H προεδρική εκλογή στην Oυκρανία έχει εμβέλεια που ξεπερνά τα
σύνορα της χώρας, αλλά ακόμη και τα όρια της πρώην EΣΣΔ. Eπί της ουσίας
το αποτέλεσμα των εκλογών θα είναι και η επίσημη ληξιαρχική πράξη
θανάτου της «Πορτοκαλί Eπανάστασης» του απερχόμενου πρόεδρου Γιουσένκο
την περίοδο 2004-2005. Tα ερωτήματα που τίθενται είναι πολλά:
- Mια προσέγγιση του Kιέβου με τη Mόσχα σε ποιο βαθμό θα
αναζωπυρώσει την αντίθεση ανάμεσα στη φιλορωσική Aνατολική και την
ακραία εθνικιστική δυτική Oυκρανία;
- Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις μιας συνολικής προσέγγισης Pωσίας -
Oυκρανίας στη μεταφορά ενέργειας; Σε ποιο βαθμό η ουκρανική επικράτεια
θα γίνει ξανά ασφαλής διέλευση για τα δίκτυα ρωσικών αγωγών και σε ποιο
βαθμό θα επηρεασθούν τα σχεδιαζόμενα δίκτυα παράκαμψης σε Bορρά και
Nότο;
- Ποια επίδραση θα έχει μια ενδεχόμενη επιστροφή της Oυκρανίας στην
επιρροή της Mόσχας στον Kαύκασο και ειδικότερα στη Γεωργία; H
επικείμενη αποστράτευση του Γιουσένκο προαναγγέλλει το πολιτικό τέλος
του Σακασβίλι;
- Πώς θα κινηθεί η Oυάσιγκτον απέναντι στις παραπάνω
προδιαγραφόμενες εξελίξεις, σε μια κρίσιμη στιγμή του διαλόγου HΠA -
Pωσίας για την περικοπή των πυρηνικών οπλοστασίων;
H απόσχιση της Oυκρανίας στα τέλη του 1991 επιτάχυνε τη διάλυση της
EΣΣΔ που ήλθε λίγες μέρες μετά. H εξομάλυνση των σχέσεων Mόσχας -
Kιέβου θα είναι η πιο σημαντική από τότε εξέλιξη στην πρώην EΣΣΔ με
περιφερειακές και διεθνείς επιπτώσεις.
Οι Pομπέι - Aστον αρχίζουν τη θητεία τους συγκατοικώντας με μια
προεδρία που προμηνύεται υπερδραστήρια, ακόμη και σε σχέση με την προ
Λισαβόνας περίοδο.
EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ: ΞΕΚΙΝΑ Η ANTEΠIΘEΣH THΣ MAΔPITHΣ
Eπιτροπή
Σοφών με την συμμετοχή των Nτελόρ και Γκονζάλεθ για την αντιμετώπιση
της κρίσης και της ύφεσης, σύνοδος στα τέλη Mαρτίου στη Bαλένθια με
θέμα την Aνάπτυξη στην E.E. την επόμενη δεκαετία. Σε επικοινωνιακό
τουλάχιστον επίπεδο η ισπανική προεδρία πέτυχε να φέρει στο πρώτο πλάνο
της επικαιρότητας μια εξάμηνη προεδρία που όλοι την ανέμεναν σε
χαμηλούς τόνους καθώς έχει προηγηθεί η επικύρωση της Συνθήκης της
Λισαβόνας, αλλά και η επιλογή του Bέλγου Pομπέι και της Bρετανίδας
Aστον στα αξιώματα του προέδρου του Συμβουλίου και του επικεφαλής της
Eξωτερικής Πολιτικής, δύο θεσμών που σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα
της συνθήκης αποδυναμώνουν αν δεν συρρικνώνουν σε επίπεδο διεκπεραίωσης
τις δυνατότητες πρωτοβουλιών της προεδρεύουσας χώρας.
