Αυτή την εβδομάδα πραγματοποιείται στο Αμβούργο ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα του τομέα των φωτοβολταϊκών, το 24ο ετήσιο Ευρωπαϊκό συνέδριο και έκθεση φωτοβολταϊκών με ευρύτατη επιστημονική συμμετοχή και πολλές χιλιάδες επισκεπτών απ’ όλον τον κόσμο. Τα φωτοβολταϊκά κύτταρα, τα οποία μετατρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία σε ηλεκτρισμό, ξεκίνησαν τις εμπορικές τους εφαρμογές στα τέλη της δεκαετίας του 1950 όταν για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν σε εφαρμογές στο διάστημα για την εξασφάλιση ηλεκτρικού ρεύματος κατ’ αρχήν σε δορυφόρους και αργότερα στους διαστημικούς σταθμούς. Τότε η τιμή των φωτοβολταϊκών watt ήτο πανάκριβη στα 1.000 και πλέον δολάρια καθ’ ότι τα κύτταρα κατασκευάζονταν σε εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό.
Η φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αν και ακριβή, προσείλκυσε την προσοχή κυβερνήσεων, διεθνών οργανισμών και εταιρειών για πρώτη φορά την περίοδο 1973-1975 με την πρώτη πετρελαϊκή κρίση όταν οι τιμές του αργού εκτινάχθηκαν στα ύψη και τότε η σημασία της ηλιακής ενέργειας και των χιλιάδων εφαρμογών της άρχισε να γίνεται αντιληπτή. Τότε ξεκίνησε ουσιαστικά η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών όπως τα γνωρίζουμε σήμερα με τις πρώτες εμπορικές εφαρμογές σε απομακρυσμένα μέρη της Αφρικής, της Ασίας και της Νοτίου Αμερικής για την εξασφάλιση πόσιμου νερού (μέσω της λειτουργίας ηλεκτρικών αντλιών), φωτισμού και της λειτουργίας ψυγείων για την διατήρηση φαρμακευτικού υλικού. Μία ακόμη πετυχημένη εφαρμογή ευρείας κλίμακος κατά τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης της αγοράς ήτο η ηλεκτροδότηση φάρων, κάτι που έπαιξε σημαντικό στην βελτίωση των όρων ασφαλείας της διεθνούς ναυσιπλοΐας. Τότε ο βαθμός απόδοσης των Φ/Β πανέλ δια της βίας ξεπερνούσε το 6-7%.
Σήμερα η φωτοβολταϊκή τεχνολογία έχει αναπτυχθεί εντυπωσιακά καθιστώντας τα φωτοβολταϊκά πλαίσια ευρέως διαδεδομένα εμπορικά προϊόντα με χιλιάδες εφαρμογές στον οικιακό, εμπορικό και βιομηχανικό τομέα. Έχοντας εξασφαλίσει έναν υψηλό σχετικά βαθμό απόδοσης (14 – 15%), ανταγωνιστικές τιμές (κάτω από τα 2 ευρώ το Watt) και μεγάλη παραγωγική δυνατότητα σε πολλές χώρες, η αγορά φωτοβολταϊκών αναπτύσσεται με ξέφρενους ρυθμούς που θυμίσει την πρώτη περίοδο ανάπτυξης της αγοράς πετρελαίου στις αρχές του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φωτοβολταϊκών, της ΕΡΙΑ, η ανάπτυξη της αγοράς στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια τρέχει με ρυθμούς 8 – 10% ενώ τα επόμενα πέντε χρόνια αυτός αναμένεται να ξεπεράσει το 30%. Χιλιάδες μεγαβάτ (MW) νέας εγκατεστημένης ισχύος προστίθενται κάθε χρόνο με αποτέλεσμα να διπλασιάζεται σχεδόν το μέγεθος της αγοράς κάθε τρία χρόνια. Υπολογίζεται ότι μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους η συνολική εγκατεστημένη ισχύς Φ/Β παγκοσμίως θα έχει ξεπεράσει τα 20 GW, δηλαδή όση η εγκατεστημένη ισχύς 20 μεγάλων πυρηνικών μονάδων.
Με έναν ετήσιο τζίρο που αγγίζει πλέον τα 25 δισεκ. ευρώ σε διεθνές επίπεδο ο τομέας των φωτοβολταϊκών προσφέρει ήδη χιλιάδες θέσεις εργασίας, και παραγωγικές επενδύσεις στην βιομηχανία αλλά και στην κατασκευή. Η δυναμική της αγοράς Φ/Β είναι τέτοια που προσελκύει διαρκώς νέα κεφάλαια, επιστημονικό και εμπορικό ενδιαφέρον που η περαιτέρω ανάπτυξη της, παρά την τρέχουσα οικονομική ύφεση, θεωρείται απόλυτα εγγυημένη. Παρ’ όλα αυτά τα φωτοβολταϊκά καλύπτουν ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό των παγκόσμιων αναγκών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γερμανίας η οποία αν και διαθέτει την πλέον ανεπτυγμένη αγορά της Ευρώπης με περισσότερα από 6.0 GW εγκατεστημένης ισχύος, καλύπτει μόνο το 2,0% των αναγκών της σε ηλεκτρισμό από τα Φ/Β. Κοινή είναι η αντίληψη μεταξύ των policy makers αλλά και της επιστημονικής κοινότητος ότι εάν δε λυθεί το πρόβλημα της αποθήκευσης ώστε με ένα οικονομικά ανταγωνιστικό τρόπο να συσσωρεύεται η ενέργεια που παράγουν τα Φ/Β κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι εφαρμογές τους θα παραμείνουν συμπληρωματικές της παραγωγής ηλεκτρισμού από τους θερμικούς και υδροηλεκτρικούς σταθμούς που καλύπτουν τα φορτία βάσης. Παρά τις όποιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα τα Φ/Β στην καθιέρωσή τους ως mainstream στον ενεργειακό τομέα, είναι βέβαιο ότι η ανάπτυξη τους θα συνεχισθεί ακάθεκτη με νέα προηγμένα και ακόμη φθηνότερα προϊόντα και συστήματα. Ο ενθουσιασμός που επικρατεί στον χώρο των Φ/Β δεν είναι τυχαίος και αυτό είναι βέβαιο ότι σύντομα θα οδηγήσει σε νέα επιτεύγματα.