Η αντίδραση των Βρυξελλών, όπως αναφέρεται στο οικονομικό ρεπορτάζ, ήταν αναμενόμενη. Η Ελλάδα μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες έλεγε στους κοινοτικούς αξιωματούχους ότι για το 2009 θα έχει δημοσιονομικό έλλειμμα περίπου 6% του ΑΕΠ, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές «ψιθύριζε» 8%-9% και τώρα λέει 12%-14%. Ο,τι και να πουν έχουν δίκιο.
Τι πρέπει να γίνει:
1. Δεν πρέπει να «φουσκωθεί» υπερμέτρως το έλλειμμα του 2009 για να φανεί μεγάλη η προσαρμογή του 2010. Αυτό που έγινε το 2004 ήταν καταστρεπτικό για την Ελλάδα. Δεν πρέπει να επαναληφθεί. Η προσαρμογή πρέπει να αρχίσει αμέσως, χθες δηλαδή. Ετσι έγινε το 1994, μετά τη «δημοσιονομική καταστροφή» του 1993, με εντυπωσιακά γρήγορα αποτελέσματα.
2. Να προχωρήσει αμέσως η ανεξαρτητοποίηση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος.
3. Να καταρτιστεί ένα αξιόπιστο, τετραετές πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, με στόχο έλλειμμα 3% στο τέλος της τετραετίας, με ετήσιους στόχους και συγκεκριμένα μέτρα, τόσο από την πλευρά των δαπανών όσο και από την πλευρά των εσόδων. Η έμφαση πρέπει να είναι σε διαρθρωτικά και μόνιμα μέτρα. Και αυτά υπάρχουν και έχουν προταθεί.
4. Εκτός από μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, το πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει και μέτρα που μεταρρυθμίζουν τις αγορές και το θεσμικό πλαίσιο. Τα περιθώρια βελτίωσης είναι τεράστια και θα βοηθήσουν τόσο την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, όσο και τη δημοσιονομική προσαρμογή. Το ότι η Ελλάδα κατατάσσεται σχεδόν τελευταία σε μια σειρά από δείκτες (ένταση ανταγωνισμού στις αγορές, βάρος γραφειοκρατίας, αποτελεσματικότητα θεσμικού πλαισίου κ.λπ.) πρέπει να το δούμε ως ευκαιρία βελτίωσης. Τώρα είναι η ώρα να απελευθερωθεί η οικονομία από δεσμά που ωφελούν λίγους και βλάπτουν πολλούς.
5. Το δημοσιονομικό πρόβλημα είναι άμεσο και πιεστικό. Εχει φτάσει να είναι ζήτημα επιβίωσης, όχι επειδή το απαιτούν οι Βρυξέλλες, αλλά επειδή αυτή είναι η πραγματικότητα. Πρέπει να λεχθεί ευθαρσώς και να εξηγηθεί επαρκώς στον κόσμο. Δεν πρέπει να αφεθεί μόνος του ο υπουργός Οικονομικών να το αντιμετωπίσει. Πρέπει να αναχθεί στο υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα της χώρας και της κυβέρνησης.
6. Δεν πρέπει να «ξηλωθούν» τα (δυστυχώς πολύ λίγα) χρήσιμα μέτρα που πήρε η προηγούμενη κυβέρνηση. Οι ρυθμίσεις για το ασφαλιστικό εντάσσονται σ’ αυτή την κατηγορία. Και όχι μόνο αυτό. Δεν αρκούν. Το ασφαλιστικό είναι το μείζον πρόβλημα για την ελληνική οικονομία.
7. Πρέπει να υπάρξει σχέδιο, υπομονή και επιμονή. Ο κόσμος είναι έτοιμος να δεχθεί την προσαρμογή, αρκεί να είναι κοινωνικά δίκαιη. Δεν πρέπει το λεγόμενο «πολιτικό κόστος» να οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε απρόβλεπτες περιπέτειες. Η εμπειρία της δεκαετίας του ’90 υπαγορεύει ότι, μόλις αρχίσουν να αποδίδουν τα μέτρα, η βελτίωση είναι καταιγιστική.
Ο κ. Γιάννης Στουρνάρας είναι Καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Επιστημονικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 21/10/2009)