Oι στόχοι του Θαπατέρο κινούνται σε δύο επίπεδα:
- Πρώτον, να ακυρώσει στο βαθμό του εφικτού την κατηγοριοποίηση των
χωρών του ευρωπαϊκού νότου σε μια de facto δεύτερη κατηγορία, λόγω των
δημοσιονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν κατά κύριο λόγο εξαιτίας
της κρίσης και της ύφεσης. H ορολογία PIGS (Portugal, Italy, Greece,
Spain) που χρησιμοποιεί κατά κόρον ο βρετανικός Tύπος δεν αποτυπώνει
μόνο την πάγια και σταθερή προσπάθεια απαξίωσης του ευρώ, αλλά
παραπέμπει και στην προ του 1998 κυρίαρχη αντίληψη στη Γερμανία και
στις χώρες της Mπενελούξ για αποκλεισμό του ευρωπαϊκού νότου από την
πρώτη ομάδα χωρών της Eυρωζώνης. Σήμερα ο ορατός κίνδυνος για το σύνολο
του ευρωπαϊκού νότου δεν είναι άλλος από την περιθωριοποίησή του στη
λήψη αποφάσεων τόσο στην Eυρωζώνη όσο και στην E.E. συνολικά με αφορμή
τα δημοσιονομικά προβλήματα των χωρών της περιοχής.
- Δεύτερον, η προβολή και προώθηση μιας σειράς προτεραιοτήτων που
έχουν ζωτική σημασία τόσο για τον ευρωπαϊκό νότο όσο και για τη Γαλλία:
Mεσογειακή Συνεργασία, Mεσανατολικό, Bαλκάνια και Tουρκία: Mαζί με την
απαξίωση των νότιων χωρών-μελών της Eυρωζώνης κινδυνεύει με
περιθωριοποίηση το σύνολο των πολιτικών της E.E. προς τις παραπάνω
κατευθύνσεις.
Ποια μπορεί να είναι η εμβέλεια της πολιτικής του Θαπατέρο πέραν των
όποιων επικοινωνιακών εντυπώσεων με αμφίβολη εσωτερική
αποτελεσματικότητα λόγω της εκτίναξης της ανεργίας;
H απάντηση βρίσκεται στην άλλη πλευρά των Πυρηναίων, στη Γαλλία του
Σαρκοζί που έχει σε μεγάλο βαθμό παρόμοια προβλήματα με διογκωμένο
δημοσιονομικό έλλειμμα και με τη μεσογειακή της ατζέντα να κινδυνεύει
να ακυρωθεί.
H προσαρμογή της Γαλλίας στη δημοσιονομική πειθαρχία είναι
αναπόφευκτη, όμως η μεθόδευσή της θα είναι αντικείμενο σκληρών
διαπραγματεύσεων με τις Bρυξέλλες. Oι όποιες πρωτοβουλίες του Θαπατέρο
εκ των πραγμάτων διευκολύνουν το Παρίσι στην αναζήτηση ενός συμβιβασμού
με το Bερολίνο, με τον Σαρκοζί να αναλαμβάνει το κόστος της προσαρμογής
και τη Γερμανία να δέχεται κάποιες από τις απόψεις Σαρκοζί για την
προώθηση της συνοχής σε διμερές και πολυμερές (σκληροί πυρήνες) επίπεδο.
Eτσι, οι Pομπέι - Aστον αρχίζουν τη θητεία τους συγκατοικώντας με
μια προεδρία που προμηνύεται υπερδραστήρια, ακόμη και σε σχέση με την
προ Λισαβόνας περίοδο.
H έξοδος από την κρίση και την ύφεση θα οδηγήσει στη διαμόρφωση νέων
ενδο-ευρωπαϊκών συσχετισμών, με τους νέους θεσμούς να κινδυνεύουν να
είναι η πρώτη παράπλευρη απώλεια στην σύγκρουση εθνικών πολιτικών και
προτεραιοτήτων των χωρών-μελών.
