Ρώσοι και Αμερικανοί παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τα βήματα της
εξομάλυνσης, η οποία, όπως λένε οι διπλωμάτες, εγγράφεται στις
προσπάθειες για μια νέα «δυναμική περιφερειακής σταθερότητας» στον Νότιο Καύκασο.
Ολοι
γνωρίζουν ότι πίσω από το διπλωματικό άνοιγμα ΤουρκίαςΑρμενίας
βρίσκεται η αγωνία για την ασφάλεια των λεγομένων «διαδρόμων της
ενέργειας», των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου Ναμπούκο, Βlue
Stream και ΒCΤ (Μπακού- Τιφλίδα- Τσεϊχάν).
«Σε αυτή την περίπτωσηυπάρχειταύτιση των συμφερόντων Μόσχαςκαι Ουάσιγκτονγια την πρόσβασηστους ενεργειακούς πόρους. Η ομαλοποίηση των διμερών σχέσεωνΤουρκίας- Αρμενίας και η αποτροπή μιας μελλοντικής κρίσης στην περιοχή είναι προς το κοινό τους συμφέρον» λέει ο Αλίκ Φαΐκ Ντεμίρ, ειδικός σε θέματα Καυκάσου στο Πανεπιστήμιο Γαλατάσαραϊ στην Κωνσταντινούπολη.
Η πραγμάτωση αυτού του στόχου περνάει από τον «τριμερή άξονα»
Αζερμπαϊτζάν- Αρμενία- Τουρκία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η ΕΕ
ενδιαφέρονται τα μέγιστα για το μέλλον μιας περιοχής την οποία θα
διασχίζουν ο υπό κατασκευήν αγωγός Ναμπούκο μεταφέροντας φυσικό αέριο
από το Ιράν στη Δυτική Ευρώπη και ο πετρελαιαγωγός ΒΤC, που ξεκινά από
το Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία και μεταφέρει πετρέλαιο στο τουρκικό λιμάνι
Τσεϊχάν στη Μεσόγειο μέσω της Γεωργίας.
Και οι δύο αγωγοί
παρακάμπτουν αναγκαστικά τα εδάφη της Αρμενίας λόγω των κλειστών
συνόρων με την Τουρκία. Η διέλευσή τους μέσα από την Αρμενία θα ενίσχυε
το «βάρος» της χώρας στη Δύση, με επιπλέον όφελος τον περιορισμό της
εξάρτησης από την ασταθή Γεωργία.
Oι αναλυτές συμφωνούν ότι η
νέα εποχή των τουρκοαρμενικών σχέσεων ξεπερνά κατά πολύ τα στενά
συμφέροντα των δύο χωρών. Η στρατηγική θέση της Αρμενίας στον
ενεργειακό χάρτη του Καυκάσου την καθιστά πολύτιμη σύμμαχο για τη
Ρωσία, η οποία ελέγχει μέσω της κρατικής εταιρείας ΕΕS το σύνολο της
παραγωγής ενέργειας της Αρμενίας μέσω ενός δικτύου υδροηλεκτρικών
εργοστασίων και ενός πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής
ενέργειας στο Μετσαμόρ.
Επιπλέον τα κλειστά σύνορα της
Αρμενίας με την Τουρκία φυλάσσονται από ρώσους και ιρανούς στρατιώτες,
ενώ η Ρωσία διατηρεί δύο στρατιωτικές βάσεις στην πρώην σοβιετική
δημοκρατία.
Ο πόλεμος στη Γεωργία, το καλοκαίρι του 2008,
υπενθύμισε πόσο ασταθής είναι ο Νότιος Καύκασος και πόσο μεγάλος ο
κίνδυνος ενός ντόμινο αν εξακολουθήσουν να υπάρχουν ζώνες έντασης.
Ε τσι οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η ΕΕ έχουν συμφέρον να εντάξουν την Αρμενία
στο ενεργειακό παιχνίδι της περιοχής. Αλλά τα κίνητρά τους είναι
διαφορετικά: σε μια ενδεχόμενη νέα κρίση ανάμεσα στο Κρεμλίνο και στην
Τιφλίδα οι αγωγοί που διασχίζουν τη Γεωργία θα είναι «όμηροι» στον
έλεγχο των Ρώσων.
Από την πλευρά της, η Μόσχα «θέλεινα αποδυναμώσει τη Γεωργία και επομένως χρειάζεται καλές σχέσειςανάμεσα στο Μπακού,στο Ερεβάνκαι στην Αγκυρα για να αλλάξειο χάρτης της ενέργειας» εκτιμά ο κ. Ντεμίρ.
Οι Ρώσοι συνέσφιξαν τις σχέσεις με το Μπακού με την υπογραφή τον Ιούνιο μιας συμφωνίας φυσικού αερίου.
Ανταγωνιζόμενη αμέσως και σαφώς τον μελλοντικό Ναμπούκο, η Gazprom, ο
ενεργειακός γίγας της Ρωσίας, θα αρχίσει να εισάγει φυσικό αέριο από το
Αζερμπαϊτζάν το 2010.
Οι "λεωφόροι της ενέργειας" παρακάμπτουν σήμερα την Αρμενία
(από την εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", 13/10/2009)