Ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες αρχίζουν ήδη να ξεπερνούν την κρίση, η ελληνική θα γνωρίσει την μεγάλη έξαρση περί την άνοιξη ή αρχές του καλοκαιριού αφού θα εντείνεται και από την εγχώρια δημοσιονομική κρίση. Οι προβλέψεις για εκτίναξη της ανεργίας είναι λίαν ανησυχητικές και κάνουν λόγο για 15% (από το σημερινό 9%) και με την ανεργία των νέων να εκτοξεύεται στο 30%, έναντι 24% σήμερα. Το δε πολυδιαφημισμένο ΕΣΠΑ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει από μόνο του το πρόβλημα τόνωσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων αφού είναι ζήτημα εάν, λόγω των σημαντικών περιορισμών σε κατηγορίες καταλληλότητας επιχειρήσεων που εισάγει και των ασύμφορων χρηματοδοτικών όρων που επιβάλλει, θα ικανοποιήσει ποσοστό μεγαλύτερο του 40% των υποβληθέντων αιτήσεων.
Και ενώ ο κατατεθείς την προηγούμενη εβδομάδα κρατικός προϋπολογισμός για το 2010 θα μπορούσε ν΄ αντιμετωπίσει πολύ πιο αποτελεσματικά την αρνητική πλέον φορά της οικονομίας (μείωση του ΑΕΠ) κατά 1,2% το 2009 και πρόβλεψη –0,3% το 2010) αυτός εμφανίζεται ελλιπής (ως προς το αναπτυξιακό του σκέλος), συντηρητικός ως προς τη δημόσια επενδυτική του διάσταση και κατώτερος του ζητουμένου, ως προς τον περιορισμό των δαπανών και της σπατάλης.
Επιπλέον, ο προϋπολογισμός εμφανίζεται άτολμος σε σχέση με τη δημοσιονομική πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει, επειδή η φαινομενικά εντυπωσιακή μείωση του ελλείμματος κατά 8,3 δισ. ευρώ ή κατά 3,6% του ΑΕΠ που θέτει ως στόχο, προβλέπεται να επιτευχθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος από εφάπαξ έσοδα ή από μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες. Ποιο συγκεκριμένα, οι πρωτογενείς δαπάνες προβλέπεται να μειωθούν κατά 2,25 δισ. ευρώ, από τα 59,1 δισ. ευρώ το 2009, στα 56,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, τα 2,02 δισ. ή το 90% της μείωσης δεν είναι πραγματική περιστολή. Οφείλεται στο γεγονός ότι δεν επαναλαμβάνονται δαπάνες που είχαν επιβαρύνει εφάπαξ τον προϋπολογισμό του 2009, όπως η εξόφληση των χρεών των νοσοκομείων, η εξόφληση οφειλών του Δημοσίου στην Ολυμπιακή Αεροπορία, οι δαπάνες για τις εκλογές κ.λπ. Επί της ουσίας, η πραγματική μείωση των δαπανών είναι 226 εκατ. ευρώ, μικρότερη από 0,1% του ΑΕΠ. Από την άλλη, η αύξηση των εσόδων κατά 4,4 δισ. ευρώ οφείλεται κατά το ήμισυ σχεδόν σε εφάπαξ έσοδα, όπως η έκτακτη εισφορά στις επιχειρήσεις και τη μεγάλη ακίνητη περιουσία και η είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών. Συνολικά, η μισή σχεδόν μείωση του ελλείμματος δεν είναι διατηρήσιμη, ενώ η αξιοπιστία της υπόλοιπης συρρίκνωσης κατά 4 δισ. ευρώ περίπου ελέγχεται.
Για να αντιμετωπισθεί όμως το σύνδρομο αποεπένδυσης και αντιανάπτυξης στο οποίο έχει εισέλθει η οικονομία τα τελευταία δύο χρόνια, κάτι που είναι εμφανέστατο και από την αύξηση του δημόσιου χρέους σε πρωτόγνωρα και εφιαλτικά επίπεδα (προβλέπεται εκτίναξη στο 120% του ΑΕΠ το 2010 με συνολικό χρέος άνω των 300 δισεκ. ευρώ!) είναι απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων (FDΙ) οι οποίες θα αποφέρουν ζεστό χρήμα, ενώ παράλληλα θα πυροδοτήσουν διεθνές ενδιαφέρον για επενδυτικές ευκαιρίες στην χώρα μας. Πέραν του τουριστικού τομέα, η σημασία του οποίου παρά τα άκρως εφήμερα και εποχιακά χαρακτηριστικά του, έχει υπερτονισθεί και υπεραξιολογηθεί από όλες ανεξαρτήτως τις κυβερνήσεις των τελευταίων 40 ετών (με την χούντα των συνταγματαρχών πρώτη διδάξασα!), ο άλλος σημαντικός τομέας είναι η ενέργεια η αναπτυξιακή διάσταση του οποίου είναι τεράστια αλλά υποεκτιμημένη. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι από τις πλέον εξαρτημένες χώρες της Ε.Ε από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες σε βαθμό που αγγίζει το 72%, όταν ο κοινοτικός μέσος όρος είναι 54%, με αποτέλεσμα σχεδόν το 40% του ελλειμματικού ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών να οφείλεται στις εισαγωγές υγρών καυσίμων, και άρα υπεύθυνο για μεγάλο μέρος του εξωτερικού χρέους, η κυβέρνηση αδυνατεί να καταλάβει τη σημασία για άμεσο δράση στον συγκεκριμένο χώρο. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στον προϋπολογισμό όπου υπάρχει πρόβλεψη για αύξηση εσόδων από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης Καυσίμων (ΕΦΚ) μόνο κατά 3,6% ενώ το νούμερο αυτό άνετα θα μπορούσε να είναι το διπλάσιο ή και μεγαλύτερο. Μία τέτοια κίνηση όχι μόνο θα απέφερε σημαντικά πλέον έσοδα στον κρατικό προϋπολογισμό (επιπλέον 1,0 δισεκ. ευρώ) αλλά ταυτόχρονα θα μετέφερε ένα ηχηρό μήνυμα στους καταναλωτές για περιορισμό της σπατάλης. Η δε αξιοποίηση των εγχώριων υδρογονανθράκων με την μέθοδο του Production Sharing Agreements (PSA’s) βάσει διεθνών γύρων παραχωρήσεων και η εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορεί μέσα σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα να αποφέρει μερικά δισεκατομμύρια ευρώ στο δημόσιο σε σταθερή και επαναλαμβανόμενη βάση.
Επιπλέον έσοδα μπορούν ασφαλώς να επιτευχθούν και από την μεγάλης κλίμακα ανάπτυξη των ΑΠΕ και από την λειτουργία νέων θερμοηλεκτρικών μονάδων. Μόνο που για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο θα χρειασθεί μία πραγματική επανάσταση σε νοοτροπία και δημοσιονομικές πρακτικές. Εάν κρίνουμε από την ατολμία και συντηρητικότητα του κατατεθέντος προϋπολογισμού κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα.