Καινούργια χρονιά ξεκίνησε και η παγκόσμια οικονομία και οι αγορές
ακόμα δεν έχουν βρει τα "πατήματά" τους. Δεν ήρθε, βέβαια, η ολική
οικονομική κατάρρευση, την οποία προέβλεπε και εξακολουθεί να προβλέπει
ο καθηγητής Ρουμπίνι, αλλά ούτε και η ταχεία ανάκαμψη, την οποία
προεξοφλούσαν οι αισιόδοξοι. Οι αγορές και οι οικονομικοί αναλυτές
"κυνηγάνε" την επόμενη φούσκα, είτε στην Κίνα, είτε στα κρατικά
ομόλογα, είτε στο δολάριο, καθώς το περιβάλλον παραμένει αβέβαιο και
διφορούμενο. Ομως αυτό το οποίο παραγνωρίζουν είναι το γεγονός ότι η
κρίση ανέδειξε μια νέα πραγματικότητα, η οποία εδραιώθηκε κατά τη
διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας και η οποία ανατρέπει όλα τα
οικονομικά μοντέλα τα οποία χρησιμοποιούνταν μέχρι σήμερα. Και αυτό δεν
είναι πουθενά πιο εμφανές από αυτό το οποίο οι αγορές ονομάζουν σήμερα
το "Ελληνικό Δράμα" και το οποίο παρά τις γνωστές ιδιαιτερότητες και
αδυναμίες της οικονομίας της χώρας μας είναι στην ουσία μία ακόμα
ένδειξη ότι στην πραγματικότητα τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Οι "Κομισσάριοι" της Ε.Ε. στα σαλόνια της Μ. Βρετανίας
Το
κλιμάκιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ήδη από προχθές στην Αθήνα για
να εξετάσει και να προεγκρίνει το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Στο μικροσκόπιο μπαίνουν τα μέτρα, δημοσιονομικά κυρίως, τα οποία θέλει
να εφαρμόσει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να ανακτήσει την
εμπιστοσύνη των αγορών. Με συνολικό χρέος το οποίο θα ξεπεράσει το 130%
του ΑΕΠ, δημοσιονομικό έλλειμμα κοντά στο 13% και μηδενική ανάπτυξη, η
χώρα μαθηματικά πηγαίνει στην χρεοκοπία. Οπότε λογική η αντίδραση της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απαιτήσει αξιόπιστα μέτρα, τα οποία να
αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα χρόνια προβλήματα της ελληνικής
οικονομίας, τα οποία επιδεινώθηκαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου
έτους. Ομως στην ίδια και ίσως και χειρότερη ακόμα κατάσταση λόγω
μεγέθους βρίσκονται η Ιταλία, η Ισπανία, η Μ. Βρετανία, ακόμα και οι
ίδιες οι ΗΠΑ. Η Ιαπωνία, με χρέος περισσότερο από 200% του ΑΕΠ
βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση από τις αρχές της δεκαετίας του 1990,
ενώ το ΑΕΠ της πρώην ασιατικής οικονομικής υπερδύναμης είναι χαμηλότερο
σήμερα από όσο ήταν το 1999. Προς τι λοιπόν το "θέατρο των
Κομισσαρίων", οι οποίοι από τα σαλόνια του ξενοδοχείου της Μ. Βρετανίας
ελέγχουν τους Ελληνες υπουργούς σαν μετεξεταστέους μαθητές;
Η κρίση βολεύει την Ευρώπη
Αυτό
το οποίο είναι ίσως λιγότερο εμφανές είναι το γεγονός ότι ενδεχομένως
να βολεύει την Ευρώπη, αλλά και την παγκόσμια οικονομία η ελληνική
κρίση. Ουδόλως πρόκειται για θεωρία συνομωσίας των "Φράγκων" εις βάρος
της χώρας μας. Αλλά είναι γεγονός ότι όταν ξεκίνησε το μπαράζ
υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας μας από τους
διεθνείς οίκους, πριν από ακριβώς ένα μήνα, τότε ακριβώς ξεκίνησε και η
διολίσθηση του ευρώ, το οποίο έκτοτε έχει χάσει περισσότερο από 5%
έναντι της ισοτιμίας του δολαρίου. Μια κατάσταση, η οποία "βολεύει"
ιδιαίτερα, τόσο τους εταίρους μας στην Ευρωζώνη, και δη τη Γαλλία και
τη Γερμανία, όσο και τις ίδιες τις ΗΠΑ. Η εξαγωγική βιομηχανία της
Γερμανίας και της Γαλλίας έχουν ανάγκη από την ενίσχυση της
ανταγωνιστικότητας την οποία προσδίδει ένα ασθενέστερο νόμισμα. Ο ίδιος
ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί επαναλαμβάνει διαρκώς την αναγκαιότητα για
παρέμβαση στις ισοτιμίες. Οσον δε αφορά τις ΗΠΑ, η ποσοτική χαλάρωση
την οποία εφαρμόζει η Fed, και η οποία στην πράξη είναι το τύπωμα
δολαρίων, οδηγεί σε μελλοντική κρίση εμπιστοσύνης στο αμερικανικό
νόμισμα, ενώ οι πιστωτές -επενδυτές σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα από
την Κίνα έως τη Μ. Ανατολή- δυσανασχαιτούν. Με άλλα λόγια, αν δεν είχε
δημιουργηθεί η κρίση φερεγγυότητας της χώρας μας, θα έπρεπε να την
είχαν εφεύρει. Απλώς δηλαδή η Ελλάδα βρέθηκε την κατάλληλη στιγμή στο
κατάλληλο μέρος. Για τον υπόλοιπο κόσμο.