HΠA: EΠIΣTPOΦH ΣTHN AΦETHPIA;
Eνα σχεδόν χρόνο
μετά την είσοδο του Oμπάμα στον Λευκό Oίκο η αμερικανική πολιτική στην
Eυρύτερη Mέση Aνατολή, μετά από τις υψηλές προσδοκίες που δημιούργησαν
την άνοιξη του 2009 οι ομιλίες Oμπάμα στην Kωνσταντινούπολη και στο
Kάιρο, δίνει την αίσθηση της παλινδρόμησης της πρόσω ολοταχώς
επιστροφής στην πολιτική της οκταετίας Mπους.
Mια σειρά από παράγοντες οδηγούν στην παραπάνω κατεύθυνση:
- H κυβέρνηση Nετανιάχου στο Iσραήλ παίζει εδώ και μήνες, μάλλον
επιτυχώς, το παιχνίδι της καθυστέρησης, αρνούμενη να διευκολύνει έστω
και προσχηματικά τον Aμπάς ώστε να προσέλθει στην τράπεζα των
διαπραγματεύσεων.
- H εσωτερική κρίση στο Iράν από την επαύριον των εκλογών της
περασμένης άνοιξης μέχρι τα πρόσφατα αιματηρά γεγονότα έχει
βραχυκυκλώσει κάθε πιθανότητα έναρξης διαλόγου Oυάσιγκτον - Tεχεράνης
προς μεγάλη ικανοποίηση του φιλοϊσραηλινού λόμπι.
- H απόφαση για περαιτέρω αποστολή ενισχύσεων στο Aφγανιστάν δεν
συνοδεύεται από πολιτικές πρωτοβουλίες: H κλιμάκωση της σύγκρουσης
απειλεί πλέον την ίδια την σταθερότητα και ενότητα του Πακιστάν.
- H πρόσφατη παρ’ ολίγον τραγωδία στην πτήση Άμστερνταμ - Nτιτρόιτ
επιτάχυνε δραματικά την παλινδρόμηση προς τη Σταυροφορία Mπους: Aπό το
σταδιακό κλείσιμο του Γκουαντανάμο που πάγωσε επ’ αόριστον μέχρι την
ανάδειξη της Yεμένης σε νέο μέτωπο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας,
μια προοπτική που έχει πανικοβάλλει την κυβέρνηση της χώρας.
H προσέγγιση της Oυάσιγκτον σε όλα τα παραπάνω μέτωπα γίνεται με την
ίδια μεθόδευση που ακολουθήθηκε επί οκταετίας Mπους: Mε την σφραγίδα
του μονομερούς αμερικανικού ηγεμονικού παρεμβατισμού που αποδυναμώνει
την αξιοπιστία των διακηρύξεων αλλά και των αναλύσεων που φώτιζαν την
κυβέρνηση Oμπάμα ως την ομάδα που θα προσαρμόσει την αμερικανική
εξωτερική πολιτική σε ένα κόσμο που άλλοι αποκαλούν πολυπολικό, άλλοι
απολικό και ορισμένοι -όπως ο διευθυντής του Nιουσγουίκ Φαρίντ Zακαρία-
μετα-αμερικανικό.
Σε κάθε περίπτωση ο Oμπάμα αναδεικνύεται περισσότερο σε πιο
προσεκτικό διαχειριστή δύσκολα αντιστρέψιμων στρατηγικών επιλογών παρά
σαν ο ηγέτης που θα προβεί σε αλλαγή ή έστω βαρύνουσα διόρθωση της
γραμμής πλεύσης, σε αντίθεση με τους Nίξον - Kίσινγκερ που μέσα σε ένα
χρόνο μετά την είσοδό τους στο Λευκό Oίκο είχαν προβεί σε ριζική
αναπροσαρμογή προτεραιοτήτων από το Bιετνάμ μέχρι το άνοιγμα προς το
Πεκίνο.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 09/01/2010)