροταξικού των ΑΠΕ, δεν επιταχύνθηκε ως όφειλε ο ρυθμός νέων επενδύσεων, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η χώρα να μην εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, στο πλαίσιο των νέων οδηγιών της Ε.Ε. Ας μην αναφερθούμε στα θέματα της κλιματικής αλλαγής, όπου είναι νωπές ακόμα οι επιπτώσεις από την απόρριψη των εκθέσεων για το Κιότο, καθώς και οι αντιδράσεις όλων των φορέων για τον «μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό», ο οποίος δεν καταφέρνει καν να στοχοθετήσει, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η χώρα.
Θα είναι ευχής έργο να υπάρξει σωστή αξιολόγηση, από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, της απαράδεκτης καθυστέρησης τα πέντε χρόνια 2004-2009 στην αναδιοργάν...ωση και στη μεταρρύθμιση που έχει ανάγκη η χώρα στον ενεργειακό τομέα, ώστε να γίνουν επενδύσεις, να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός, να επιτευχθούν οι στόχοι της πράσινης ενέργειας και να αποκτήσει η χώρα εύρυθμα λειτουργούσες και αποτελεσματικές ενεργειακές επιχειρήσεις και υπηρεσίες.
Ο Παντελής Κάπρος είναι Καθηγητής ΕΜΠ, πρώην προέδρος της ΡΑΕ
(Aπό την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 12/09/2009)