Ήταν γνωστά τα ελληνικά προβλήματα
Μόνο
έκπληξη δεν θα έπρεπε να είχαν αποτελέσει οι υποβαθμίσεις της
πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τους διεθνείς οίκους. Τα
προβλήματα της οικονομίας της χώρας μας είναι γνωστά και παλιά.
Παράγουμε λίγο και ξοδεύουμε πολύ. Τη διαφορά τη δανειζόμαστε. Ακριβώς
όπως κάνουν και τα ελληνικά νοικοκυριά. Και όπως τα ελληνικά νοικοκυριά
άλλα εισοδήματα δηλώνουν στην εφορία, άλλα στις τράπεζες όταν ζητάνε
δάνειο και άλλα είναι τα πραγματικά, έτσι ακριβώς και το κράτος.
Δημιουργική λογιστική χρησιμοποιούσε πάντα το ελληνικό κράτος και τα
μακροοικονομικά μεγέθη της Στατιστικής Υπηρεσίας ποτέ δεν ήταν
αξιόπιστα. Αυτά τα μεγέθη όμως χρησιμοποιούσαν πάντα οι οίκοι
πιστοληπτικής αξιολόγησης προκειμένου να μας βαθμολογήσουν. Αυτό έκαναν
και με τα τιτλοποιημένα ομόλογα από δάνεια subrime, τα οποία με βάση τα
στοιχεία των επενδυτικών τραπεζών, οι οποίες τα "πακετάριζαν", τα
αξιολογούσαν ως "ΑΑΑ". Το ίδιο και με την Ελλάδα, για την οποία ανάλογα
με τα στοιχεία, τα οποία ανακοίνωνε η κυβέρνηση, η πιστοληπτική
ικανότητα ανέβαινε ή κατέβαινε. Γιατί είναι πραγματική η παραοικονομία
στη χώρα μας, οπότε η αναθεώρηση του ΑΕΠ από τον πρώην υπουργό κ.
Αλογοσκούφη για να συμπεριλάβει μεταξύ άλλων τη "ροζ" οικονομία ήταν
δικαιολογημένη, όπως δικαιολογημένη είναι και η τωρινή κυβέρνηση να
αναθεωρεί το μέγεθος του ελλείμματος. Αυτά τα οποία δεν είναι
δικαιολογημένα είναι η αντίδραση των αγορών, καθώς το spread των
ελληνικών ομολόγων εκτινασσόταν, ή η αυστηρότητα της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής, η οποία "ξαφνικά" ανακάλυψε τα προβλήματα της ελληνικής
οικονομίας.
Τα δομικά προβλήματα της Ε.Ε.
Στην
πραγματικότητα, η κρίση φερεγγυότητας της Ελλάδας, η οποία ξέσπασε πριν
από ένα μήνα, αποκαλύπτει το δομικό πρόβλημα καταρχάς της ίδιας της
Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ευρωζώνης. Η οικονομική κυριαρχία της
Γερμανίας έχει επιβάλει ένα καθεστώς δημοσιονομικής πειθαρχίας, το
οποίο ταιριάζει μεν απόλυτα σε μια οικονομία η οποία παράγει, εξάγει
και αποταμιεύει, όπως η γερμανική, και για την οποία η βασική απειλή
είναι ο πληθωρισμός. Για τις περιθωριακές οικονομίες, όμως, όπως η
ελληνική, η ιταλική και η ισπανική, το οικονομικό μοντέλο αυτό δεν
μπορεί να λειτουργήσει, αλλά αντίθετα δημιουργεί βασικά προβλήματα
ανταγωνιστικότητας. Η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία αντιμετώπιζαν
πάντα τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας μέσω υποτιμήσεων με τίμημα τον
πληθωρισμό. Το ενιαίο νόμισμα δημιούργησε βέβαια νομισματική
σταθερότητα, αλλά το γεγονός αυτό ενίσχυσε τις "φούσκες" στις χώρες
αυτές και δημιούργησε τις συνθήκες για τη σημερινή κατάσταση, τόσο για
τη χώρα μας, όσο και για την Ισπανία, όπου η ανεργία τρέχει πλέον με
25%. Τα δομικά αυτά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται μόνο με εσωτερικά
μέτρα, τα οποία είναι βέβαια απαραίτητα. Είναι απαραίτητη η αναθεώρηση
της νομισματικής πολιτικής και κυρίως των στόχων της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας.
Αφορμή για διολίσθηση του ευρώ
Καθώς
κλείνει η πιστωτική κρίση της προηγούμενης διετίας, η ΕΚΤ ετοιμάζεται
να αυξήσει τα επιτόκια, για να αντιμετωπίσει την αύξηση του
πληθωρισμού, κυρίως στη Γερμανία. Αυτό όμως θα παρατείνει, αλλά και θα
εντείνει την κρίση στη χώρα μας, και στις άλλες περιφερειακές
ευρωπαϊκές χώρες. Οπότε, αν δεν επαναπροσδιοριστούν οι μακροοικονομικοί
στόχοι της Ε.Ε., είναι εύλογες οι δηλώσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου,
Α. Μέρκελ, ότι η Ευρώπη έχει ευθύνη να βοηθήσει την Ελλάδα και τις
άλλες χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα. Ακόμα και αν ο κ.
Σταρκ της ΕΚΤ δηλώνει ότι οι αγορές "γελιούνται" αν πιστεύουν ότι η
Ε.Ε. θα ενισχύσει οικονομικά την Ελλάδα. Στο μεταξύ, η ελληνική κρίση
αποτελεί την απαραίτητη αφορμή για να διολισθήσει το ευρώ.
(από www.axiaplus.gr, 11/01/2010)