Εξωτερική Πολιτική και Ενέργεια

Στην τεχνολογική εποχή που ζούμε η ενέργεια διαδραματίζει ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στην οργάνωση και διάταξη του κοινωνικού και οικονομικού ιστού κάθε χώρας. Ελάχιστες όμως χώρες απολαμβάνουν ενεργειακής αυτάρκειας και οι περισσότερες είναι υποχρεωμένες να εισάγουν σημαντικές ποσότητες καυσίμων, πράγμα απαραίτητο για τη λειτουργία του παραγωγικού τους μηχανισμού.
Του Κ. Ν. Σταμπολή
Τρι, 29 Σεπτεμβρίου 2009 - 15:01
Στην τεχνολογική εποχή που ζούμε η ενέργεια διαδραματίζει ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στην οργάνωση και διάταξη του κοινωνικού και οικονομικού ιστού κάθε χώρας. Ελάχιστες όμως χώρες απολαμβάνουν ενεργειακής αυτάρκειας και οι περισσότερες είναι υποχρεωμένες να εισάγουν σημαντικές ποσότητες καυσίμων, πράγμα απαραίτητο για τη λειτουργία του παραγωγικού τους μηχανισμού. Οι εισαγωγές και εξαγωγές καυσίμων σε επίπεδο χώρας συνήθως προϋποθέτουν την ροή σημαντικών κεφαλαίων και άρα επηρεάζουν τις σχέσεις μεταξύ κρατών σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Έτσι η ενέργεια σήμερα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εξωτερικής πολιτικής κάθε χώρας.

Ενώ η ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας αποτελούσε σταθερό στόχο για όλες τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’80, σταδιακά εγκατελήφθη ως ιδέα υπό τα απατηλά οράματα και τις έωλες προοπτικές που προσέφερε η πολλά υποσχόμενη παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Έτσι η εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές πετρελαίου, φυσικού αερίου αλλά και πρόσφατα ηλεκτρισμού αυξήθηκε υπέρμετρα τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα το ενεργειακό ισοζύγιο να εξαρτάται από εισαγωγές σε ποσοστό που ξεπερνά σήμερα το 70%.

Με τόσο μεγάλη εξάρτηση από ενεργειακές εισαγωγές η ασφάλεια των ενεργειακών προμηθειών αποκτά αυτομάτως πρωταρχικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική. Τόσο ο πολυθρύλητος πετρελαιαγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, η κατασκευή του οποίου έχει δρομολογηθεί να ξεκινήσει το 2010, όσο και του αγωγού φυσικού αερίου South Stream και του υπό σχεδίαση τέρμιναλ LNG στην Καβάλα, ενισχύουν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας αφού δημιουργούν πρόσθετες πύλες ενεργειακού εφοδιασμού. Ο ρόλος της Ρωσίας στον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη όσο και του South Stream είναι κομβικός αφού το μεγαλύτερο μέρος του προμηθευόμενου πετρελαίου και φυσικού αερίου θα είναι ρωσικής προέλευσης ενώ η Ρωσία χρηματοδοτεί και το μεγαλύτερο μέρος της κατασκευής των ανωτέρω έργων.

Η Ελλάδα έχει οικοδομήσει σταδιακά από τη δεκαετία του 1950 και εντεύθεν, μία πολιτική στενών και σταθερών σχέσεων με τη Ρωσία από την οποία καλύπτει ένα 30% των πετρελαϊκών της αναγκών και το 80% του φυσικού αερίου που χρησιμοποιεί. Η Ρωσία παρά τα όποια προβλήματα έχουν κατά καιρούς προκύψει (και έχουν κυρίως πλήξει άλλες χώρες, όπως η γειτονική Βουλγαρία) έχει αποδειχθεί ένας αξιόπιστος και φερέγγυος προμηθευτής. Οι ρωσικές κυβερνήσεις έχουν επανειλημμένα υποστηρίξει τις ελληνικές θέσεις για το Αιγαίο, την Κύπρο και τα Σκόπια. Η πετυχημένη αυτή πολιτική και οικονομική σχέση με τη Ρωσία θα ήτο καλό να συνεχισθεί ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος. Εάν η διακρατική συμφωνία (η οποία ειρήσθω εν παρόδω επικυρώθηκε στη Βουλή και με ψήφο του ΠΑΣΟΚ) χρειάζεται περαιτέρω διαπραγμάτευση αυτό μπορεί να τεθεί υπόψη της Ρωσικής πλευράς από τη νέα κυβέρνηση μετά τις εκλογές. Η δε σπουδή του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης να εγείρει θέμα για την ολοκλήρωση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη λίγο πριν τις εκλογές κατά κοινή ομολογία ήταν άκαιρη. Η έγερση τέτοιων ζητημάτων δεν ενδείκνυται μεσούσης της προεκλογικής μάχης. Η εξωτερική πολιτική πάνω από όλα απαιτεί συναίνεση, τουλάχιστον μεταξύ κυβερνώντος κόμματος και αξιωματικής αντιπολίτευσης.