Η ύφεση στις ΗΠΑ τελείωσε. Η απόδειξη γι' αυτό ήρθε με την είδηση ότι το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,5% σε ετήσια βάση το γ' τρίμηνο του έτους, ξεπερνώντας τις προβλέψεις. Οι μετοχές πραγματοποίησαν ράλι, ενώ το δολάριο δέχθηκε ισχυρές πιέσεις.
Τα στοιχεία αποδείχθηκαν καλός λόγος για να αναστραφεί η πρόσφατη τάση αποφυγής ρίσκου. Βραχυπρόθεσμα, το κλειδί για το εάν επιστρέψει η διάθεση για ανάληψη κινδύνου κρύβεται στα στοιχεία που αναμένονται την επόμενη εβδομάδα, και ιδίως αυτά για την απασχόληση στις ΗΠΑ.
Αυτό είναι σαφές εάν εξετάσει κανείς το πώς επιτεύχθηκε η επιστροφή του ΑΕΠ σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε στο γ' τρίμηνο κατά 3,4%, αλλά η καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε, επίσης κατά 3,4%. Αυτό το μοτίβο δεν μπορεί να διατηρηθεί για πολύ και είναι ασύμβατο με την ανάγκη των αμερικανικών οικογενειών να αποπληρώσουν τα χρέη τους.
Η κατανάλωση ενισχύθηκε κατά κύριο λόγο εξαιτίας της μεγάλης αύξησης των δαπανών για διαρκή αγαθά, κυρίως αυτοκίνητα. Οι κρατικές επιδοτήσεις μέσω του προγράμματος απόσυρσης «cash for clunkers» (ρευστό έναντι παλιοσίδερων), το οποίο έληξε πριν από τη λήξη του τριμήνου, εξηγούν εν πολλοίς την εξέλιξη αυτή.
Εν τω μεταξύ, οι φοροαπαλλαγές για τους αγοραστές κατοικίας που συνέβαλαν στην τόνωση της δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων θα αρθούν στο τέλος του έτους. Το ερώτημα που εγείρεται είναι πώς μπορεί να διατηρηθεί η υψηλότερη κατανάλωση χωρίς κρατική στήριξη.
Εκφράζεται η ελπίδα ότι η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας θα τονώσει την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Αλλά ο σχετικός δείκτης του Conference Board και η απογοήτευση για την πορεία της οικονομίας όπως αποτυπώνεται στις πολιτικές δημοσκοπήσεις δείχνει ότι αυτό δεν έχει ακόμα συμβεί. Ο πιιθανότερος λόγος είναι η ανεργία που συνεχίζει να αυξάνεται και «στραγγαλίζει» την εμπιστοσύνη όλων όσα αγγίζει.
Τα χθεσινά στοιχεία για τα επιδόματα ανεργίας δείχνουν ότι ο ρυθμός της αύξησης έχει επιβραδυνθεί, αλλά οι λίστες των ανέργων ακόμα μακραίνουν. Αυτό εξηγεί γιατί οι καταναλωτές δεν αισθάνονται καλύτερα, έστω κι αν έληξε η ύφεση.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ/FINANCIAL TIMES, 30/10/2009)