Για τους ακτιβιστές της λεγόμενης «Συμμορίας του Κάβουρα» όλα ήταν πολύ απλά. Για να προστατεύσουν τη φύση στην Αγρια Δύση πυρπολούσαν μπουλντόζες και ανατίναζαν φράγματα, γράφοντας την ομοσπονδιακή αστυνομία των ΗΠΑ στα παλιά τους τα παπούτσια.
Αυτά συνέβαιναν στην Αμερική το 1975. Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα η σωτηρία του πλανήτη φαντάζει πολύ περίπλοκη: 20.000 αντιπρόσωποι από 190 χώρες συρρέουν στην Κοπεγχάγη προκειμένου να συμφωνήσουν στο τι πρέπει να γίνει ώστε να εκπέμπουμε διοξείδιο του άνθρακα σε ποσότητες που να μπορεί να τις αντέξει η ατμόσφαιρα. Δεν είναι γνωστό με τι σκοπεύουν να ασχοληθούν όταν διαπιστώσουν ότι είναι ανέφικτοι οι σκοποί για τους οποίους συγκλήθηκε η Διάσκεψη.
Ουδέποτε υπήρξε τόσο άτονη και τόσο ασταθής η ενασχόληση με το περιβάλλον. Η πολιτική για τη σωτηρία του πλανήτη υπόκειται στις ίδιες παραλυτικές γραφειοκρατικές διαδικασίες όπως το ΝΗS (βρετανικό ΕΣΥ) ή το αμερικανικό σύστημα πρόνοιας. Και αυτό συμβαίνει εξαιτίας των τεράστιων οικονομικών συμφερόντων.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: Θα καταφέρουν όσοι αγωνίζονται σήμερα για το περιβάλλον να κεντρίσουν το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης, αν ακολουθήσουν τα βήματα της «Συμμορίας του Κάβουρα»; Θα βοηθούσε, ας πούμε, να πληροφορηθούν όλοι την περίπτωση μιας αμερικανίδας γερουσιαστού από την Αλάσκα, η οποία ποζάρει σε πολιτικές αφίσες με χιονισμένα τοπία αλλά είναι πολυπράγμων; Κακό δεν θα έκανε.
Η Λίζα Μουρκόφσκι, η ισχυρότερη γερουσιαστής των Ρεπουμπλικανών στην 49η Πολιτεία, αγωνίζεται για τη χαλάρωση των περιορισμών που ισχύουν στη χάραξη πετρελαιαγωγών μέσω εθνικών πάρκων και στις γεωτρήσεις για πετρέλαιο επί αμερικανικού εδάφους. Εχει εκφράσει την αντίθεσή της στη νομοθεσία περί της κλιματικής αλλαγής που έχει «κολλήσει» στη Γερουσία.
Εξαιτίας τέτοιων ανθρώπων δεν θα έχουν οι ΗΠΑ να παρουσιάσουν πειστικό σχέδιο για το διοξείδιο του άνθρακα στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στην Κοπεγχάγη. Και ακριβώς η έλλειψη τέτοιου σχεδίου εξωθεί τους ηγέτες να εγκαταλείψουν τη σκέψη για τη συγκρότηση μιας νέας διεθνούς συμφωνίας η οποία θα αντικαταστήσει το Πρωτόκολλο του Κιότο.
Η Μουρκόφσκι δεν είναι μόνη. Ανήκει στη μικρή ομάδα γερουσιαστών και των δύο κομμάτων των ΗΠΑ οι οποίοι συνήθως προέρχονται από πετρελαιοπαραγωγές Πολιτείες και θα μπορούσαν να συμβάλουν στη δημιουργία αυστηρής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, αλλά δεν το πράττουν. Αυτή η ομάδα αποτελείται από τη Μαίρη Λαντριέ (Δημοκρατική γερουσιαστής, Λουιζιάνα), τον Μπεν Νέλσον (Δημοκρατικός γερουσιαστής, Νεμπράσκα) και τον Τζον Μακ Κέιν (Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής, Αριζόνα). Θα μπορούσαν να επιδιώξουν σύναψη συμφωνίας που θα ικανοποιούσε τους μεγάλους του πετρελαίου, επιτυγχάνοντας τέτοια πρόοδο στην προστασία του κλίματος την οποία δεν μπορούν να επιτύχουν ούτε οι 20.000 εκπρόσωποι της Κοπεγχάγης μαζί.
Υπάρχουν βέβαια και άλλα εμπόδια, αλλά θα φάνταζαν πολύ πιο απλά, αν η Μουρκόφσκι και η Λαντριέ φρόντιζαν να καταπλήξουν τους ψηφοφόρους τους, εξηγώντας τους πόσο αναγκαίος είναι ο περιορισμός των εκπομπών διοξειδίου. Σχετικό πάντως νομοσχέδιο στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ακόμη ούτε στα χαρτιά.
Τον περασμένο Ιούνιο οι προσδοκίες για αίσια έκβαση της Διάσκεψη της Κοπεγχάγης είχαν αναπτερωθεί όταν η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε νομοσχέδιο βασισμένο σε συμφωνία μεταξύ Κογκρέσου και λόμπι του άνθρακα. Με αυτό οι βιομηχανίες που λειτουργούν με κάρβουνο αποκτούσαν το προνόμιο να εκπέμπουν τεράστια μόλυνση στην ατμόσφαιρα. Γιατί; Διότι οι Πολιτείες με τα ανθρακωρυχεία κατά μήκος του ποταμού Οχάιο είναι πυκνοκατοικημένες και οι βουλευτικές έδρες κατανέμονται αναλόγως του πληθυσμού.
Στη Γερουσία όμως δεν μετράει τόσο ο άνθρακας. Το «παζάρι» γίνεται με τα πυρηνικά, το φυσικό αέριο και κυρίως τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου. Γι΄ αυτό υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, το οποίο επισημαίνει παλαιός σύμβουλος του προέδρου Μπιλ Κλίντον, υπέρμαχος της προστασίας του περιβάλλοντος: «Στους πετρελαιάδες έχουν δοθεί τόσο πολλά και για τόσο καιρό ώστε δεν υπάρχει πλέον τίποτε άλλο να τους δοθεί. Ετσι βλέπουμε το οξύμωρο όσοι κόπτονται για την οικολογία να τρέχουν τριγύρω, ψάχνοντας να βρουν κάτι για να δώσουν στις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες».
Και τι θέλουν οι μεγάλοι πετρελαιάδες; Θέλουν παντού γεωτρήσεις και ευκολίες για να στήνουν εγκαταστάσεις οι οποίες εδώ και δεκαετίες είναι απαγορευμένες επί αμερικανικού εδάφους. Δεν αποκλείεται μάλιστα αυτές οι απαιτήσεις τους να ικανοποιηθούν. Γι΄ αυτό, λοιπόν, η Μουρκόφσκι, η Λαντριέ και οι άλλοι πρέπει να ευθυγραμμισθούν με την κυβέρνηση και να ανακοινώσουν «πόσο κοστίζει», με άλλα λόγια την τιμή τους. Τώρα, αν αυτή η τιμή σημαίνει νέες, ακόρεστες εξέδρες άντλησης πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού, υπάρχει πάντα η «Συμμορία του Κάβουρα».
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 27/11/2009)